ძველი ქართული ენის რამდენიმე თავისებურების შესახებ
ძველი ქართული ლიტერატურა (ტესტური დავალებები)
ტესტები ქართულ ენასა და ლიტერატურაში
ქართული ენა
1. განვითარების რამდენი საფეხური გაიარა ქართულმა სალიტერატურო ენამ?
ა) 2; ბ)3; გ)4; დ)5;
2. რამდენი ასო იყო ძველ ქართულ ანბანში?
ა)28; ბ) 33; გ) 38; დ) 42.
3. როდის განხორცილდა ქართული ანბანის რეფორმა?
ა) მე-17ს-ში; ბ) მე-18 ს-ში; გ) მე-19 ს-ში; გ) მე-20 ს-ში.
4. რომელი დაჯგუფება იყო ანბანის რეფორმის ინიციატორი?
ა) რომანტიკოსები; ბ) თერგდალეულები; გ) ცისფერყანწელები; დ) არც ერთი
5. ჩამოთვლილთაგან, რომელი ნაწილაკი გამოიყოფა სიტყვისგან დეფიზით?
ა) ო; ბ) ც; გ) თქო; დ) არ
6. ტრადიციულად, რამდენი ძირითადი პერიოდი გამოიყოფა ქართული ლიტერატურის ისტორიაში?
ა) 2; ბ) 3; გ) 4; დ) 5;
7. რომელი ფონეტიკური მოვლენა მოხდა სიტყვაში ღვინის?
ა) კუმშვა; ბ) ასიმილაცია; გ) კვეცა; დ) ბგერის დაკარგვა;
8. გრამატიკის რომელი ნაწილი შეისწავლის მართლწერას?
ა) ფონეტიკა ბ) პუნქტუაცია გ) ორთოგრაფია დ) სინტაქსი
9. რა ეწოდება ამა თუ იმ კუთხის მცხოვრებთა მეტყველებას?
ა) დიალექტი ბ) სალიტერატურო გ) ჟარგონი დ) იდიომი
10. რა ეწოდება ერთმანეთისგან ბგერების მიხედვით განსხვავებულ, მაგრამ ერთნაირი მნიშვნელობის მქონე სიტყვებს?
ა) სინონიმები; ბ) ომონიმები; გ) პარონიმები; დ) ანტონიმები.
11. რამდენი ხმოვანია ქართულ ენაში?
ა) ოთხი ბ) სამი გ) შვიდი დ) ხუთი
12. განვითარების რამდენი საფეხური გაიარა ქართულმა დამწერლობამ?
ა) 2; ბ)3; გ)4; დ)5;
13. ჩამოთვლილთაგან რომელი იყო ძველ ქართულში ფონემა (შეეძლო სიტყვის მნიშვნელობის გასნხვავება)?
ა) ჳ; ბ) ჱ; გ) ჴ; დ) ჲ
14. რამდენი მეტყველების ნაწილია თანამედროვე ქართულში?
ა)5; ბ)6; გ) 10; დ)12.
15. რამდენი ბრუნვა იყო ძველ ქართულში?
ა) 4; ბ)6; გ)7; დ)8
16. ენათმეცნიერების რომელი დარგი შეისწავლის სასვენი ნიშნების გამოყენების წესებს?
ა) ფრაზეოლოგია; ბ) სტილისტიკა; გ) სინტაქსი; დ) პუნქტუაცია.
17. ენათმეცნიერების რომელი დარგი შეისწავლის სიტყვათა სიტყვის წარმომავლობას?
ა) ორთოგრაფია; ბ) სტილისტიკა; გ) მორფოლოგია; დ) ეტიმოლოგია.
18. ენათმეცნიერების რომელი დარგი შეისწავლის მეტყველების ნაწილებს?
ა) ორთოგრაფია; ბ) სტილისტიკა; გ) მორფოლოგია; დ) ეტიმოლოგია.
19. რამდენი ასო დაემატა ქართულ ანბანს ანტონ კათალიკოსის ინიციატივით?
ა) 2; ბ)3; გ)4; დ)5;
20. რომელ დამწერლობას ვიყენებთ ამჟამად?
ა) მრგვლოვანს; ბ) ნუსხურს; გ) ხუცურს; დ) მხედრულს.
21. რომელ დამწერლობას იყენებენ ქართულ ღვთისმსახურებაში?
ა) მრგვლოვანს; ბ) ნუსხურს; გ) ხუცურს; დ) მხედრულს.
22. ჩამოთვლილთაგან რომელია ”იოტა”?
ა) ჳ; ბ) ჱ; გ) ჴ; დ) ჲ
23. ჩამოთვლილთაგან რომელია ” ე მერვე”?
ა) ჳ; ბ) ჱ; გ) ჴ; დ) ჲ
24. რომელი გამოიყენებოდა ძველ ქართულში შორისდებულის ფუნქციით?
ა) ჳ; ბ) ჱ; გ) ჵ; დ) ჲ .
25. ენათმეცნიერების რომელი დარგი შეისწავლის ხატოვან გამონათქვამებს?
ა) ფრაზეოლოგია; ბ) სტილისტიკა; გ) სინტაქსი; დ) პუნქტუაცია.
26. ენათმეცნიერების რომელი დარგი შეისწავლის ენის ლექსიკურ ფონდს, სიტყვათა მარაგს?
ა) ლექსიკოლოგია; ბ) სტილისტიკა; გ) მორფოლოგია; დ) ეტიმოლოგია.
27. ქართული დამწერლობის რომელი სახე იყო პირველი?
ა) მრგლოვანი; ბ) ნუსხური; გ) ხუცური; დ) მხედრული
28. რომელი ენიდან შემოვიდა ბარბარიზმები: სპიჩკა, პოლი, სკამეიკა?
ა) ლათინური; ბ) რუსული; გ) ინგლისური; დ) ბერძნული.
29. დამწერლობის რამდენი სისტემა არსებობს მსოფლიოში?
ა) 7; ბ)10; გ) 12; დ) 14.
30. ტრადიციულოი შეხედულებით, რომელი მეფის სახელს უკავშირდება ქართული დამწერლობის, ანბანის შექმნა?
ა) მირიანს; ბ) ფარნავაზს; გ) ვახტანგ გორგასალს. დ) დავით კურაპალატს.
31. რომელია ორთოგრაფიულად მცდარი ფორმა?
ა)განხორციელება; ბ) ახორციელებს; გ) ანხორციელებს; დ) განახორციელა
32. რომელი სიტყვა წერია სწორად?
ა) სამ ნახევარი; ბ) სანმახევარი ; გ) სამ-ნახევარი;
33. რომელი სიტყვა წერია არასწორად?
ა) სძინავს; ბ) სძულს; გ) სჩანს დ) სთხოვს.
34. რომელი სიტყვა წერია სწორად?
ა) ჟლიტავს ; ბ) აბამს; გ) წყვიტავს; დ) სვავს
35. რომელ წინადადებაშია დასვებული ორთოგრაფიული შეცდომა?
Aა) დედაშვილობა; ბ) დედა-შვილობა; გ) დედა-შვილი; დ) დედაშვილური.
36. რომელია მართებული?
ა) ჩვენთაგანი; ბ) ჩემგან; გ) შენსკენ დ) შენს შესახებ.
37. რომელია კუმშვად-კვეცადი სიტყვა?
a) სამშობლო; ბ) ქვეყანა; გ) ღვინო; დ) ბეჭედი.
38. რომელია სწორი ფორმა:
ა) წვრთნის ბ) აბედინებს გ) დავაწყე დ) მინახიხარ
39. შემოხაზეთ არასწორი ფორმა:
ა)დაუბამს ბ)დაუნიშნავს გ) ბრიცავს დ) გაუტეხს.
40. რომელ წინადადებაში არ არის მორფოლოგიურ-ორთოგრაფიული შეცდომა?
ა) გალაკტიონო მე-XX საუკუნეში მოღვაწეობდა ბ) ვახტანგ VI_ემ დააარსა პირველი ქართული სტამბა გ) ხშირად ქართველები მტერსა და მოყვარეს ვერ ანსხვავებენ ერთმანეთისგან დ) მეომარი მეფეს თავგანწირვას ჰპირდებოდა
41. რომელი სიტყვა წერია არასწორად?
ა) ამიშენებია; ბ) შემიღებია; გ) დამიწერია; დ) გამიკეთებია;
42. რომელი სიტყვა წერია მართებულად?
ა) ანიჭებს; ბ) ანთავისუფლებს; გ) ანსხვავებს; დ) ანვითრებს;
43. რომელი კომპოზიტი წერია შეცდომით?
ა) სხვადასხვა; ბ) მინდორ-ველი; გ) რაკრაკი; დ) აბდა-უბდა.
44. რომელი სიტყვა წერია შეცდომით?
ა) ყავს; ბ) ჰკითხა; გ) მისწერა; დ) ვვარჯიშობ.
45. შემოხაზეთ წინადადება, რომელშიც სიტყვასიტყვითი ნაწილაკი სწორად არის გამოყენებული.
ა) მუდამ ვამტკიცებდი, უსწავლელი კაცი დაიტანჯება-თქო; ბ) ხერხი სჯობია ღონესა-ო; გ) მშობლები იმას ფიქრობდნენ, შვილი ჩამოვა და მოგვივლისო;
დ) გიორგი, ნინოს გადაეცი, დედა მალე მოვა-მეთქი.
46. მოცემულ წინადადებაში მრავალწერტილის ნაცვლად ჩასვით არსებითი სახელი სათანადო ფორმით: . . . . . . . . ბუდეს მიაგნო მელაკუდამ.
ა) ჩიტუნიას ბ)ჩიტუნიის გ) ჩიტუნიით
47. მოცემულ წინადადებაში მრავალწერტილის ნაცვლად ჩასვით რიცხვითი სახელი სათანადო ფორმით: ვახტანგ . . . . . . დაარსა თბილისში სტამბა.
ა) მე-VI-ემ ბ) VI-ემ გ) VI-მ
48. მოცემულ წინადადებაში მრავალწერტილის ნაცვლად ჩასვით რიცხვითი სახელი სათანადო ფორმით: დავით გურამიშვილი . . . . . . . საუკუნეში მოღვაწეობდა.
ა)მე-17; ბ) მე-17-ე; გ)17-ე.
49. რომელია სწორი ფორმა:
ა) იცვამს ბ) აბედინებს გ) დავაწყე დ) სვავს
50. შემოხაზეთ არასწორად დაწერილი სიტყვა
ა) არემარე ბ) შეურაწყოფა გ) ჯანმრთელი დ) თქარათქური
51. რამდენი მწკრივია ქართულ ენაში? ა) 20 ბ) 12 გ) 11 დ) 3
52. ზედსართავი სახელის ხარისის რომელ ფორმას აწარმოებს "მო-ო" პრეფიქს-სუფიქსი?
ა) უფროობითს ბ) ოდნაობითს გ) დადებითს დ) ძირეულს
53. რომელი ჯგუფის სახელია "მებაღე"?
ა) ხელობის ბ) სადაურობის გ) დანიშნულების დ) ყოლა-ქონების.
54. რომელი ყოლა-ქონების სახელი?
ა) ნაბდიანი; გ) საფეხური; გ) გულითადი; დ) კახელი.
55. რომელ ბრუნვაში არ გვაქვს თანდებული?
ა) სახელობითი; ბ) მოთხრობითი; გ) მიცემითი; დ) ნათსაობითი.
56. რამდენ ბრუნვაში გვქონდა ნარ-თანიანი მრავლობითი?
ა) 3; ბ)4; გ)5; დ) 6.
57. რომელი ზმნა დგას ახლანდელ დროში?
ა) წერა; ბ) ფიქრობს; გ) ეტყვის; დ) გაიგო;
58. რომელი ზმნისწინი გამოხატავს საიქითო მიმართულებას?
ა) მო; ბ) ჩა; გ) ამო; დ) მი
59. რამდენი მწკრივი აქვს ზმნას თანამედროვე ქართულში პირველ სერიაში?
ა) 3; ბ)6; გ)11; დ) 15.
60. რომელი ზმნაა ერთპირიანი?
ა) ეტყვის; ბ) ჭამს; გ) ოცნებობს; დ) უგზავნის.
61. რომელი ორთოგრაფიულად სწორი ფორმა?
ა) ააშენებია; ბ) აკეთებიებს; გ) აწერიებს; დ) ათლევინებს;
62. რომელია სათავისო ქცევის ზმნა?
ა) აფერადებს; ბ) იკერავს; გ) უხატავს; დ) ანთბს;
63. რომელია მაჯგუფებელი კვაშირი?
ა) და; ბ) რომ; გ) მაგრამ; დ) თუმცა.
64. რომელი სიტყვაა კვეცადი?
ა) ორმო; გ) უთო; გ) ეზო; დ) ღვინო;
65. რომელი სიტყვაა კუმშვად-კვეცადი?
ა) პეპელა; ბ) მდინარე; გ) ცა; დ) ტბა.
66. რომელია ზმნიზედა?
ა) სამი; ბ) შენება; გ) ხვალ; დ) მომწვანო;
67. რომელი ფორმაუცვლელი სიტყვა?
ა)ნაძვი; ბ) ზეგ; ბ) თეთრი; დ) დარბის;
68. რომელი ნაწილაკი გამოიყოფა დეფიზით?
ა) ო; ბ) ც; გ) ღა; დ) მეთქი.
69. რომელი არ არის შორისდებული?
ა) ეჰ; ბ) დაე; გ) როცა; დ) ვაი.
70. რომელი სიტყვა წერია სწორად?
ა) წყალ-წაღებული; ბ) წყალწაღებული; გ) წყალ წაღებული; დ) არც ერთი;
71. რომელი სიტყვა წერია შეცდომით?
ა) სხვა და სხვა; ბ) რა თქმა უნდა; გ) ბოლოს და მოლოს; დ) მაინც და მაინც
72. რომელია ჩვენებითი ნაცვალსახელი?
ა) ვინც; ბ) ვინმა; გ) ასეთი; დ) ყოველი.
73. რომელია სამპირიანი ზმნა?
ა) შეაშინა; ბ) გადააფიქრებინა; დ) აღწერა; დ) ცხოვრობს;
74. რომელია მართებული ფორმა?
ა) ანვითარებს; ბ) ანცალკევებს; გ) ანგრევს; დ) ანრისხებს;
75. რამდენპირიანი ზმნა არ შეიძლება იყოს გარდამავალი?
ა) 1; ბ)2; გ)3; დ) არც ერთი.
76. რომელ ბრუნვაში არ შეიძლება იდგეს სუბიექტური პირი?
ა) სახელობითი; ბ) მოთხრობითი; გ) მიცემითი; დ) ნათესაობითი.
77. რომელია პირველი სუბიექტური პირის ნიშანი?
ა) მ-; ბ) ჰ-; გ) ს-; დ) ვ-.
78. რომელი თანდებული გამოხატავს მსგავსებას?
ა) ვით; ბ) თან; გ) ზე; დ) ში.
79. რომელ ზმნაშია ზედმეტი პირის ნიშანი?
ა) სძულს; ბ) სჩანს; გ) სძინავს; დ) სცოდნია.
80. რომელია კვეცადი სიტყვა?
ა) კოდალა; ბ) ჭრიჭინა; გ) ენძელა; დ) კალათა.
81. რა ტიპისაა წინადადება_ “ეზოში, სადაც ადრე მარიტას სახლი იდგა, ახლა მხოლოდღა ბროწეული აყვავებულიყო”?
ა) მარტივი; ბ) შერწყმული; გ) რთული თანწყობილი; დ) რთული ქვეწყობილი.
82. რომელ წინადადებაშია დაშვებული სინტაქსური შეცდომა?
a) და-ძმას შიშისაგან ფერი დაეკარგა; ბ) ხალხი სულგანაბული უსმენდა ხევისბერს;
გ) ნანას ორი ძმები ჰყავდა; დ) მას შემდეგ ბევრმა წელმა გაიარა
83. რომელია მარტივი გაუვრცობელი წინადადება?
Aა) ქუჩაში, მტვერში წაიქცა ბავშვი; ბ) გარეთ ცივი ქარი ქრის;
გ) დედამ საჩუქარი მიყიდა; დ) ნიკამ ახალი ავტომობილი შეიძინა
84. რომელ წინდადადებაშია დაშვებული სინტაქსური შეცდომა?
ა) ორი წლის შემდეგ ნიკო სამშობლოში დაბრუნდა;
ბ) ხალხმა დიდად დააფასეს მწერლის შემოქმედება;
გ) ცოლ-ქმარმა მგზავრს ვინაობა ჰკითხა;
დ) ნიავმა ფოთლები ააშრიალა.
85. რომელ წინადადებაშია სინტაქსური შეცდომა?
ა) ხის ტოტები მოჩანდა სარკმელში, რომელსაც ოდნავ არხევდა ქარი.
ბ) მან გადახედა ქალ-ვაჟს, რომლებიც უხმოდ ეთანხმებოდნენ უფროსებს;
გ)გამოჩნდა მთები, რომელთა კალთები ჯერ კიდევ თოვლით იყო დაფარული;
დ) ამ სიტყვებმა მწარედ გაკენწლეს გული ონისესი, რომელიც მოზღვავებულ გრძნობას ვერ უმკლავდებოდა.
86. მრავალწერტილის ნაცვლად ჩასვით შესაფერისი კავშირი:
სჯობს ბრძენისგან კიცხვას ისმენდე, . . . ბრიყვისგან ქება-დიდებას.
ა) როგორც; ბ) თუ გ) სანამ; დ) ვიდრე.
87. რომელ წინადადებაშია ქვემდებარისა და შემასმენლის შეთანხმება არასწორი?
ა) კეთილმა ბიჭმა გადმოვარდნილი ბარტყი ბუდეში ჩასვა;
ბ) დედა და შვილი სულმოუთქმელად ელოდა გაზაფხულის მოსვლას;
გ) შეშინებული ლაზები გარეთ გაცვივდნენ;
დ) ხეები ზრუნავდნენ პატარა იაზე.
88. რომელ წინადადებაშია დაშვებული შეცდომა?
ა) ყოველთვის ერთსა და იმავეს ვუმეორებდით;
ბ) მანაც იგივე აზრი გამოთქვა, რაც სხვებმა;
გ) ჭკვიანი ადამიანი იგივე შეცდომას აღარ გაიმეორებს;
დ) მათ ბევრი სირთულე გადალახეს.
89. რომელი ფორმაა სწორი?
ა) ხალხი დაჯდა ბ) ხალხი დასხდა გ) ხალხი დაჯდნენ დ) ხალხი დასხდნენ
90. რომელი წინადადებაა რთული თანწყობილი?
ა) როგორც მეფე, ისე დარბაისლები სახტად დარჩნენ;
ბ) როცა ქარი უბერავს, სხვა ხეები ირწევიან;
გ) ხმელ წიფელს არც სამტროდ აუდუღდება გული, არც სამოყვროდ.
დ) მიწა კიდევ ერთხელ იძრა, მაგრამ ტაძარი გადარჩა.
91. რა სახის სინტაქსური ურთიერთობაა სიტყვებს შორის ხაფანგით იჭერენ.
ა) მირთვა ბ) შეთანხმება გ) მართვა დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი
92. რომელ წინადადებაშია ამხსნელ-დამაზუსტებელი სიტყვა?
ა) სიო, სარკმლით მონაქროლი, ველთა ზღაპარს მეუბნება;
ბ) ქართველო, ხელი ხმალს იკარ!
გ) სოლომანი, გვარად მორბელაძე, გაღატაკებული აზნაური იყო;
დ) იგი, ჭაღარის მიუხედავად, საკმაოდ მხნედ გამოიყურებოდა.
93. რომელია სახელდებითი წინადადება?
ა) დაგვიზამთრდა ბ) თოვდა გ) დარბაზში თბილოდა დ) ძველებური ჭიშკარი, ზედ სურო.
94. რომელ წინადადებაში არ არის სინტაქსური შეცდომა?
ა) ხის ტოტები მოჩანდა სარკმელში, რომელსაც ოდნავ არხევდა ქარი;
ბ) მან გადახედა ქალ-ვაჟს, რომელიც უხმოდ ეთანხმებოდნენ უფროსებს
გ) გამოჩნდა მთები, რომელთა კალთები ჯერ კიდევ თოვლით იყო დაფარული;
დ) ამ სიტყვებმა მწარედ გაკენწლა გული ონისეს, ვინც მოზღვავებულ გრძნობას ვერ
უმკლავდებოდა.
95. რომელ წინადადებაში არ არის სინტაქსური შეცდომა?
ა) მათიამ დაუძახა ყველას, რადგან დაეცვალათ ტყვიები;
ბ) ქართველი მეომრები თავგანწირულად იბრძოდნენ, რათა სამშობლო დაეცვათ;
გ) რაც არ უნდა ეცადონ, ვერას დაგვაკლებს მტერია;
დ) ლუარსაბი ისეთი ჩასუქებული იყო, როგორც კურატი.
96. რომელ წინადადებაშია ქვემდებარისა და შემასმენლის შეთანხმება სწორი?
ა) კეთილმა ბიჭმა გადმოვარდნილი ბარტყი ბუდეში ჩასხა;
ბ) დედა და შვილი სულმოუთქმელად ელოდნენ გაზაფხულის მოსვლას;
გ) შეშინებული ლაზები გარეთ გავარდნენ;
დ) ხეები ზრუნავდა პატარა იაზე.
97. რომელ წინადადებაშია სწორად დასმული სასვენი ნიშნები?
a) სიო, სარკმლით მონაქროლი, ველთა ზღაპარს მეუბნება.
b) სიო სარკმლით მონაქროლი, ველთა ზღაპარს მეუბნება..
g) სიო, სარკმლით მონაქროლი ველთა ზღაპარს მეუბნება..
d) სიო სარკმლით მონაქროლი ველთა ზღაპარს მეუბნება.
98. რომელ წინადადებაში არ არის სასვენი ნიშნები დასმული სწორად?
ა) სამშობლო მთებო, თქვენი შვილი განებებთ თავსა!
ბ)არსაკიძე ცხოვრობდა მცხეთაში, რატისეულ სასახლეში.
გ) იმ ადგილს, საიდანაც ჟრიამული ისმოდა, მხედრები მიუახლოვდნენ.
დ) ეკალში ვარდი შევნიშნე ობლად, რომ ამოსულიყო.
99. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული არასწორად?
ა) ცვრიან ბალახზე, თუ ფეხშიშველა, არ გავიარე _ რაა მამული.
ბ) მზეო, ამოდი, ამოდი, ნუ ეფარები გორასა!
გ) შვილმა უნდა იცოდეს, სად გაჩერდა მამა, რომ იქიდან დაიწყოს ცხოვრების უღლის გაწევა.
დ) უცხო მოყმემ, რომელიც გულმდუღარედ ტიროდა, როსტევანს მონები ამოუხოცა.
100. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული სწორად?
ა) ახლა როცა ამ სტრიქონს ვწერ, შუაღამე იწვის დნება.
ბ) ახლა როცა ამ სტრიქონს ვწერ, შუაღამე იწვის, დნება.
გ) ახლა, როცა ამ სტრიქონს ვწერ, შუაღამე იწვის, დნება.
დ) ახლა ,როცა ამ სტრიქონს ვწერ, შუაღამე იწვის დნება.
101. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული სწორად?
ა) ვინ იცის, მას შემდეგ, რამდენმა წყალმა ჩაიარა?
ბ) აკაკი ჩვეულებას არ ღალატობდა, როგორც წესი.
გ) სახლში როგორც ეტყობა,არავის ეცხოვრა.
დ) მზეო ამოდი, ამოდი, ნუ ეფარები გორასა.
102. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული სწორად?
ა) დედა ნამცხარს აცხობდა, ბებია - ხაჭაპურს.
ბ) შენი დიდი მადლობელი ვარ ირინე.
გ) ნელა ვიაროთ, დაღლილი ვარ შვილო.
დ) მე ბევრი მსმენია, თქვენზე თავადის ქალო.
103. რომელ წინადადებაში არ არის სასვენი ნიშნები დასმული სწორად?
ა) შემომხედა თან სევდიანი, თან ალერსიანი თვალებით.
ბ) ვანო ნიჭიერია, თუმცა ზარმაცი.
გ) ან იმას მოვკლავ, ან თავს შევაკლავ.
დ) თხელი, მოლურჯო, ბურუსი გადაჰფენოდა ვენახებსა და ჭალებს.
104. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული სწორად?
ა) დგანან შემკრთალი მუხები, რცხილები, შავრცხილები, მნეკერჩხლები, შვინდები, შვნიდანწლები.
ბ)დგანან: შემკრთალი მუხები, რცხილები, შავრცხილები, მნეკერჩხლები, შვინდები, შვნიდანწლები.
გ)დგანან შემკრთალი: მუხები, რცხილები, შავრცხილები, მნეკერჩხლები, შვინდები, შვნიდანწლები.
დ)დგანან, შემკრთალი მუხები, რცხილები, შავრცხილები, მნეკერჩხლები, შვინდები, შვნიდანწლები.
105. რომელ წინადადებაშია სასვენი ნიშანი დასმული სწორად?
ა) მტკვარში ბევრი წყალი ჩაივლის, სანამ ესენი, ჩვენს ადგილს დაიჭერენ, ჩემო ელიზბარ.
ბ) მტკვარში ბევრი წყალი ჩაივლის სანამ, ესენი ჩვენს ადგილს დაიჭერენ, ჩემო ელიზბარ.
გ)მტკვარში ბევრი წყალი ჩაივლის, სანამ ესენი ჩვენს ადგილს დაიჭერენ ჩემო ელიზბარ.
დ) მტკვარში ბევრი წყალი ჩაივლის, სანამ ესენი ჩვენს ადგილს დაიჭერენ, ჩემო ელიზბარ.
106. ჩამოთვლილთაგან რომელია ბარბარიზმი?
ა) კერეონი; ბ) ტელეფონი; გ) ბარიგა; დ) ნიუსი.
107. ჩამოთვლილთაგან რომელია დიალექტიზმი?
ა) ქუდი; ბ) ბია; გ) სტოლი; დ) მყვარი.
108. ჩამოთვლილთაგან რომელია ჟარგონი?
ა) კვატი; ბ) ბაითი; გ) მესიჯი; დ) თათარა.
109. ჩამოთვლილთაგან რომელია არქაიზმი?
ა) სოფელი; ბ) ინტერნეტი; გ) სტომატოლოგი; დ) კარაული.
110. რომელია პარონიმთა წყვილი?
ა) გოგრა-კვახი; ბ) ობობა-დედაზარდლი; გ) აფექტი-ეფექტი; დ) ფინჯანი-კრუშკა;
111. რომელ შემთხვევაში არ არის სიტყვა გადატანითი მნიშვნელობით გამოყენებული?
ა) ყრუ კედელი; ბ) ყრუ ბგერა; გ) უკბილო ხუმრობა; დ) უკბილო დედაბერი.
112. სიტყვა „სკამეიკა“ არის
ა) ბარბარიზმი; ბ) არქაიზმი; გ) დიალექტიზმი; დ) ნეოლოგზმი.
113. რომელი სიტყვაა თვალბედითის სინონიმი?
ა) ავი თვალის; ბ) ბედნიერი; გ) ცუდად მხედველი; დ) ცუდი ბედის.
114. რომელი არაა სინონიმი დასახელებულ წყვილებში?
ა) ქვევრი - ჭური; ბ) ღვინო - არაყი; გ) არქიტექტორი - ხუროთმოძღვარი;
დ)ჩიბუხი - ყალიონი.
115. რას ნიშნავს სიტყვათა მყარი შეხამება ფეხს ითრევს?
ა) რცხვენია; ბ) ეხალისება; გ) ეზარება; დ) ეშინია.
116. რას ნიშნავს ”ხელი გაუმართა”
ა) ეჩხუბა; ბ) დაეხმარა; გ) დამალა; დ) წინააღმდეგობა გაუწია.
117. რას ნიშნავს ”ყავლი”?
ა) მოდა; ბ) დათქმული დრო; გ) მუსულმანთა მოსამართლე; დ) უხეში
118. როგორ ადამიანზე ითქმის ”უნიათო”?
ა) ცელქზე; ბ) მოხერხებულზე; გ) უძლურზე; დ) მატყუარაზე
119. რომელი არ არის უიღბლოს სინონიმი?
ა)ბედდანავსული ბ) ბედკრული გ)ბედსვიანი დ) ბედდაკარგული
120. რომელი სიტყვაა მზაკვრობის ანტონიმი?
ა) ცბიერება ბ) მუხანათობა გ) უზრდელობა დ) სიალალე
121. ხელმომჭირნე ადამიანი არის:
ა)მუყაითი ბ) ყუათიანი გ)ძუნწი დ) ყაირათიანი
122. რას ნიშნავს სიტყვა ხელმრუდი?
ა) ცაციას ბ) ქურდს გ) მატყუარას დ) ხელნატკენს
123. რომელი ფრაზეოლოგიზმი შეესაბამება სიტყვას შეეკამათა?
ა) სიტყვა შეუბრუნა ბ) სიტყვა მისცა გ)სიტყვა ჩამოართვა დ) სიტყვა გააწყვეტინა.
124. რომელია სინონიმი სიტყვისა ”კდემამოსილი”?
a) თავმდაბალი; ბ) სუსტი; გ) გონიერი; დ) მდიდარი;
125. რომელი სიტყვაა მრავალმნიშვნელობიანი?
ა) ნიავი ბ) ხელი გ) ღვინო დ) რვეული
126. რომელ ფრაზეოლოგიზმს ჩაუნაცვლებთ ხაზგასმულ სიტყვას:
გურამს ძალიან გაუხარდა, რომ გამოცდები წარმატებით ჩააბარა.
ა) სახტად დარჩა; ბ) ბედმა გაუღიმა გ)გული მოულბა დ) სიხარულით ცას ეწია
127. რომელი სიტყვა არ არის უცხვირპიროს სინონიმი?
ა) შეუხედავი; ბ) უჟმური; გ) უხასიათო; დ) კუშტი.
128. რომელი სიტყვაა სასოების სინონიმი?
ა) სიმშვიდე; ბ) სინანული; გ) იმედი; დ) სილამაზე.
129. რას ნიშნავს ფრაზეოლოგიზმი ხელების ფშვნეტა?
ა) ნერვიულობა; ბ) სიამონვნების განცდა; გ) მოლოდინი; დ) სიცივის შეგრძნება.
130. რას ნიშანვს ფრაზეოლოგიზმი ხელიდან წასული?
ა) შეორს გამგზავრებული; ბ) სხვის კიმაყოფაზე მყოფი; დ) ზნეობრივად გარყვნილი;
დ) ქურდი.
131. რას ნიშნავს წარბების შეყრა?
ა) ყველაფერი სულერთია; ბ) გაამაყდა; გ) გაუხარდა; დ) განრისხდა.
132. რა ჰქვია საპირისპირო მნიშვნელობის მქონე სიტყვებს?
ა) პარონიმები; ბ) სინონიმები; გ) ანტონიმები; დ) ომონიმები.
133. კოხტა-მშვენიერი - ასეთ სიტყვათა წყვილს ჰქვია:
ა) პარონიმები; ბ) სინონიმები; გ) ანტონიმები; დ) ომონიმები.
134. ჩამოთვლილთაგან, რომელია ე.წ. მრავალმნიშვნელობიანი სიტყვა?
ა) სახლი; ბ) თვალი; გ) ოჯახი; დ) წამწამი.
135. რა ჰქვია მსგავსი მნიშვნელობის მქონე სიტყვებს?
ა) პარონიმები; ბ) სინონიმები; გ) ანტონიმები; დ) ომონიმები.
136. რომელია პარონიმთა წყვილი?
ა) მაღალი-დაბალი; ბ) კოხტა-მშვენიერი; გ) მაგიდა-სტოლი; დ) საცოლო-საცოლე.
137. რომელია სტილისტურად გაუმართავი?
ა) საფუძველი ჩაუყარა; ბ) სათავე დაუდო; g) საფუძველი დაუდო; დ) თითოეული მათგანი.
138. რომელ წინადადებაშია სტილისტური შეცდომა?
ა) სამი დღის უკან ის სხვაგვარად ფიქრობდა; ბ) სახლის უკან უზარტმაზარი კაკლის ხე იდგა; გ) ბავშვი უკანმოუხედავად გაიქცა; დ) სკოლის უკან საფეხბურთო მოედნი გვაქვს;
139. მონიშნეთ სწორი შესიტყვება.
ა) უფლება დაეკისრა ბ) პასუხისმგებლობა მიენიჭა; გ) პასუხისმგებლობა დაეკისრა
დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი
140. რომელ წინადადებაშია სტილისტური ხარვეზი?
ა) პედიატრია მედიცინის უმნიშვნელოვანესი დარგია;
ბ) გაყიდვაშია საბავშვო ლიტერატურა;
გ) შეგირდმა მადლობა გადაუხადა ოსტატს;
დ) მმართველმა სწორად შეაფასა პოლიტიკური ვითარება
141. რომელ წინადადებაში არ არის სტილისტური ხარვეზი?
ა) მოსწავლეებმა სწორედ აღიქვეს ახალი მასალა; ბ)საქმე იმაშია, რომ ჩვენმა უგულისყურობამ სავალალო შედეგებამდე მიგვიყვანა;
გ)მას ბავშვებთან ურთიერთობის დიდი გამოცდილება გააჩნია;
დ) საქველმოქმედო ფონდი ეხმარება გაჭირვებულ მოხუცებს.
142. რომელი წინადადებაა ქართულისთვის უფრო ბუნებრივი?
ა) ასე გამოამზეურა ილიამ დღის სინათლეზე ერის მანკიერებანი;
ბ) ასე გამოამზეურა ილიამ ერის მანკიერებანი;
გ) ასე გამოამზეურა ილიამ მზეზე ერის მანკიერებანი;
დ) ასე გამოამზეურა სინათლეზე ილიამ ერის მანკიერებანი.
143. მონიშნეთ სწორი შესიტყვება.
ა) თქვენთან კამათში შესვლას არ ვაპირებ; ბ) რამდენიმე წუთით რეკლამაზე გავდივართ ;
გ) შეგიძლიათ ოცლარიონი დამიშალოთ? დ) შეხვედრაზე არაერეთი ცნობილი ადამიანი იმყოფებოდა.
144. რომელ წინადადებაშია არ არის სტილისტური ხარვეზი?
ა) პედიატრია მედიცინის უმნიშვნელოვანესი დარგია;
ბ) გაყიდვაშია საბავშვო ლიტერატურა;
გ) შეგირდმა მადლობა მოუხადა ოსტატს;
დ) მმართველმა სწორედ შეაფასა პოლიტიკური ვითარება.
145. რომელ წინადადებაში არის სტილისტური ხარვეზი?
ა) მოსწავლეებმა სწორად აღიქვეს ახალი მასალა;
ბ) საქმე იმაშია, რომ ჩვენმა უგულისყურობამ სავალალო შედეგებამდე მიგვიყვანა;
გ) მას ბავშვებთან ურთიერთობის დიდი გამოცდილება აქვს;
დ) საქველმოქმედო ფონდი ეხმარება გაჭირვებულ მოხუცებს.
146. რომელის სტილისტურად მართებული?
ა) სათავე ჩაუყარა; ბ) საფუძველი დაუდო; გ) სათავე დაუდო; დ) ბოდიში გადაუხადა
147. რომელის სტილისტურად მართებული?
ა) ორი დღის უკან; ბ) მადლობა გადაუხადა; ბ) მადლობა მოუხადა. დ) საფუძველი დაუდო;
148. რომელი სტილისტურად გაუმართავი?
ა) სწორედ ამის თქმას ვაპირებდი; ბ) შენ სწორედ ვერ გამიგე; ბ) სრულიად ვეთანხმები თქვენს მოსაზრებას; დ) მერია განიხილავს მოსახლეობის მოთხოვნებს.
149. რომელია სტილისტურად მართებული?
ა) ბერს დუმილის აღქმა ჰქონდა დადებული; ბ) ირაკლიმ ათი ცნება ზეპირად იცოდა;
გ) პირელ დებიუტს წარმატება მოყვა; დ) მერამდენე მცნებაა ”არა კაც კლა”?
150. რომელია სტილისტურად მართებული?
ა) მოსავალი ბეღელში განათავსეს;
ბ) დიდი ხანია მკურნალობას გავდიავარ ექიმთან;
გ) თქვენთან კამათს არ ვაპირებ;
დ) არავის მივცემ უფლებას, ჩემთან მიმართებაში ასე ილაპარაკოს.
ქართული ლიტერატურა
ძველი ქართული ლიტერატურა
1. რომელ პერიოდს მოიცავს ე.წ. ძველი ქართული მწერლობა?
ა) V-VIII; ბ) V-XI; გ)V-XVIII; დ) V-XIX.
2. რა ეწოდება სასულიერო პროზას?
ა) ლიტურგია; ბ) ჰაგიოგრაფია; გ) ჰიმნოგრაფია; დ) ბასილიოგრაფია.
3. რა ეწოდება სასულიერო პოეზიას?
ა) ლიტურგია; ბ) ჰაგიოგრაფია; გ) ჰიმნოგრაფია; დ) ბასილიოგრაფია.
4. ჩამოთვლილთაგან, რომელი არ მიეკუთვნება ე.წ. ”მარტჳლობებს”?
ა) ”შუშანიკის წამება”; ბ) ”აბოს წამება”; გ) ”გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრება” დ) ”ევსტათი მცხელთელის წამება”
5. რომელი სასულიერო პირი არ არის ნახსენები ”შუშანიკის წამებაში”?
ა) ეპისკოპოსი აფოცი; ბ) ეპისკოპოსი სამოელი; გ) ეპისკოპოსი ეფრემი; დ) ეპისკოპოსი იოანე.
6. რომელი რელიგია მიიღო ვარსქენ პიტიახშმა?
ა) მაზდეანობა; ბ) მუსულმანობა; გ) იუდაიზმი; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
7. რა ეროვნების იყო დედოფალი შუშანიკი?
ა) ქართველი; ბ) სომეხი; გ) ბერძენი; დ) ებრაელი.
8. რომელი ნაწარმოები დაიწერა 786-790 წლებში?
ა) ”შუშანიკის წამება”; ბ) ”აბოს წამება”; გ) ”გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრება” დ) ”დავითიანი”
9. სად მოინათლა აბო ქრისტიანად?
ა) ბაღდადში; ბ) თბილისში; გ) აფხაზეთში; დ) ხაზარეთში.
10. რომელ რელიგიურ დღესასწაულზე აწამეს აბო?
ა) ნათლიღებას; ბ) შობას; გ) აღდგომას; დ) ხარებას.
11. რას უწოდა აბომ ”მახვილითა პყრობილი რჯული”?
ა) ქრისტიანობას; ბ) მუსულმანობას; გ) მაზდეანობას; დ) კერპთაყვანისმცემლობას.
12. ვინ არის ”აბოს წამებისა” და ”გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრების” საერთო პერსონაჟი?
ა) ნერსე ერისთავი; ბ) ადარნასე კურაპალატი; გ) ამირა საჰაკი; დ) სამოელ კათალიკოსი.
13. ვინ მოიხსენება ისმაიტელებად?
ა) სომხები; ბ) არაბები; გ) თურქები; დ) ბერძნები.
14. ვინ არის ”ზეცისა კაცი და ქუყანისა ანგელოზი”?
ა) გრიგოლ ხანძთელი; ბ) აბო თბილელი; გ) ზენონ სამცხელი; დ) აშოტ კურაპალატი.
15. რომელი მონასტერი არ აუშენებიათ გრიგოლ ხანძთელსა და მისი ძმობის წევრებს?
ა) შატბერდი; ბ) ოპიზა; გ) უბისა; დ) ნეძჳ.
16. როდის ამბობს გიორგი მერჩულე: ,,ჴორციელად ძლიერსა ჴელმწიფესა სულითა ძლიერთა კაცთა სძლეს“?
ა) საეკლესიო კრების გადაწყვეტილების გამო; ბ) ფებრონიას მიერ აშოტის ძლევის გამო; გ) ცქირის სიკვდილის გამო; დ) ადარნერსეს ბერად შედგომის გამო.
17. ვის ეძღვნება ”ვეფხისტყაოსანი”?
ა) თამარ მეფესა და დავით სოსლანს; ბ) თამარ მეფესა და ლაშა-გიორგის;
გ) კონკრეტულად არავის; დ) თამარ მეფესა და გიორგი მე-3-ს;
18. ვინ აჩუქა ტარიელს ცხენი?
ა) ავთანდილმა; ბ) ფარსადან მეფემ; გ) ფრიდონმა; d) რამაზ მეფემ.
19. ვის სახელზე დატოვა ავთანდილმა ანდერძი?
ა) ყმების; ბ) შერმადინის; გ) როსტევანის; დ)თინათინის
20. რომელ სამეფოს განაგებს ნურადინ ფრიდონი?
ა) ზღვათ სამეფოს; ბ) ქაჯეთის სამეფოს; გ)მულღაზანზარს; დ) ხატაეთის სამეფოს.
21. სადაური სიტყვაა ”მიჯნური”?
ა) ბერძნული; ბ) სპარსული) g) არაბული; დ) ქართული
22. რამდენი ოცმარცვლიანი სტროფი გვხვდება ”ვეფხისტყაოსანში”?
ა) 1; ბ)3; გ)4; დ) არც ერთი.
23. რამდენ სამეფოს განაგებდა მეფე სარიდანი ინდოეთის გაერთიანებამდე?
ა) 1; ბ) 6; გ) 7 დ) 10.
24. რამდენმარცვლიანი შაირითაა დაწერილი ”ვეფხისტყაოსანი”?
ა)14; ბ) 16; გ) 18; დ) 20.
25. რამდენ ხანში უნდა მოეძებნა ავთანდილს უცხო მოყმე?
ა) ორ თვეში; ბ) ერთ წელში; გ) სამ წელში; დ) დრო არ იყო განსაზღვრული.
26. რომელი ნაწარმოების პერსონაჟები არ არიან ნახსენები პოემაში?”
ა) ”ვისრამიანის”; ბ) ”ამირანდარეჯანიანის” გ) ”აბდულმესიანის” დ) ”გილგამეშიანის”;
27. ვინ ზრდიდა ნესტან-დარეჯანს”
ა) ასმათი; ბ) ფატმანი ; გ) დავარი; დ) დედოფალი.
28. ვისი გეგმის თნახმად აიღეს ქაჯეთის ციხე?
ა) ავთანდილის; ბ) ტარიელის; გ) ფრიდონის; დ) შერმადინის;
29. ტარიელის გარდა, ვინ ამსგავსებს ნესტანს ვეფხვს?
ა)ავთანდილი; ბ) ასმათი; გ) ფატმანი; დ) ფრიდონი.
30. ჩამოთვლილთაგან რომელ სტიქონშია ალიტერაცია?
ა) გველსა ხვრელით ამოიყვანს ენა, ტკბილად მოუბარი;
ბ) მზე აღრ მზეობს ჩ[ენთანა, დარი არ დარობს დარულად;
გ) ვარდი გააპის, გამოჩნდა მუნ ბროლი გამომჭვირვალი;
დ)გაჩუმდა. ცრემლი მოჰკვეთა შავმან გიშრისმან დანამან.
31. რომელი მწერალია დასაფლავებული მოსკოვში?
ა) სულხან-საბა ორბელიანი; ბ) დ. გურამიშვილი; გ) გრ. ორბელიანი; დ) ნ. ბარათაშვილი.
32. რომელი მწერალი შეხვდა ლუდოვიკო მე-14-ს?
ა) ა.ჭავჭავაძე; ბ) დ. გურამიშვილი; გ) გრ. ორბელიანი; დ) სულხან-საბა ორბელიანი.
33. იყო ხელმწიფე ერთი, რომლის საქმენი არავისგან მოიგონებიან, რომელსა სიკეთისა და სიქველისაგან ეგოდენი მოწყალებანი შეეკრიბნა გულსა თვისსა...“
რას ნიშნავს ხაზგასმული შესიტყვება?
ა) არავინ მოიგონებდა; ბ) გონებით ვერავინ მიწვდებოდა; გ) არავის ეგონა; Dდ) გაგონილი ჰქონდა.
34. მისცა მეფესა ძე ესეთი, რომე სინათლითა მზე მოშურნეობდა, ათხუთმეტისა დღისა მთვარე ნათელსა მისგან ითხოვდა...
რომელი მხატვრული ხერხია გამოყენებული მოცემულ ფრაგმენტში?
ა) ეპითეტი; ბ) შედარება; გ) ჰიპერბოლა; დ) მეტაფორა.
35. რომელი ცხოველის თვისებები უსურვა სედრაქმა ჯუმბერს?
ა) ცხვარი, ლომი, ძაღლი; g) თხა, ჭიანჭველა, სახედარი;
ბ) ძაღლი, ჭიანჭველა, სახედარი; დ) სახედარი, მელა, ლომი.
36. სად ნახა მეფე ფინეზმა პირველად ლეონი?
ა) ნადირობისას; ბ) სიზმარში; გ) სასახლეში, ნადიმზე.
37. მეფის რომელ მსახურს წამოჰყვა ჯუმბერი სასახლეში?
ა) ვეზირს; ბ) მოლარეს; გ) ხელარგნოსანს; დ) მესტუმრეთუხუცესს.
38. რა მიართვა ჯუმბერმა მეფეს ისეთი, რითაც შეახსენა, რომ მეფეც მოკვდავია?
ა) ქვა; ბ) მიწა; გ) ოქრო; დ) სანთელი.
39. სად შეინახა ლეონმა ”ფიცის წიგნი”?
Aა) დამარხა; ბ) ქუდზე დაიმაგრა; გ) ვეზირს ჩააბარა; დ) ჯიბეში.
40. რომელი ცხოველით გამოცხადდა ჯუმბერი სასახლეში?
ა) სპილოთი; ბ) აქლემით; გ) ცხენით; დ) ვირით.
41. სად ზრდიდა ლეონი ჯუმბერს?
ა) ფინეზის სასახლეში; ბ) ცალკე აგებულ კოშკში; გ) სედრაქის სასახლეში; დ) უცხო ქალაქში.
42. რომელ პროფესიას შეადარა ლეონმა მეფობა?
ა) ოსტატობას; ბ) მასწავლებლობას; გ) მხატვრობას; დ) მწყემსობას.
43. რომელ ცხოველს უპირისპირებს დ. გურამიშვილი უსწავლელ ადამიანს?
ა) გაუწვრთნელ ძაღლს; გაუწვრთნელ ცხენს; გ) ვირს; დ) ჯორს.
44. როდის ”გაწბილდება” უსწავლელი” კაცი დ. გურამიშვილის მოსაზრების თანახმად?
ა) სიკვდილის წინ; ბ) სიბერეში; გ) სწავლულთან ნშეხვედრისას; დ) ახალგაზრდობაში.
45. რომელი პროფესიის ადამიანზე წერს დ. გურამიშვილი: ”მზის აღმოსვლითგან ჩასვლამდის შიგ არ შეხედონ კარავთა”?
ა) ხუცესი; ბ) ვაჭარი; გ) მეომარი; დ) მიწის მუშა.
46. რომე პროფესიას არ ასახელებს დ. გურამიშვილი ”სწავლა მოსწავლეთში”?
ა) ოსტატი; ბ) ბრძენი; გ) მიჯნური; დ) პოეტი.
47. დ. გურამიშვილი წერს: ”ვინცა ქმნა თიხა ჭურჭელად, რას უძღვნი ხელფასადაო”?
რა იგულისხმება ხაზგასმულ სიტყვებში?
ა) ადამიანის შექმნა; ბ) ადამიანის გარდაცვალება; გ) ხელოსნობა; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
48. რომელ რელიგიურ სახე-სიმბოლოს არ იყენებს დ. გურამიშვილი ღმერთის აღსანიშნად?
ა) საყვარელი; ბ) მზეთა მზე; გ) ცხოვრების წყარო; დ) შემოქმედი.
49. დ. გურამიშვილი წერს: ”ორთა მათ ჩემთა უფალთა ერთად უხსენე გვარია”
ვინ და ვინ იგულისხმება ”ორ უფალში”?
ა) იესო ქრისტე და დავით წინასწარმეტყველი;
ბ) იესო ქრისტე და მამა ღმერთი;
g) იესო ქრისტე da ვახტანგ მე-6;
d) დავით წინასწარმეტყველი და ვახტანგ მე-6.
50. სად დაატყვევეს დ. გურამიშვილი?
ა) ოსოქოლოში; ბ) საგურამოში; გ) ლამისყანაში; დ) შიომღვიმეში.
მე-19 ს-ის მწერლობა
51. ჩამოთვლილთაგან რომელი მწერალი არ იყო რომანტიკოსი?
ა) ალექსანდრე ჭავჭავაძე; ბ) ილია ჭავჭავაძე; გ) გრიგოლ ორბელიანი; დ) ნიკოლოზ ბარათაშვილი.
52. რომელი ლექსის ავტორია გრ.ორბელიანი?
ა) ” გოგჩა”; ბ) ”ვაჰ, დრონი, დრონი”; გ) თამარ მეფის სახე ბეთანიის ეკლესიაში” დ) ”ხმა იდუმალი”
53. რა გახდა საბაბი „მერანის“ დაწერისა?
ა) ქართველთა გამარჯვება შამილთან ბრძოლაში; ბ) ილია ორბელიანის ტყვედ ჩავარდნა შამილთან; გ) ქართლის ცხოვრების წაკითხვა; დ) წინაპართა პატივისცემის სურვილი.
54. რომელი ისტორიული ფაქტი დაედო საფუძვლად ნ. ბარათაშვილის პოემას ,,ბედი ქართლისა“?
ა) 1659 წ. კახეთის აჯანყება. ბ) 1804 წ. მთიულეთის აჯანყება. გ) 1795 წ. ბრძოლა აღა-მაჰმად-ხანთან. დ)ისტორიული ფაქტი არ უდევს საფუძვლად.
55. ვის ეკუთვნის პუბლიცისტური წერილი „რა გითხრათ, რით გაგახაროთ“?
ა) ილია ჭავჭავაძეს; ბ) აკაკი წერეთელის; გ) გრიგოლ ორბელიანს; დ) ვაჟა ფშაველას.
56. ვის მიმართავს გრიგოლ ორბელიანი ამ სიტყვებით:
“ შენი ივერი აღსდგეს ძლიერი
და დაგეს ერად სხვა ერთა შორის”?
ა)თამარ მეფეს; ბ) ერეკლე II-ს ; გ)დავით აღმაშენებელს; დ) ვახტანგ გორგასალს.
57. რომელი ქალია ამ სიტყვების შთამაგონებელი:
“ჰოი, დედანო, მარად ნეტარნო,
კურთხევა თქვენდა, ტკბილსახსოვარნო”?
ა) თამარ მეფე; ბ) ქეთევან წამებული ; გ) სოფიო ლიონიძე; დ) წმ. ნინო
58. ნიკოლოზ ბარათაშვილის “ფიქრნი მტკვრის პირას” მიხედვით, რაში ვლინდება ადამიანის არსებობის აზრი?
ა) მარტოობაში; ბ) “სოფლისთვის ზრუნვაში” ; გ) სიყვარულში; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
59. ილია ჭავჭავაძის რომელი ნაწარმოების ეპიგრაფია: “მოყვარეს პირში უძრახე, მტერს _ პირს უკანაო”?
ა) “კაცია-ადამიანის?!”; ბ)“ოთარაანთ ქვრივის” ; “გ) მგზავრის წერილების”; დ) „განდეგილის’
60. “ წუთისოფელი ვის აცლის მარტოობისთვის? . . . მარტო თქვენისთანას . . . მარტონი თქვენა ხართ” _ ვინ ვის ეუბნება ამ სიტყვებს?
ა) ოთარაანთ ქვრივი _ არჩილსა და კესოს; ბ) ოთარაანთ ქვრივი _ სოფლის გლეხკაცობას გ)ოთარაანთ ქვრივი _ სოფლის დედაკაცობას; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
61. . აკაკი წერეთლის რომელი ნაწარმოებიდანაა ეს სტროფები?
“. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
შენ სიკვდილის რა ღირსი ხარ?!
სასიკვდილო მე ვარ მხოლოდ,
რომ კაცად ვერ გამიზრდიხარ!”
ა) “გამზრდელი” ბ) “თორნიკე ერისთავი” გ) “ბაში-აჩუკი” დ) „განთიადი“
62. რომელი მწერლის რომელი ნაწარმოების გმირია წიწოლა?
ა) ნ. ბარათაშვილის _ “ბედი ქართლისა”; ბ)ვაჟა-ფშაველას _ “ბახტრიონი” ;
გ) აკაკი წერეთლის _ “გამზრდელი”; დ) ა. ყაზბეგის –„ხევისბერი გოჩა“;
63. გაიხსენეთ ბარათაშვილის ,,რად ჰყვედრი კაცსა’’.
ლექსის მიხედვით, რას ემსგავსება ხორციელი სილამაზე?
ა) სანთელს; ბ) ყვავილს; გ) მზეს; დ) ფოთოლს..
64. გაიხსენეთ პოემა ,,ბედი ქართლისა’’.
რომელ დამპყრობელს შეებრძოლა ერეკლე მეფე კრწანისის ველზე?
ა) თემურ-ლენგს; ბ) შაჰ-აბასს; გ) აღა-მაჰმად-ხანს; დ) აბულ-კასიმს.
65. პოემის რომელი გმირი ამბობს სიტყვებს: ,,ჯერ სამაგისო რა გვემართება, რომ განვისყიდოთ თავისუფლება?’’(”ბედი ქართლისა”)
ა) ერეკლე; ბ) სოფიო; გ) სოლომონი; დ) რუსთა მეფე.
66. გაიხსენეთ ილია ჭავჭავაძის ,,კაცია- ადამიანი?!’’
ლუარსაბის აზრით, ადამიანი არის. . .
ა) სავსე ტომარა; ბ) ძირგავარდნილი ქვევრი.; გ) უძირო ზღვა; დ ) უძირო კასრი.
67. რა არ ამოძრავებდა ილიას, როცა ,,კაცია- ადამიანს’’ წერდა?
ა) ერის მანკიერი თვისებების წარმოჩენის სურვილი; ბ) ქართველების გამოფხიზლების სურვილი;
გ) ქართველების სიძულვილი; დ) მოყვრისთვის სიმართლის თქმის სურვილი.
68. გაიხსენეთ ილიას ,,მგზავრის წერილები’’.
რას არ უწოდებს ილია რუსეთში გატარებულ ოთხ წელიწადს?
ა) ცხოვრების საძირკველს; ბ) მთელ საუკუნეს; გ) ბეწვის ხიდს; დ) ჭკუის ვარჯიშს;
69. რომელმა სიტყვებმა ,,გაითხარეს სამარე’’ ილიას გულში:
ა) ადრიდა ერი ერობდის, გული გულობდის; ბ) ,,მხოლოდ მოძრაობაა, ჩემო თერგო, ქვეყნის ღონისა და სიცოცხლის მიმცემი; გ) ,,აწინა ყველაი გაცუდდის; დ) ,,ჩვენი თავი ჩვენადვე გვეყუდნეს;
70. გაიხსენეთ აკაკი წერეთლის ლექსი ,,განთიადი’’.
ვის მიუძგვნა აკაკიმ ლექსი ,,განთიადი’’?
ა) ილია ჭავჭავაძეს.; ბ) ნიკოლოზ ბარათაშვილს; გ) ცოტნე დადიანს; დ) დიმიტრი ყიფიანს.
71. გაიხსენეთ აკაკის პოემა ,,გამზრდელი’’.
რატომ მოიკლა ჰაჯი -უსუბმა თავი?
ა) რადგან საფარ-ბეგმა იქურდა; ბ) რადგან ბათუმ ძიძიშვილობის ტრადიცია დაარღვია; გ) რადგან კაცად ვერ გაზარდა საფარი; დ) რადგან სიცოცხლე მობეზრდა.
72. ვინ არის პოემაში ,,ცხენოსანი უებარი’’?
ა) ბათუ; ბ) საფარ-ბეგი; გ) ჰაჯი-უსუბი; დ) ალმასხიტ ინალიფა.
73. გაიხსენეთ ალექსანდრე ყაზბეგის ,,ხევისბერი გოჩა’’.
რომელი პერსონაჟი ამბობს: ,,ვაჟკაცი ერთხელ გადაფურთხებულს ვეღარ ალოკავს.’’
ა) ონისე; ბ) გოჩა; გ) გუგუა; დ) ნუგზარი.
74. რომელ ტყეს შეეხიზნა ჭკუიდან შეშლილი გოჩა?
ა) სამტვეროს; ბ) კობის; გ) თრიალეთის; დ) ნაროვანის.
75. გაიხსენეთ ვაჟა- ფშაველას ,,ალუდა ქეთელაური’’
სადაურები იყვნენ ქურდები, რომლებმაც მწყემსები დააწიოკეს:
ა) შატილელები; ბ) ბისოელები; გ) ღილღველები; დ) არდოტელები.
76. რა გახდა მიზეზი ალუდას თემიდან მოკვეთისა?
ა) მარჯვენა არ მოაჭრა მუცალს; ბ) საჯაროდ უარყო მკლავის მოჭრის წესი;
გ) უშიშას უხეშად დაელაპარაკა; დ) კურატი თვითონ დაკლა.
77. გაიხსენეთ პოემა ,,სტუმარ- მასპინძელი’’
ჯოყოლას როგორი სულიერი მდგომარეობა ჩანს სიტყვებში:
,,რად სტეხთ საუფლო ჩვენს წესსა,
თავს ლაფს რად მასხამთ კოკითა?’’
ა) შეურაცხყოფილია; ბ) გაბრაზებულია.; გ) სასოწარკვეთილია; დ) სინდისი აწუხებს.
78. რომელ მხატვრულ საშუალებას იყენებს ავტორი ფრაზაში:
,,ღელეს ჩავიდა მწუხარე, ვარდი, ვარდის წყლით ნაბანი’’.
ა) ჰიპერბოლას; ბ) გაპიროვნებას; გ) მეტაფორას; დ) შედარებას.
79. გაიხსენეთ ნ. ბარათაშვილის ლექსი ”მერანი”. რა არის მასში ბედისწერის სიმბოლო?
ა) მერანი; ბ) ყორანი; გ) ვარსკვლავი; დ) სვავი..
80. ”ჰოი, მთაწმინდავ, მთაო წმინდავ, ადგილნი შენნი,
დამაფიქრველნი, ვერანანნი და უდაბურნი. . .”
ტროპის რომელი სახეობაა გამოყენებული მეორე სტრიქონში?
ა) ეპითეტი; ბ) მეტაფორა; გ) შედარება; დ) ჰიპერბოლა.
81. რომელი ნაწარმოებია დაწერილი იმავე თემაზე, რომელზეც ”ბახტრიონი”?
ა) ”განდეგილი”” ბ) ”ბაში-აჩუკი” ”; გ) ”ხევისბერი გოჩა” ”; დ) ”აჩრდილი”
82. პოემა ”ბახტრიონში რა არის მტრის/ბოროტების სიმბოლო?
ა) გველეშაპი; ; ბ) გველი;; გ) ეშმაკი; დ) არც ერთი.
83. რა ჰქონდა დავალებული კვირიას? (”ბახტრიონი”)
ა) მტრის ადგილსამყოფელის გაგება; ბ) მთაში ხალხის შეგროვება;
გ) ლაშქრის წინამძღოლობა; დ) ჯარისთვის საკვების შეგროვება;
84. რომელ ხევში გაიმართა ბრძოლა, რომელშიც ხევსურები დამარცხდნენ? (”გველისმჭამელი”)
ა) დაწყევლილ ხევში; ბ) მოწამლულ ხევში; გ) ეშმაკის ხევში; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
85. ”ვინ არის ადრესატი ლექსისა ”ბევრი ვიფიქრე ძალიან”
ა) ილია ჭავჭავაძე; ბ) ალექსანდრე ყაზბეგი; გ) აკაკი წერეთელი; დ) იაკობ გოგებაშვილი.
86. ”ბახტრიონში” ვკითხულობთ:
”ეგებ ინებოს ბატონმა, გაგმარჯვებიყოსთ მტერზედა,
თუ ამას გავიგონებდი, არ ვიტირებდი მკვდრებზედა”
ვინ/რა იგულისხმება ბატონში?
ა) მეფე; ბ) თავადი; გ) ხევისბერი; დ) ხატი/სალოცავი
87. გაიხსენეთ ვაჟა-ფშაველას პოემა «ბახტრიონი». რა შესთავაზა კვირიამ ლელას?
ა)დაბრუნებულიყო სახლში მამის საპატრონოდ.
ბ) მოტყუებით შეეღწიათ ბახტრიონის ციხეში.
გ) ქართველთა ლაშქარს ადევნებოდნენ უკან.
დ) ყეენისათვის ძვირფასი საჩუქარი მიერთმიათ.
88. გაიხსენეთ ვაჟა-ფშაველას პოემა «სტუმარ-მასპინძელი».
თვითმკვლელობის წინ აღაზა ფიქრობდა, რომ მან და მისმა ქმარმა ქისტებს შესცოდეს.
რაში ადანაშაულებდა აღაზა საკუთარ თავს?
ა) ზვიადაურის დატირებაში ბ) სამშობლოს ღალატში გ) ჯოყოლას მოტყუებაში დ) ჯოყოლას ღალატში
89. რომელ პერსონაჟზე ამბობენ:
„ ვინღა გაივლევს ახლოსა,
ჩააქვავებენ დედანი. . .
მიწამ შეჭამოს ცოცხალი
ემაგისთანა მხედარი.“
ა) ალუდა ქეთელაურზე; ბ) წიწოლაზე; გ) ჯოყოლაზე; დ) მუცალზე.
90. მთაში მისულ დათას, რომელსაც რაღაც ამბავი აქვს მიტანილი, ონისე ეუბნება:
“_ მითხარი, ბალღო, დასაკლავ ხარს რაიღა ყურება უნდა?”
რას ნიშნავს ხაზგასმული გამონათქვამი?
ა) ცუდი ამბის მოსმენა მოუწევთ; ბ) სათქმელი დროულად უნდა ითქვას; გ) საქმე არის დასამთავრებელი; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.;
91. “ის იყო ონისე იმ ჭალაში ჩავიდა, სადაც გამარჯვებული ოსები მხიარულის ”ვარაიდათი” ფეხქვეშ ჰქელავდნენ მამულის დამცველთ პატიოსან გვამებს”
რას ნიშნავს ხაზგასმული სიტყვა?
ა) სიმღერა; ბ) ლოცვა; გ) ყვირილი; დ) გინება..
92. რას თხოვდა ხევისბერი ბრძოლის წინ ღმერთს?
ა) ონისე უვნებლად გადარჩენილიყო; ბ) ონისეს გმირობა ჩაედინა; გ) ონისეს ბრძოლაში მონაწილეობა არ მიეღო; დ) ონისე სახელიანი მომკვდარიყო.
93. რომელი ჟანრის ნაწარმოებია ”პატრიოტიზმი და კოსმოპოლიტიზმი”?
ა) პუბლიცისტური წერილი; ბ) კრიტიკული წერილი; გ) ესე დ) სამეცნიერო ნაშრომი.
94. რომელი მხატვრული ხერხია გამოყენებული ფრაზაში?
”დღემ დაიხურა პირბადე, მთებმა დახუჭეს თვალები”
ა) გაპიროვნება; ბ) ალიტერაცია; გ) მეტაფორა; დ) ჰიპერბოლა.
95. ჩამოთვლილთაგან რომელია ისტორიული პოემა?
ა) ”ალუდა ქეთელაური” ბ) ”სტუმარ-მასპინძელი” გ) ”ბახტრიონი”” დ) ”გველისმჭამელი”
96. “აწ საფლავიცა არსად ჩანს მათთვის,
ჰაერში განქრა მათი სახელი და
არსად ჟამთა მოწამე ძეგლი
არ გვიქადაგებს მათთა საქმეთა”’
ვის შესახებ წერს ავტორი?
ა) მტრების; ბ) მოღალატეების; გ) ისტორიკოსების; დ) ბრძოლაში დაღუპული გმირების.
97. რომელი ნაწამოებიდან აქვს აღებული ერთ-ერთი თავის ქვესათაური ”გასტეხს ქვასაცა მაგარსა ” ილია ჭავჭავაძეს ოთარაანთ ქვრივში?
ა) ”ვეფხისტყაოსანი”; ბ) ”დავითიანი”; გ) ”სიბრძნე სიცრუისა”; დ) სადღეგრძელო”.
98. რომელ რელიგიურ დღესასწაულზე იღუპება ოთარაანთ ქვრივი?
ა) შობას; ბ) აღდგომას; გ) ნათლიღბას; დ) ხარებას.
99. რომელი კუთხიდან იყო ლუარსაბ თათქარიძე?
ა) იმერეთი; ბ) კახეთი; გ) მთიულეთი; დ) თუშეთი.
100. რომელი მწერლის სიტყვები გამოიყენა ილია ჭავჭავაძემ ”მგზავბრის წერილებში” როდესაც თერგს ახასიათებდა?
ა) ა. წერეთლის; ბ) ვაჟა ფშაველას; გ) გრ. ორბელიანის; დ) ალ. ყაზბეგის.
მე-20 საუკუნის მწერლობა
101. რომელი ლიტერატურული დაჯგუფების წარმომადგენლები იყვნენ ’”ცისფერყანწელები”?
ა) რომანტიზმი; ბ) რეალიზმი; გ) იმპრესიონიზმი; დ) სიმბოლიზმი.
102. რომელი ლიტერატურული მიმდინარეობის წარმომადგენელი იყო ნიკო ლორთქიფანიძე?
ა) სიმბოლიზმი; ბ) ექსპრესიოინიზმი; გ) იმპრესიონიზმი; დ) ფუტურიზმი.
103. რომელ ლიტერატურულ მიმდინარეობას ეკუთვნის დავით კლდიაშვილის შემოქმედება?
ა) იმპრესიონიზმი; ბ) რეალიზმი; გ) დადაიზმი; დ) სიმბოლიზმი.
104. დ.კლდიაშვილის ”სამანიშვილის დედინაცვალში” ვინ ამბობს: ”ამაზედაც გმადლობ, უფალო”
ა) პლატონი; ბ) ბეკინა; გ) კირილე; დ) ჯიმშერი.
105. ბეკინა სამანიშვილი თავის რძალს ზოგჯერ ეუბნებოდა: ”შე ქალო, ზოგ საქმეში სიმარჯვე მარგებელი კი არა, მავნებელიცაა.” რას გულისხმობდა ბეკინა?
ა) მელანო საოჯახო საქმეებს დიდ დროს უთმობდა; ბ) მელანო პლატონთან ერთად მიწაზე მუშაობდა; გ) მელანომ ბევრი შვილი გააჩინა; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
106. ”სამანიშვილის დედინაცვალში” ვკითხულობთ:-ის ვინაა, აივანზე რომ წამოჭიმულა?
-რა ვიცი, ვიღაც სამანიშვილიაო..არისტომ მოათრია! - მიუგო სერაპიონმა.
როგორი დამოკიდებულება იგრძნობა სტუმრის მიმართ?
ა) პატივისცემა; ბ) უპატივცემულობა; გ) ირონია; დ) სიბრაზე.
107. ”სამანიშვილის დედინაცვალში” ელენეს დაორსულებით გაოგნებული პლატონი ღმერთს საყვედურობს და ამ სასჯელის მიზეზს ეძებს ”კაცი არ მოუკლავს, არ დაუჩეხია, არ უეშმაკნია ჯერეთ. ჯერეთ არც უქურდნია, არაფერი მოუპარავს, არავისთვის არაფერი არ წაურთმევია.”
რომელ პერსონაჟს ემსგავსება პლატონი თავისი მონოლოგით?
ა) თეიმურზ ხევისთავს; ბ) ლუარსაბს; გ) ჯაყოს; დ) ფარსმან სპარსს.
108. რა ემართებოდა კორესპონდენტ თამაზს, როცა ნერვიულობდა? (”კაცი, რომელსაც ლიტერატურა ძლიერ უყვარდა”)
ა) ღიღინს იწყებდა; ბ) აცემინებდა; გ) ბოლთას სცემდა; დ) ეძინებოდა.
109. რომელ მწერალს უწოდებს ვასიკო კეჟერაძე ხიებარს(”კაცი, რომელსაც ლიტერატურა ძლიერ უყვარდა”)?
ა) სერვანტესს; ბ) ლიოსას; გ) დიუმას; დ) დოჩანაშვილს.
110. სად ხდება მოქმედება მოთხრობაში ”ჰაკი აძბა”?
ა) მოსკოვში; ბ) თბილისში; გ) სოხუმში; დ) პეტერბურგში.
111. რა მიაჩნია გალაკტიონს დროსავით მარადიულად?
ა) მზის ელვარება; ბ) დედამიწის ბრუნვა; გ) ლურჯა ცხენების ქროლვა; დ) სიკვდილი.
112. რასთან შერიგებაზე საუბრობს გალაკტიონი ლექსში ”შერიგება”?
ა) ბედთან; ბ) სიკვდილთან; გ) ბოროტებასთან ; დ) სამყაროსთან.
113. ჩამოთვლილთაგან რომელი ლექსი არ არსი სიმბოლისტური?
ა) ”თოვლი”; ბ) ”ლურჯა ცხენები”; გ) ”ბავშვები კაფეში”; დ) ”შერიგება”.
114. რომელი მხარის წარმომადგენელი იყო უჯუშ ემხა?
ა) თეთრგვარდიელი; ბ) წითელგვარდიელი; გ) კონტრრრევოლუციონერი; დ) ნეიტრალური იყო.
115. რამდენნაქმარევ ქალს ეძებდა პლატონ სამანიშვილი სადედინაცვლოდ?
ა) ერთი; ბ)ორი; გ) სამი; დ)ოთხი.
116. რატომ გახდა საჭირო სადედინაცვლოს მოტაცება? (”სამანიშვილის დედინაცვალი”)
ა) ქალს გათხოვება არ უნდოდა; ბ) გერებმა გათხოვების უფლება არ მისცეს;;
გ) სამზითვოს გადახდა არ მოუწევდათ; დ) ბეკინას სურვილი იყო.
117. გ. ტაბიძე ლექსში ”მთაწმინდის მთვარე” წერს::
”აქ, ჩემს ახლოს, მოხუცის ლანდს სძინავს მეფურ ძილით”.
ვის გულისხმობს ავტორი ”მოხუცში”?
ა) ი.ჭავჭავაძეს; ბ) ვაჟა ფშაველას;; გ) ი. გოგებაშვილს; ; დ) ა.წერეთლს.
118. რა ეროვნების იყო ჯაყო ჯივაშვილი?
ა) სომეხი; ბ) ქართველი; გ) რუსი; დ)ოსი.
119. რა ფიზიკური ნაკლი ჰქონდა თეიმურაზ ხევისთავს?
ა) ბეცი იყო; ბ) კოჭლი იყო; გ) ცალთვალა იყო; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
120. ვინ უძღვნა თამუნია წეეთელს ლექსი ”ანანურთან”?
ა) ტ. ტაბიძე,; ბ) გ.ტაბიძემ; გ) პ. იაშვილმა; დ) დ. ლეონიძემ.
121. რა ეროვნების იყო ფარსმან სპარსი?
ა) ბერძენი; ბ) ბ) არაბი; გ) სპარსი; დ) ქართველი.
122. ”ჰოი, ღამევ, სულისა ჩემისაებრ ბნელო, მამცნე იდუმალი ზრახვანი შენნი”. რომელი პერსონაჯის სიტყვებია?
ა) ზვიად სპასალარის; ბ) თალაგვა კოლონკელიძის; ბ) მამამზე ერისთავის; დ) ფარსმან სპარსის.
123. რომელ მონასტერში აღკვეცეს შორენა კოლონკელიძე მონაზვნად?
ა) ბაგინეთეთში; ბ) ბედიაში; გ) ბეთანიაში; დ) სვეტიცხოველში.
124. რომელი ლექსიდანაა სტრიქონები:
,,და მეც მოვკვდე სიმღერებში ტბის სევდიან გედად,
ოღონდ ვთქვა, თუ ღამემ სულში როგორ ჩაიხედა“.
ა) ,,მთაწმინდის მთვარე“; ბ) ,,სილაჟვარდე ანუ ვარდი სილაში“;
გ) ,,ლურჯა ცხენები“; დ) ,,მე და ღამე“.
125. რომელი ლიტერატურული დაჯგუფების გაზეთი იყო H2SO4?
ა) სიმბოლისტების; ბ) ფუტურისტების; გ) იმპრესიონისტების; დ) ექსპრესიონისტების.
126. რომელი ნაწარმოები მთავრდება სიტყვებით :”დიდებული ადამიანები უძეგლოდ იკარგებიან”
ა) ”სამანიშვილის დედინაცვალი”; ბ) ”შელოცვა რადიოთი”;
გ) ”თავსაფრიანი დედაკაცი”; დ) ”ჯაყოს ხიზნები”.
127. ვინ არის ადრეატი ლექსისა ”სილაჟვარდე ანუ ვარდი სილაში”?
ა) წმინდა ნინო; ბ) ღვთისმშობელი; გ) მაცხოვარი; დ) წმინდა გიორგი.
128. ვისთან მოუვიდა კონფლიქტი გიორგი პირველს სიკვდილის წინ?
ა) ცოლთან; ბ) ზვიად სპასალართან; გ) შვილთან; დ) მელქისედეკ კათალიკოსთნ.
129. რომლეი ხატი ჰყავდათ ”დაბმული”სასახლეში (”დიდოსტატის მარჯვენა”)?
ა) მაცხოვრის; ბ) წმინდა გიორგის; გ) ღვთისმშობლის; დ) წმ. ნინოს.
130. ჩამოთვლილთაგან რომელი პერსონაჟი არ იღუპება რომანში?(”დიდოსტატის მარჯვენა”)?
ა) შორენა; ბ) გიორგი პირველი; g) თალაგვა კოლონკელიძე; დ) შავლეგ ტოხაისძე .
131. რომელი ბიბლიურიო სიუჟეტი დახატა არსაკიძემ (”დიდოსტატის მარჯვენა”)??
ა) წარღვნა; ბ) კოჭლი იაკობის შერკინება ღმერთთან; გ) სოდომის დაცემა; დ) სამოთხის დაკარგვა.
132. ლექსში ,,25 თებერვალი, 1921 წელი’’ კოლაუ ნადირაძე ყურადღებას ამახვილებს:
ა) რუსეთის რევოლუციაზე; ბ) პირველი მსოფლიო ომის შედეგებზე;
გ) საქართველოს გასაბჭოებაზე; დ) საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენაზე.
133. გაიხსენეთ ჯემალ ქარჩხაძის ,,იგი’’
რა არის ,,ცის ძახილი, ცეცხლად რომ გაიკლაკნება და მყისვე გაქრება’’?
ა) მზე; ბ) ელვა; გ) გრუხუნი; დ) ვარსკლავი.
134. ვინ არის იგის სულიერი მემკვიდრე? ა) ნი; ბ) არავინ; გ) ზუ; დ) ბელადი.
135. გაიხსენეთ ნიკო ლორთქიფანიძის ,,შელოცვა რადიოთი’’.
რა ერქვა ამერიკელ მილიარდელს, რომლის ზედმეტსახელიც იყო ,,დავენაძლეოთ’’.
ა) ბრომლეი; ბ) რამინო; გ) ჰექსლეი; დ) არც ერთი პასუხი არ არის.
136. გაიხსენეთ ჯემალ ქარჩხაძის მოთხრობა “იგი” - რა ნიჭით გამოირჩეოდა იგი თანატომელებისაგან?
ა) ძერწვის ბ) ხატვის გ) სიმღერის დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
137. ანა კალანდაძის ლექსში ,,ლაჰილზე ისევ’’ რას ნიშნავს სიტყვა მურყვამი:
ა) სვანურ კოშკს; ბ) მწვერვალს.; გ) სალოცავს.; დ) სოფელს.
138. გაიხსენეთ ნიკო ლორთქიფანიძის ნოველა ,,თავსაფრიანი დედაკაცი’’.
რა ერქვა თავსაფრიანი დედაკაცის ქმარს?
ა) თევდორე; ბ) ფილიპე; გ) თომა; დ) არჩილი.
139. გაიხსენეთ ვალერიან გაფრინდაშვილის ლექსი “პროვინციალური გაზაფხული”
“ცვალებადია დრო და ალაგი,
ახლა მიასმა მოსვლა ინებოს
როგორც პოეტი, ელის ქალაქი
თეთრი ტყემლებით დაგვირგვინებას”
რომელი ქალაქია პოეტის შთაგონების წყარო?
ა)თბილისი; ბ) ბათუმი ; გ) ქუთაისი; დ) სოხუმი;
140. პ. კაკაბაძის ”ყვარყვარე თუთაბერში” ვინ არის მაზრის კომისარი?
ა) ქუჩარა; ბ) კაკუტა; გ) ტიტე ნატუტარი; დ) ყვარყვარე თუთაბერი.
141. პ. კაკაბაძის ”ყვარყვარე თუთაბერში” ვისი მეტსახელია ”ნაცარქექეია”?
ა) ქუჩარას; ბ) კაკუტსა; გ) ტიტე ნატუტარის; დ) ყვარყვარე თუთაბერის.
142. გ. ლეონიძის რომელი ლექსის დაწერის საფუძველი გახდა მეგობრებთან ერთად მწერლის დედულეთში სტუმრობა?
ა) ”ყივჩაღის პაემანი”; ბ) ღამე ივერიისა”; გ) ნინოწმინდის ღამე”; დ) ”მეცამეტე საუკუნე”.
143. ტ. ტაბიძის რომელი ლექსი ეძღვნება თამუნია წერეთლს?
ა) ”ლექსი მეწყერი”; ბ) ”უაბჯრონი”; გ) ”მეწყერი მეწყერს” დ) ”ანანურთან”;
144. პ. იაშვილი ლექსში ”პოეზია” წერს: ”გაგიჟება სჯობს, თუ გათავდა სიტყვის მადანი,
და თვალთა დათხრა, თუ მზეს ქებით ვეღარ დახვდები,
ლექსო გულიდან ხორცად რომ ხარ გამონატანი,
თუ უნაპიროდ, სამუდამოდ არ გაჩაღდები”.
მოცემული სტროფის მიხედვით, რა არის ლირიკული გმირისთვის მთავარი?
ა) ქვეყნის დამოუკიდებლობა; ბ) პიროვნული თავისუფლება; გ) შემოქმედებითი თავისუფლება; დ) არც ერთი პასუხი არ არის სწორი.
145. რომელი მწერლის გავლენა იგრძნობა გ. ტაბიძის პირველ ლექსებში?
ა) ვაჟა ფშაველას; ბ) ნ. ბარათაშვილის; გ) ი.ჭავჭავაძის; დ) გ. ორბელიანის?
146. რომელმა მწერალმა მოიკლა თავი მწერალთა სახლში?
ა) გ. ტაბიძემ; ბ) მ. ჯავახიშვილმა; გ) პ. იაშვილმა; დ) ტ.ტაბიძემ;
147. რომელი არ არის რეპრესირებული მწერალი?
ა) კ. გამსახურდია; ბ) ტ.ტაბიძე; გ) მ.ჯავახიშვილი; დ) პ. იაშვილი.
148. ვის შესახებ წერდა კ. გამსახურდია” მეცოდებოდა ორ კურაპალატს შორის გამოჭყლეტილი მეფე”?
ა) მაგრატ მე-3; ბ) ბაგრატ მე-4; გ) გიორგი 1-ლი; დ) დავით მე-3.
149. რომელი პერსონაჟის სიტყვებია: ”ხალხი თავის მტერია, თუ არ მოწყესე, უჭკუო საქონელივით ხრამში გადავარდება. . . თუ შნო გაქვს, ჯოხს თვითონ მოგცემს, ოღონდ ძალიან ჭკვიანად უნდა დაარტყა”
ა) ყვარყვარე თუთაბერის; ბ) გიორგი პირველის; გ) ჯაყო ჯივაშვილის; დ) თეიმურაზ ხევისთავის.
150. ”დიდოსტატის მარჯვენას” რომელ პერსონაჟს დათხარეს თვალები?
ა) მამამზე ერისთავს; ბ) ჭიაბერს; გ) შავლეგ ტოხაისძეს; დ) თალაგვა კოლონკელიძეს;
*********************************************************************************
ტექსტის რედაქტირება
1. გრიგოლ რობაქიძე დაიბადა სოფელ სვირში 1880 წლის 28 ოქტომბერს. ორი წელი სვირის სკოლაში სწავლობდა. მერე კი როცა მთელი ოჯახი ჩხარში გადავიდა საცხოვრებლად სწავლა იქ განაგრძო. 1890 წელს გრიგოლი ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში შეიყვანეს. მამას ტიტე რობაქიძეს სურდა რომ შვილი სემინარიის დამთავრების შემდეგ მღვდლად ეკურთხებია, მაგრამ გრიგოლი სასტიკად უარობდა. 1901 წელს ის ტარტუს უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე ჩაირიცხა, თუმცა იგივე წლის დეკემბერში გარიცხეს სწავლის საფასურის გადაუხდელობის გამო.
1908 წელს რობაქიძე დაბრუნდა საქართველოში. დაიწყო ლექციების კითხვა ქართულ და რუსულ ენაზე. სწორად მან გაბედა საჯაროდ ქართულ ენაზე ლექციების წაკითხვა. სამშობლოში დაბრუნების თანავე გრ. რობაქიძემ ცოლათ შეირთო ნინო დომენსკია. მათ ორი შვილი შეეძინა, მაგრამ მეუღლის დაუდევრობის გამო ორივე ერთ დროულად დაიღუპა, ამისთვის იგი ცოლს გაეყარა. რამოდენიმე წლის მერე დაქორწინდა ლენა ფიალნიკაზე, მაგრამ მემკვიდრე აღარ შეძენია.
1931 წლამდე გრ. რობაქიძე საქართველოში ცხოვრობდა. შემდეგ კი გერმანიაში გაემგზავრა და ემიგრაციაში დარჩა. რობაქიძისთვის საბჭოთა მოქალაქეობის ჩამორთმევა მოხდა მხოლოდ 1935 წელს, როცა ხელისუფლებას გადაეწურა მისი დაბრუნების იმედი. გრ. რობაქიძე კარგი ავტორიტეტით სარგებლობდა ემიგრანტთა შორის.
2. სტოუნჰენჯი ინგლისის სამხრეთ დასავლეთში მდებარეობს. იუნესკომ იგი არქეოლოგიურ ძეგლების მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში შეიტანა. არქეოლოგები დარწმუნებულებია, რომ ეს ქვის მონუმენტი ძვ. წ. 2500 წლებში შექმნილი. მაგრამ არსებობს მოსაზრება, რომ იგი ძვ. წ. 3000 წელზე ადრეა აღმართული.
მიუხედავად იმისა რომ მკვლევარების უმეტესობა აღიარებენ რომ ეს იყო ტაძარი, რომელიც მიცვალებულთა წესის აგებისთვის გამოიყენებოდა, ამასთან ერთად არსებობს თეორიაც, რომ აქ სხვა და სხვა რელიგიურ რიტუალებსაც ასრულებდნენ, ასევე ასტრონომიულ დაკვირვებებსაც.
2008 წელს არაერთმა არქეოლოგებმა წარმოადგინა მონაცემები, რომლის მიხედვითაც სტოუნჰენჯი ადრეული ადამიანებისთვის სამარხის როლს ასრულებდა. აღმოჩენილია ადამიანის კრემაციის ნარჩენები.
ზოგიერთი გადმოცემის მიხედვით სტოუნჰენჯის “ქვები” ცოცხლები იყო. ისინი ღამ-ღამობით დადიოდნენ ან ცეკვავდნენ ზოგჯერ მახლობელ მდინარეში წყურვილის მოსაკლავად ჩადიოდნენ. მათ მაქციებს ეძახდენ.
3. მე-20 საუკუნის 40- იან წლების ბოლოს დიკ და მაკ მაკდონალდსები ეძებდნენ თავისი პატარა რესტორანის გაუმჯობესების ხერხებს, რომელიც მდებარეობდა სან ბერნარდინოში (კალიფორნია). იმის მაგივრად რომ უმნიშვნელოდ შეეცვალათ ბიზნესი, რომლისგანაც ისედაც დიდი შემოსავალი ქონდათ, მათ შეჰქმნეს სრულიად ახალი კონცეფცია, რომელიც დაფუძნებული იყო სწრაფ მომსახურეობაზე, დაბალ ფასებსა და საკვების დიდ მოცულობაზე. ამიტომ მათ გადააკეთეს სამზარეულო, სადაც ყველა მოწყობილობა დამზადებული იყო უჟანგავი ფოლადიდან გათვლილი მასიურ წარმოებაზე და სისწრაფეზე. გარდა ამისა მათ მკვეთრად შეამცირეს ისედაც უკვე კონკურენტ უნარიანი ჰამბურგერის ფასი. რესტორანის ხელახლა გახსნის შემდეგ გარკვეული დრო დაჭირდა ბიზნესის ამუშავებას.
1955 წელს რეი კროკმა დაარსა სავსებით ახალი კომპანია სახეწლწოდებით “მაკდონალდსის სისტემა”,
ამავე წლის 15 აპრილს ილინოისის შტატში რეი კროკმა გახსნა თავისი პირველი “ოქროს თაღი”. აქიდან იწყება კროკის მაკდონალდსის ისტორია.
4. ნელსონ მანდელა იყო ცნობილი არამხოლოდ როგორც სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის პირველი შავ კანიანი პრეზიდენტი, არამედ როგორც უსამართლობასთან ყველაზე შეურიგებელი მებრძოლი. მისი პოლიტიკური მოღვაწეობა ნელსონმა 1948 წელს დაიწყო. 1956 წელს ნელსონი და 150 ადამიანი იქნა დაპატიმრებული ერის წინააღმდეგ მიზანმიმართულ ღალატის ბრალდებით. სასამართლო 1961 წლამდე გაგრძელდა და ამ ხუთ-წლიანი გამოძიების შედეგად ვერცერთი სამხილი ვერ იპოვენ და სასამართლო იძულებული შეიქმნა რომ გაეთავისუფლებინა ყველა ეჭვმიტანილები.
1962 წელს მანდელა ისევ დააპატიმრეს. მას 27 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. ამ 27 წლიდან 18 მან გაატარა ერთ კაციან საკანში კუნძულ რობიენში მყოფ პატარა ციხეში. რასაკვირველია პოლიტ-პატიმარს ამ ციხეში ძალიან ცუდად ებყრობდნენ.
1982 წელს ნელსონი და მისი თანამძრახველები გადაიყვანეს პოლსმურის ციხეში. ეს ნაბიჯი ხელისუფლებამ მათი გულის მოსაგებად გადადგა. უფრო მეტიც 1987 წელს ნელსონ მანდელას ოფიციალურად შეთავაზეს თავისუფლება, თუ ის უარს იტყოდა ძალადობაზე და თავის საქმიანობას მიატოვებდა რაზეც მან კატეგორიული უარი განაცხადა.
5. ”ჰოლი” საღებავების ტრადიციული ფესტივალია, რომელიც ყოველ წლიურად გაზაფხულზე ტარდება. ფესტივალის დროს ხალხი ქუჩაში გამოდის და ერთმანეთს სხვადასხვა ფერის საღებავების ფხვნილებით სავსე ტომარებს ესვრიან. ინდოეთის სამხრეთით ქალაქ უტარ პრადეშში ტრადიციულ "ჰოლიმდე" კიდევ ერთი "ჰოლი ლატმარის" ფესტივალი იხსნება, ისიც გაზაფხულის მოსვლასთან დაკავშირებით.
ამ ფესტივალს თავისი ლეგენდაც აქვს, რომლის თანახმად კრიშნა ქალაქ ბარსანაში ჩავიდა იმისთვის, რომ მის საყვარელს რადჰას ეეჭვიანა. შედეგად, ქალებმა სოფლიდან მამაკაცები გააგდეს. ტრადიციულად ყოველ წელს, ამ ფესტივალის გახნის დღეს, ქალები ხელ-ჯოხებით "დევნიან" მამაკაცებს. დღესასწაულის დროს აწყობენ ბრძოლას კაცებსა და ქალებს შორის ხტებიან ცეცხლზე და ა.შ.
როგორც უკვე იქნა აღნიშნული დღესასწაულის ყველაზე სანახაობრივი პროცესი არის როდესაც ხალხი ერთმანეთს ასველებს სხვადასხვა ფერების საღებავებით. ამ საღებავებს აკეთებენ სამკურნალო ბალახებიდან, რომლებიც ამ პერიოდში ეხმარებიან ორგანიზმს, რომ დასძლიოს სხვადასხვა საგაზაფხულო ვირუსი.
6. საინტერესოა როგორ დაინერგა მედიცინაში ხელოვნური სუნთქვა. ეს მოხდა XIX საუკუნეს პირველი ნახევარში. ილინოისის უნივერსიტეტში ამერიკის შეერთებული შტატების ერთ-ერთ ყველაზე საუკეთესო უმაღლეს სასწავლებელში ლექციები მიმდინარეობდა, როცა უნივერსიტეტის ეზოში სამხედრო მანქანა გაჩერდა და რამდენიმე მაღალ ჩინოსანი უნივერსიტეტის ადმინისტრაციული კორპუსისკენ გაემართნენ. ისინი რამდენიმე წუთით შეყოვნდნენ უნივერსიტეტის რექტორის კაბინეტში და ჩვეულებისამებრ მწყობრი ნაბიჯით დასტოვეს შენობა. მეორე დღეს, რექტორის განკარგულების თანახმად სამედიცინო ფაკულტეტის ლექტორებმა და სტუდენტებმა სააქტო დარბაზში მოიყარა თავი და ჩინოსნების სტუმრობის მიზეზიც გაცხადდა მათი დაკვეთით, უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობას რამდენიმე დღეში უნდა წარედგინა გადაუდებელ დახმარებისა და ხელოვნური სუნთქვის ყველაზე რაციონალური მეთოდები. ამიტომ შეიქმნა ექსპერიმენტატორთა ჯგუფი, რომელსაც უნდა დაედგინა, ჟანგბადის რა აუცილებელი ოდენობა უნდა მოხვდეს ხელოვნური სუნთქვისას ადამიანის ფილტვებში.
ექსპერიმენტში მონაწილეობისთვის შერჩეული იქნა ერთ-ერთი სტუდენტი გვარად კორიცი, რომელსაც სასუნთქი კუნთები ხელოვნურად დაუდამბლავეს. როდესაც სტუდენტმა სუნთქვა შეწყვიტა, ტრაქეაში სპეციალური მილი ჩაუდგეს, რომლის შუამავლობით წინასწარ განსაზღვრული ოდენობის ჟანგბადს უშვებდნენ. რამდენიმე წუთის შემდეგ კორიცს სასუნთქავი კუნთები აუმუშავდა.
7. რატომ ამთქნარებენ ადამიანები? ამ საკითხთან დაკავშირებით ჰიპოთეზების რაოდენობა საკმაოდ დიდია, თუმცა მეცნიერები ჯერ-ჯერობით მაინც ვერ თანხმდებიან თუ რომელია ჭეშმარიტი. ხალხში გავრცელებულია მოსაზრება, რომლის თანახმადაც დამთქნარება გვეხმარება მივაწოდოთ ფილტვებს ჰაერი, გავზარდოთ სისხლის წნევა, გულის ცემის სიხშირე და სისხლში ჟანგბადის რაოდენობა. ეს ფიზიოლოგიური ცვლილებები კი ადამიანის გონებას აფხიზლებენ. 6
მიუხედავად იმისა, რომ ეს ჰიპოთეზა საინტერესო სჩანს ექსპერიმენტებმა დაამტკიცა, რომ მთქნარება სულაც არ იწვევს ზემოთ ნახსენებ მოვლენებს. 2010 წლის კვლევები, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალ “Neuroscience”-ში, გვიჩვენებს რომ მთქნარება ზრდის ტვინის აქტივობას და უფრო ფხიზელს ხდის მას.
უკანასკნელ წლებში ყველაზე დიდი ყურადღება მიიპყრო ე.წ. “გადახურების ჰიპოთეზამ”. ამ ჰიპოთეზის თანახმად მთქნარება ტვინს გადახურებიდან იცავს. 2007 წელს საკმაოდ საინტერესო კვლევა ჩატარდა. ადამიანები დასვეს ტელევიზორთან და აყურებიეს, თუ როგორ ამთქნარებს სხვა ადამიანები. ექსპერიმენტში მონაწილე ადამიანების ნაწილს თავზე ცივი საგანი ჰქონდათ მიდებული, ხოლო ნაწილს ცხელი. ექსპერიმენტის შედეგებმა აჩვენა, რომ ცივი საგნის მიდებით შეამცირებულ იქნება დამთქნარების სიხშირე. ცნობილია ისიც, რომ ადამიანები უფრო ხშირად ამთქნარებენ როდესაც ჰაერი ცივია.
8. ძველად სისხლი სასწაულ მოქმედ სითხედ იყო აღიარებული. მიაჩნდათ რომ მისი მიღება სიცოცხლეს ახანგრძლივებდა. ცნობილია, რომ ჰიპოკრატე ფსიქიური დარღვევების მქონე პაციენტებს ჯანმთელი ადამიანის სისხლის დალევას ურჩევდა. მკურნალობის ანალოგიური მეთოდის შესახებ ინფორმაცია ცელსიუსის ნაშრომებშიც მოიპოვება. ეპილეფსიით დავადებულებსა და მოხუცებულებს მომაკვდავი გლადიატორების სისხლს ასმევდნენ. მაგალითად ცნობილია, რომ მოხუცი რომის პაპი ინოკენტი VIII სამი 10 წლის ბიჭუნის სისხლით მკურნალობდა, თუმცა ამან ვერ უშველა მალე გარდაიცვალა. სამკურნალო მიზნით ცხოველთა სისხლს ბრძოლის დროსაც სვამდნენ, ამიტომ ეგვიპტელი მეომართა რაზმებს უკან ყოველთვის ცხვრის ფარა მისდევდნენ. ცხვარის სისხლით ეგვიპტელები დაჭრილებს მკურნალობდნენ. 1628 წელს სწავლულმა ჰარვიმ ორგანიზმში სისხლის მოძრაობის პრინციპი აღმოაჩინა, რითაც სისხლის გადასხმის მეთოდის შემუშავებას დაუდო საფუძველი.
1667 წელს ფრანგმა ექიმმა დენიმ პირველად ცადა ცხოველისგან ადამიანისთვის სისხლის გადასხმა. მან ცხელებით მომაკვდავს ბატკნის ერთი ჭიქა სისხლი გადაუსხა. ავადმყოფი სიკვდილს გადაურჩა. მიუხედავად ამისა სხვა პაციენტები სისხლის გადასხმაზე არ თანხმდებოდნენ. მაშინ სწავლულმა განაცხადა, რომ ის, რომელიც სისხლს გადაისხამდა, დიდ გასამრჯელოს მიიღებდა. უმალვე გამოჩნდა ერთი ხელ მოკლე მუშა. სისხლის გადასხმის შემდეგ მან თავი კარგად იგრძნო და მისი სისხლი ახლა სხვებს შეთავაზა გადასასხმელად. ასე იქცა იგი პირველ დონორად კაცობრიობის ისტორიაში.
9. იმპრესიონიზმი ის ეპოქაა, რომელმაც მხოლოდ 15 წელს იარსება, მაგრამ მისი უგულვებელყოფა შეუძლებელია ხელოვნების ისტორიაში, რადგან სამუდამოდ დაამახსოვრა თავი კაცობრიობას. ”იმპრესიონიზმი” ”შთაბეჭდილებას” ნიშნავს. აქიდან გამომდინარე მხატვრებისთვის მთავარი მხოლოდ ბუნების ჰარმონიისა და ადამიანების აღწერა გახდა. იმპრესიონიზმი ერთის მხრივ ყველანაირი ფილოსოფიური აზრისგან დაცლილი პერიოდია, თუმცა დამკვირვებელში მხოლოდ დადებითი ემოციების განცდას იწვევს.
იმპრესიონიზმის ფუძემდებელად კლოდ მონე მიიჩნევა. აღსანიშნია ის ფაქტი, რომ მონეს ამგვარად ხატვის იდეა ინგლისში მოგზაურობისას ჩაენერგა, მაშინ როცა ნახა, თუ როგორ ხატავდნენ ქუჩის მხატვრები ბუნების წიაღში. მონე რენესანსის მხატვრებსაც ჰბაძავდა და იმპრესონიზმს აღორძინების ხანის რე-პროდუქციად მიიჩნევდა. მხატვარი ალჟირშიც იმყოფებოდა. იქ ნანახმა აფრიკულმა მისთვის ეგზოტიკურმა ფერებმა დიდი შთაბეჭდილება იქონია მასზე. ეს ყველაფერი ძალიან დაეხმარა მხატვარს შუქ-ჩრდილების დახვეწვაში, ახალი ფერების მიღებასა და კონტრასტების შექმნაში.
10. ეგვიპტეში მეფეთა ველზე ერთ-ერთ სამარხთან მზის საათი აღმოაჩინეს. საათი, რომელსაც XIX დინასტიის პერიოდს ანკუთვნებენ, ამჟამად მსოფლიოში უძველესი მზის საათად მიიჩნევენ. როგორც აღინიშნა მზის საათს მკვლევარებმა მეფეთა ველზე მიაკვლიეს. მანამდე მსოფლიოში ყველაზე ძველი მზის საათები ბერძნულ რომაულ პერიოდს განეკუთვნებოდა. მეფეთა ველზე მიკვლეული მზის საათი კირ-ქვის გლუვი ნაჭერისგან არის დამზადებული, რომელზედაც თორმეტ ნაწილად დაყოფილი შავი ნახევარ-წრე მიმართულია ზევით. ყველა ნაწილი კი შუაში, ერთ წერტილში იყრიან თავს. მათ შორის დაშორება 15%-ნი კუთხეა. მეცნიერთა აზრით ეს ხელს უწყობდა დროის უფრო ზუსტათ განსაზღვრას.
სიუზენ ბიკელი და მისი კოლეგები ამ სფეროში ორიათას რვა წლიდან მუშაობენ და როგორც სიუზენი ამბობს, კვლევათა გაგრძელებას კიდევ რამოდენიმე წლის განმავლობაში ექნება ადგილი.
11. ხალხს მრავალი საუკუნის განმავლობაში ეშინოდათ იმ ადამიანების, რომლებიც თავისი დროის უმეტეს ნაწილს მარცხენა ხელით მუშაობაში ატარებდნენ. ზოგიერთ კულტურებში ცაციები ითვლებოდნენ უწმინდურებად. ასევე ეშინოდათ იმ თანა-მშრომელებისაც, რომლებიც ნაჯახს ხმარობდენ მარცხენა ხელით. მათან პარტნიორობა საშიშად ითვლებოდა. ცაციები იყვნენ ისეთი გენიოსები როგორებიცაა: აინშტაინი, ლეონარდო და ვინჩი, ფრიდრიხ ნიცშე და ბევრი სხვა.
სტატისტიკა გვიჩვენებს, რომ მსოფლიოში ცხოვრობენ დაახლოებით 500 მილიონი ცაცია, ხოლო 13 აგვისტოს აღინიშნება ცაციების საერთაშორისო დღე. ადამიანები, რომლებიც ხმარობენ მარცხენა ხელს განსხვავდებიან სხვებისგან არამხოლოდ ამით არამედ იმითაც, რომ მათი ტვინი განსხვავებულად მუშაობს. მეტად ძლიერადაა განვითარებული მარჯვენა ნახევარ სფერო, რომელიც პასუხისმგებელია კრეატიულ იდეებზე.
ასევე არსებობენ ადამიანები ამბიდექსტერები, რომლებიც ორთავე ხელს თანაბრად ერთნაირად ხმარობენ. ზოგიერთი მათთაგანი სპეციალურად გადაეჩვია მარჯვენა ან მარცხენა ხელის ხმარებას. ასეთ ადამიანების სიაში შედის ვლადიმირ პუტინიც.
12. იუკატანის ნახევარ-კუნძულზე სპეციალისტები ლაბირინთების აქამდე უცნობ სისტემას იკვლევენ, რომელიც ქვის პირამიდებისაგან და მცირე ტაძრებისგან შედგება. სპეციალისტების ვარაუდით მაიას ტომები უნიკალურ ნაგებობებს აშენებდნენ არამხოლოდ მიწის ზემოთ, არამედ - მიწისქვეშ. მათი დიდი უმრავლესობა კი ჯერაც მიუკვლეველია. მეცნიერები ამბობენ, რომ მაიას რწმენით გარდაცვლილის სულს გვირაბში ძაღლი აცილებდა და მას მრავალი გამოცდის გავლაში ეხმარებოდა, რომლის შემდეგ სული გარდაცვლილთა სამყაროში საბოლოოთ გადადიოდა. მკვლევრებს უჩვეულოდ ის ფაქტი ეჩვენება, რომ ზოგიერთი მღვიმეები, რომელიც თანამედროვე გვატემალის ტერიტორიაზეა, მიწის ზედაპირზე ამოდის.
არქეოლოგები ვარაუდობენ, რომ ტაძრების მშენებლობა ერთ დროულად ხდებოდა. კომპლექსის ზედა ნაწილი ცოცხლებისთვის იყო განკუთვნილი. ქვედა კი გარდაცვლილთათვის. ამის მიუხედავად ფიქრობენ, რომ თავდაპირველად ტაძრები აშენდა. ლაბირინთი და მღვიმეები კი, მოგვიანებით მას შემდეგ, რაც მაიას ტომებში გაჩნდა მითი იმ ქვეყნიური ცხოვრების შესახებ.
13. ხეოფსის პირამიდას არავითარი სარგებლობა არ მოქონდა მიუხედავად იმისა, რომ იგი ანცვიფრებდა მნახველებს. მოწონებას იმსახურებდა მისი უზარმაზარი გრანდიოზულობა. ჯერ კიდებ ოცდასამი საუკუნის უკან აღწერა ჰროდოტემ ამ პირამიდას აშენების ამბავი. მისი მონათხრობი ემთხვევა თანამედროვე არქეოლოგიურ მონაცემებს. მაგრამ ვიდრე მე-XIX საუკუნეში სხვადასხვა ევროპელი მეცნიერები არ დაიწყებდნენ პირამიდის გამოკვლევას ეგვიპტის მიღწევათა მთელი სიდიადე ჯერ არ იყო გამოვლინებული. განსაკუთრებით შთამბეჭდავია ზომები - როგორც გამოთვალენ, მისი მასალა რომ დაელაგებიათ თითო ფუტის სიგრძე კუბებად ერთმანეთის მიყოლებით, იგი დედამიწის გარშემოწერილობის ორი-მესამედის ტოლი იქნებოდა.
ნაპოლეონი, რომელმაც შეისწავლა ძეგლი და აცოცდა კიდეც მის მწვერვალზე, გამოუცხადა თავის გენერლებს, რომ მისი გამოთვლით დიდი პირამიდა შეიცავს საკმარისს ქვებს, რათა შემოევლოთ გალავანი მთელი საფრანგეთისათვის.მშენებლობისას ბლოკების ატანა ხდებოდა სპეციალური ბერკეტის მეშვეობით. ეგვიპტელებს არ ჰონდათ არავითარი ტექნიკური მოწყობილობა და არ ჰყავდათ ცხენებ შებმული ტრანსპოტრი. პირამიდა თავიდან დაფარული ყოფილა თეთრი კირქვით, რაც არაბმა მძარცველებმა მთლიანად შემოაცალეს, თუმცა რამოდენიმე ფრაგმენტი მაინც იპოვეს.
14. ყველა ქვეყანას აქვს თავიანთი ტრადიციული ეროვნული სამოსი , იაპონიაც არ არის გამონაკლისი ამ შემთხვევაში. კიმონო არის იაპონური ეროვნული სამოსი ხალათის სტილში რომელიც იკვრება სპეციალური ქამარით. მას იცმევენ როგორც ქალები ასევე მამაკაცები. ტრადიციულ სამოს თან ახლავს ოცი აქსესუარი, რომელიც აუცილებელია ჩაცმის დროს . კიმონოს ჩაცმას დაახლოვებით სამი ადამიანი უნდება.
იაპონელი ქალები ამბობენ: არ ვუარყოფთ, რომ კიმონო ყოველდღიურ ცხოვრებაში ძალიან მოუხერხებელი და არა კომფორტულია, ამიტომ იაპონელი ქალები დღეს დღეობით კიმონოს იცვამენ გამარტივებული მეთოდებით , არ იკეთებენ ყველა ელემენტსა და აქსესუარს.
იაპონელები ძალიან დიდ ყურადღებას აქცევენ თუ რა არის გამოსახული კიმონოზე. ძალიან პოპულარულია ის კიმონო რომელზეც გამოსახულია წლის სეზონები . აღნიშნულ უნდა იქნეს , რომ იაპონელები კიმონოს მხოლოდ დღესასწაულებზე და ოფიციალურ დღეებში იცვამენ. კიმონოს ჩაცმა არ შეუძლია ყველას , რადგან ეს ეროვნული ნაციონალური ტანსაცმელი თავისი აქსესუარებით საკმაოდ ძვირი ფუფუნებაა. კიმონო სხვა და სხვა სახისაა. ზოგ მათგანს მხოლოდ დიდი სოციალური წრის ქალები ატარებენ. კომონოს ჩაცმისას აუცილებელია აგრეთვე ფეხსაცმელი - გეტა, რომელიც იგივე ხის ქოშია, ათ სანტიმეტრიანი ქუსლით. მართალია გეტა მოუხერხებელი ეჩვენება ადამიანს თუმცა იაპონელები ასე არ ფიქრობენ.
15. შატილი ქართული სამშენებლო ხელოვნების ერთ ერთი ყველაზე უბრწყინვალესი, უნიკალური ძეგლია. კლდეზე შეფენილი სოფელი ერთდროულად საცხოვრებელიც იყო და ციხე-სიმაგრეც. იგი საუკუნეთა ვითარებაში სდარაჯობდა საქართველოს ჩრდილოეთ გადმოსასვლელებს . სოფელის კიდეებს მიუყვება ერთმანეთან მიჯნით ნაგები ციხე-სახლების რიგი და იქმნება ერთიანი მიუვალი დამცველი კედელი, რაც საიმედოდ კეტავს სოფელს. გარესამყაროსთან შატილს არღუნის ხეობაში გამავალი ერთად ერთი ვიწრო გზა აკავშირებს. შატილის განაშენიანება ტერასულია, შენობათა ძირითადი ტიპია ბრტყელ-სახურავიანი სახლი და კოშკური საცხოვრებელი. სოფელს შენობებს შორის მთელს სიმაღლეზე აუდის ვიწრო ქვის კიბე, აქა იქ შემორჩენილია ძვლებიდან შეკრული ფიცარნაგები - გადასასვლელები, რომლის შემწეობით მტრის შემოსევის შემთხვევაში ადგილი ჰქონდა მთელი სოფლის შემოვლას ქუჩაში გამოუსვლელათ. 1970-ანი წლებში დაიწყო შატილის რესტავრაცია.
16. კლდის მხატვრობა პეტროგლიფი გამოქვაბულთა კედლებზე ჭერზე, კლდეებზე და ცალკეულ ქვებზე შესრულებული უძველესი გამოსახულებაა. გვხვდება დედამიწას თითქმის ყველა კუთხეებში და მიეკუთვნება სხვა და სხვა ეპოქებს — პალეოლითიდან შუა საუკუნეებამდე. პალეოლითის ხანის, კლდის მხატვრობის ნიმუშები დიდი რაოდენობით გვხვდება სამხრეთ საფრანგეთის გამოქვაბულებში და გროტებში. ჭარბობენ ბიზონების, ცხენების, მამონტების, მარტო რქების ფიგურები, იშვიათია დათვის, გამოქვაბულის ლომის და სხვა გამოსახულებანი. პალეოლითური კლდის მხატვრობის ნიმუშები ნაპოვნი იქნა კაპოვის მღვიმეში. მკვლევართა აზრით კლდის მხატვრობის მაგიური მნიშვნელობა უნდა ქონოდა. მისი შესრულების სტილი და ტექნიკა მრავალ ფეროვანია — გვხვდება კონტურული, ამოკაწრული, ბარელიეფი. სკანდინავიის, აღმოსავლეთი ესპანეთის, სამხრეთი იტალიის, ჩრდილოეთი აფრიკის , ცენტრალური და აღმოსავლეთი საჰარის მხატვრობაში ცენტრალური ადგილი უჭირავს ნადირობის, ბრძოლების, რიტუალების ამსახველ რთულ კომპოზიციებს. კლდის მხატვრობის ფართოდ გავრცელებას ადგილი ჰქონდა ბრინჯაოს ხანის ეპოქაში.
17. ”განხეთქილების ვაშლი” დაერქვა მითიური ოქროს ვაშლს წარწერით „უმშვენიერეს“. განხეთქილების ქალ-ღმერთმა ერიდამ შეაგდო პელევსისა და თეტიდას ქორწილში, გარისხებულმა იმით, რომ თითონ არ დაპატიჟეს. ქორწილში იმყოფებოდა ქალღმერთები ჰერა, ათენა აფროდიტე. მათ შორის ერთ-ერთს უნდა რგებოდა ოქროს ვაშლი. დავის გადასაწყვეტათ ტროის მეფისწულს პარისს(ალექსანდროსს) მიჰმართეს. აფროდიტემ მსაჯული განცალკევებით დაიმარტოხელა და აღუთქვა ულამაზეს ქალს შეგრთავ თუ ვაშლს მე მარგებო, რითაც დაისაკუთრა კიდეც ვაშლი და უმშვენიერესის ტიტულიც. სამაგიეროთ პარისს დაეხმარა მენელაოსის მეუღლე მშვენიერი ელენე ტროაში წაეყვანა, რაც დიდი განხეთქილების მიზეზი გახთა. ამას მოჰყვა ტროას ათ წლიანი ომი, რაც ბოლო-ბოლო ქალაქის დანგრევით დასრულდა.
18. გაბრიელ მარკესი დაიბადა 1928 წელს კოლუმბიაში. ბავშობაში ბებია და ბაბუა ზრდიდა. სწორედ მათ გააცვნეს მომავალ მწერალს ბევრი ხალხური თქმულება, ზღაპარი და გადმოცემები, რამაც საფუძველი დაუდო მისი შემოქმედების თემატიკას . ბაბუა, გადამდგარი პოლკოვნიკი შვილი-შვილს გაუთავებლად მოუთხრობდა სამოქალაქო ომის ისტორიებს.
1946 წელს მშობლების დაჯინებული რჩევით შევიდა ბოგოტის ეროვნული უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. აქ გაიცნო მან მისი მომავალი მეუღლე, მერსედესი.
უნივერსიტეტში სწავლა დროზე ადრე შესწყვიტა და მწერლობა დაიწყო. მასზე დიდი გავლენა მოახდინა ისეთმა მწერლებმა როგორებიცაა ერნესტ ჰემინგუეი, უილიამ ფოლკნერი და სხვები.
მისი პირველი სადებიუტო ნაწარმოები “დამხრჩვალი მეზღვაურის ამბავი” 1955 წელს გამოქვეყნდა. ამ ნაწარმოებმა საზოგადოების მითქმა მოთქმა გამოიწვია.
1982 წელს რომანმა ”მარტოობის ასი წელიწადი” მარკეს ნობელის პრემია მოუტანა.
19. 1981 წელს მარკესმა გამოქვეყნა “გამოცხადებული სიკვდილის ქრონიკა”, რომელიც მოგვითხრობს სხვა და სხვა მოწმეთა მიერ განსხვავებული კუთხით დანახულ მკვლელობაზე. თხრობის მაღალ მხატვრულმა მანერამ და წერის გამორჩეულმა სტილმა გაბრიელ–გარსია მარკესი მე-20-ე საუკუნის ლიტერატურულ სიმბოლოთ აქცია.
1999 წელს გაბოს ექიმებმა დიაგნოზი დაუსვეს ლიმფური სისხლ-ძარღვების კიბო, ამ მოვლენამ მწერალს მემუარების წერა დააწყებია. 2000 წელს მთელს მსოფლიოს ელვასავით მოედო ახალი ამბავი მწერალის გარდაცვალებასთან დაკავშირებით რაც გამოწვეული იყო ყოველ დღიურ გაზეთში დაბეჭდილი არა სწორი იმფორმაციით.
2002 წელს გამოაქვეყნებულ იქნა მემუარების კრებული, რომელსაც სათაურად სამი სიტყვა აქვს: იცხოვრო, რათა მოყვე . მწერალს მემუარების გამოცემა სამ ტომად აქვს ჩაფიქრებული. გამოცემის თანავე წიგნი ბესტსელერად იქცა ესპანურ ენოვან სამყაროში.
2004 წელს ჰოლივუდურმა კინოკომპანიამ დაიწყო მარკესის რომანის მიხედვით ფილმის გადაღება. გადაღებები წარმოებდა კარტახენში კარიბის ზღვის ნაპირებზე .
20. მრავალ ჩვენთაგანს ყავა საკვები პროდუქტი გონია, მაგრამ თურმე იგი გაცილებით ახლოს დგას სამკურნალო საშვალებებთან. გამოკვლევებმა ცხადჰყო, რომ ყავას კვებითი ღირებულება არ აქვს, რადგან იგი პრაქტიკულად არ შეიცავს ცილებს, ცხიმებსა და ნახშირ წყლებს. ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერება კი მასში საკმაოდ ბევრია. მრავალი მეცნიერების აზრით ყავა ჯამრთელი ადამიანის ორგანიზმზე დადებითად მოქმედობს, ავად მყოფებისთვის მის უსაფრთხოებას კი მხოლოდ საზოგადოების ერთი-მეოთხედი აღიარებს.
არსებობენ ადამიანები, რომლისთვისაც ყავა საშიშია, მაგრამ პირიქითაც ხდება. ყველაფერის სათავე გენეტიკაა . ზოგი ერთის ორგანიზმი სწრაფად ინელებს კოფეინს, ზოგიერთისა კი ნელა.
ცოტა ხნის წინ ბერძენმა მეცნიერების მიერ დადგენილ იქნა, რომ რაც უფრო მეტ ყავას სვავს ადამიანი მით უფრო მაღალია ინსულტის რისკი.
21. ვიკინგები – სკანდინავიელი, ნორმანი მეზღვაური მეომრების დასახელება, რომლებიც VIII – XI საუკუნებში თავს ესხმოდა ევროპის სხვადასხვა ქვეყნებს და აარსებდნენ კოლონიებს. ვიკინგები იყვნენ ოჯახში მეორე და მესამე ვაჟები, რომლებსაც მამის ქონება არ ეკუთნოდათ მემკვიდრეობით და იძულებულნი იყვნენ დაეტოვებიათ სკანდინავიის ნაპირები და ზღვაში ეძებნათ ბედნიერება. ისტორიკოსები და გეოგრაფები ვარაუდობენ რომ ვიკინგებმა ქრისტეფორე კოლუმბზე ადრე აღმოაჩინეს ამერიკა, მაგრამ ინდიელების წინააღმდეგობისა და არა სტუმართმოყვარეობის გამო ვერ განხორციელდა იქ დასახლება.
მეკობრეობასთან ერთად, ვიკინგები მიწათმოქმედებასაც ეწეოდნენ. მათი დიდი ნაწილი გლეხი იყო, მათ მოყავდათ მარცვლეული და ბოსტნეული. ვიკინგების დასახლებებისა და სოფლების შუა გულში დიდი დარბაზი იყო სადაც სოფლის მოსახლეობა ნადიმობდნენ.
ვიკინგებს წამდათ, რომ თუ ბრძოლაში დაეცემოდნენ, ისინი ღვთაებრივ სამყაროში “ვალჰალაში” განაგრძობდნენ ცხოვრებას, მათ ღმერთ ოდინთან ერთად.
22 . აცტეკები მექსიკის ინდიელთა ერთ-ერთი ყველაზე მრავალ რიცხოვანი ხალხი იყო. აცტეკები იყენებდნენ თავის სიმდიდრესა და ძალაუფლებას იმისთვის რათა შეექმნათ ბრწყინვალე ცხოვრება დედაქალაქში. მართველი ცხოვრობდა მდიდრულ სასახლეში. მის ირგვლივ იყვნენ უამრავი თავადი და ათასობით მონა.
აცტეკების ადათი ითვალისწინებდა ბავშვთა აღზრდის უამრავ ნაწილს, მათ შორის მათ უნდა დაეთვალათ თუ რამდენჯერ ჭამდა კუები გარკვეული წლის განმავლობაში.ბავშვებს ასწავლიდნენ თავაზიანობას, უფროსებისადმი პატივისცემას, სიმართლის თქმასა და თვით კონტროლს. ბიჭები სწავლობდნენ პრაქტიკულ ამოცანებს მამებიდან სახლში, ხოლო 15 წლისას მიდიოდნენ „ახალგაზრდათა სახლში".
აცტეკები ეთაყვანებოდნენ ღმერთების დიდ რაოდენობას. ტარდებოდა უამრავი რიტუალი და დღესასწაულები. უმთავრესი რიტუალი იყო მსხვერპლთ შეწირვა. ესპანელები შეძრწუნებულნი იყვნენ ამ რიტუალებით და დაანგრიეს ყველა ტაძარი, რადგან განედევნათ ძველი რელიგია. მისიონერები, რომლებიც მოვიდნენ ხალხში ქრისტიანობის გასავრცელებელად, გაანადგურეს თითქმის ყველა ტაძრები. როდესაც ძველი ტაძარი ინგრეოდა მის ადგილს კათოლიკური სალოცავი იკავებდა.
გარდაცვლილს საფლავში საკვებსა და სამკაულებს ატანდნენ, რომელიც მას მომავალ ცხოვრებაში უნდა გამოსდგომოდა.
23. წყნარი ოკეანის სამხრეთ ნაწილში ამჟამინდელ ჩილეს ტერიტორიაზე მდებარე აღდგომის კუნძულს ადგილობრივი მოსახლეობა „რაპა-ნუის“ ეძახიან. მისი ერთად ერთი ქალაქია ხანგა- როა, კუნძულზე კი სულ სამიათასი ადამიანი ცხოვრობს. ეს კუნძული ცნობილია ვულკანური ქანებისგან შექმნილი ქანდაკებებით, ფირფიტებითა და უცნაური იეროგლიფებით. მეცნიერები ვარაუდობდნენ რომ ეს ქანდაკებები და ფირფიტები ერთი და იგივე ხალხის შექმნილი იყო. ადგილობრივი მოსახლეობის გადმოცემით ქანდაკებებში არის კუნძულის პირველი მეფის ზე-ბუნებრივი ძალა.
დღეს არსებული ვერსიის თანახმად კუნძულის განადგურება გამოიწვია ხის მასალის გამოლევამ. მოსახლეობა ტყეს დაუნდობლად ჩეხდა სხვა და სხვა საჭირეობის გამო და მომავალზე არ ფიქრობდა.
დაპრესილი ვულკანური ფერფლისგან დამზადებულ ქანდაკებებს მოაის უწოდებენ. ყველა ნაგებობა მონოლითურია ანუ ქვის ერთი ნატეხისდან არიან დამზადებული და არ არის შეწებებული ან მიმაგრებული ერთმანეთზე. აღსანიშნავია რომ არცერთ ქანდაკებას არ აქვს ფეხები. აღდგომის კუნძულზე სულ ცხრაას ოთხმოცდაჩვიდმეტი ძეგლია. ზოგიერთ მათთაგანს მოწითალო ქუდი აქვს. ადგილობრივების თქმით ისინი ბელადებია.
24. ევროპელთაგან აღდგომის კუნძულზე პირველად ფეხი ნიდერლანდელმა მეზღვაურებმა დადგეს . სწორედ მათ აღმოაჩიენს, რომ კუნძულზე მშვიდობიანად ცხოვრობდა შავ, წითელ და თეთრ კანიანი ადამიანები. მათვე ნახეს კუნძულზე იეროგლიფებით დაფარული ხის ფირფიტები “რონგორონგო”, რომელზეც უცნაური იეროგლიფები იყო გამოსახული. სამწუხაროდ უმრავლსობა დაწვეს.
აღდგომის კუნძული ბევრ საიდუმლოებას ინახავს, გაურკვეველია, მოსახლეობა რისთვის აგებდა გიგანტურ ქანდაკებებს ან რას სწერდა ხის ფირფიტებზე, თუმცა ფაქტია რომ მათ თავისი მომავალი დაანგრიეს, კუნძულის ეკოლოგიურ პირობებს არ გაურთხილდნენ და საბოლოოდ კუნძულის დატოვება დასჭირდათ, თუმცა ნავების ასაგებად ხის მასალა რადგან აღარ გააჩდათ ესეც ვერ შეძლეს. თითოეულს ოცნებად ქონდა კუნძულიდან წასვლა. შესაძლოა, ქანდაკებების შექმნაც ამისთვის გადაწყვიტეს, ალბათ ქვებისგან აგებულ ღვთაებებს ეთაყვანეოდნენ და სთხოვდნენ დახმარებას. მაგრამ არის საპირისპირო მოსაზრებაც თითქოს იმედ გაცრუებულმა მოსახლეობამ უკვე აგებული ქანდაკებები დასცეს ძირს. ამას მოყვა სამოქალაქო ომები, ურთიერთ მტრობა და ამ ყველაფერმა ეს ხალხი კანიბალიზმამდე მიიყვანა. ეს ყველაფერი იმიტომ, რომ თავის დროზე მათ ეკოლოგია გაანადურეს.
25. ამერიკაში ბულგარული წიწაკა ბუჩქებად ხარობს. გასაოცარი ის არის, რომ ამ მრავალ წლიან მცენარეს არ ჭირდება არც სარეველებიდან გაწმენდა და არც სხვაგვარი მოვლა. მის ნაყოფს მეცნიერები ”ცრუს” უწოდებენ. სელექციონერებმა მრავალ წლიანი გამოცდილების შედეგად ამ წიწაკის არა ერთი ჯიში გამოიყვანა. მათი გარჩევა ჩვენ მხოლოდ ფერითა და ფორმით შეგვიძლია. რატომ ეწოდება ამ წიწაკას ბულგარული დღემდე საიდუმლოდ რჩება. ბულგარული წიწაკას მეტად უდიდესი სარგებლობა მოაქვს ადამიანის ორგანიზმისათვის მინერალები სისხლს საჭირო კომპონენტებით ამდიდრებს და ხელს უწყობს სისხლძარღვთა გამაგრება განმტკიცებას. წიწაკას კიდევ ერთი სასარგებლო თვისებაა მადის აღძვრა თუმცა ეს სპეციალისტებს საკამათოდ მიაჩნია.
ბულგარული წიწაკა სასარგებლოა მათვის, ვინც გონებრივ შრომას ეწევა, ასევე ასაკოვანთათვის, რაკი აუმჯობესებს მეხსიერებას, უზრუნველ-ყოფს ყურადღების კონცენტრაციას, ხსნის უძილობას.
26. ავსტრალიას უშუალო სახმელეთო მეზობელი არა ყავს, ზღვით კი სხვადასხვა სახელმწიფოები ესაზღვრება. 18-ე საუკუნის ბოლომდე სანამ ევროპელებმა დაიწყენ კონტინენტის ათვისება, ავსტრალიასა და ტასმანიაზე 250 -მდე ტომის ადგილობრივი ავსტრალიელი აბორიგენი სახლობდა. ამავე საუკუნის 70-ნი წლებიდან ავსტრალია ბრიტანელების მიერ იქნა მისაკუთრებული.
ავსტრალიის ფაუნა გამოირჩევა განსაკუთრებულად უნიკალური ცხოველების მრავალფეროვნებით. დიდ ინტერს იწვევენ ჩანთოსანები. ზანტი ჩანთოსანი დათვი კოალა ანუ ავსტრალიური ზარმაცა - ხეზე ცხოვრობს. აბორიგენების ენაში მისი სახელი ნიშნავს ”ვინც წყალს არ სვამს.” მართლაც კოალა სიცოცხლისთვის საჭირო ტენს მხოლოდ მისი საკვების, ევკალიპტის, თორმეტიოდე სახეობის ფოთლებიდან იღებს.
ავსტრალიაში ცხოველტა სამყარო ინდენად მრავალფეროვანია, რომ ავსტრალიელებმა საკუთარი სახელმწიფო გერბზე ორი მათგანი გამოსახეს კენგურუ და სირაქლემა.
27. ქართველი ბალეტ-მეისტერი და პედაგოგი ვახტანგ ჭაბუკიანი 1910 წლის 27 თებერვალს თბილისში ხელოსანის ოჯახში დაიბადა. მისი მშობლები ექვს შვილს ზრდიდა. მათგან ხელოვნების გზა მხოლოდ თამარიმ აირჩია. ვახტანგ ჭაბუკიანმა ბავშვობა გაჭივრებაში გაატარა. იგი მოსწავლეობის პერიოდში სახელ განთქმული ფრანგი იურისტის შვილის სახელოსნოში შეგირდათ მუშაობდა. სახელოსნოში შეგირდებს ასწავლიდენ კალათების წვნას კოლოფების კეთებას და შესრულებილ სამუშაოსათვის გასამრჯელოს აძლევდნენ.
1922-23 წლებში ვახტანგ ჭაუკიანი სწავლობდა თბილისის საბალეტო სტუდიაში. 1924 წ. ჩაირიცხა იგივე თეატრის საბალეტო დასში.
ქორეოგრაფიული სასწავლებელის დამთავრების შემდეგ წლების მანძილზე იგი ლენინგრადის ოპერასა და ბალეტის არტისტად მუშაობდა , რომელშიც წამყვან პარტიებს ასრულებდა. მისმა პირველმა გამოსვლამ მაყურებელი აღფრთოვანებული დასტოვა. ლენინგრადში და მოსკოვში ვახტანგ ჭაბუკიანს “ცეკვის ღმერთს” უწოდებენ.
28. მსოფლიოს მუზეუმებში არა ერთი ეგვიპტური პაპირუსები ინახება. მათთაგან ორში შემონახულია საყურადღებო ცნობები უძველეს ეგვიპტელების მიერ გამოყენებული აღრიცხვის სისტემის შესახებ. ეგვიპტელები რიცხვებს იეროგლიფებით ღნიშნავდნენ. სავარაუდოთ ასის შესატყვისი იეროგლიფი საზომ თოკს გამოსახავდა, ათასისა - ლოტოსის ყვავილს. ასეთი ნიშანი სულ იყო რვა, ხოლო დანარჩენი რიცხვები მათი კომბინაციით მიიღებოდნენ. რიცხვებს ეგვიპტელები მარჯვენიდან მარცხნივ სწერდნენ.
შუმერები, რომლებიც შუა მდინარეთში ცხოვრობდენ, შეჰქმნეს კაცობრიობის უძველესი ცივილიზაცია - ჩვენ წელთ აღრიცხვამდე მე-4-ე საუკუნეში.
ცნობილია, რომ ეს მხარე ძალიან უღარიბესი იყო საამშენებლო მასალებით. აქ არც ქვა იყო და არც ხეტყე. ყველაფერს ამას შორეული ქვეყნებისგან ეზიდებოდენ. ტაძრებს და სასახლეებს ძირითადათ თიხიდან აშენებდნენ, ამიტომაც ხშირად ადგილი ჰქონდა მათ დანგრევასა და ის აღდგენას საჭიროებდა. აღმოჩენილ იქნა სამშენებლო წარწერები, რომელიც უფრო ხშირად არა ახალის შენებაზე არამედ ძველი ტაძარ-სასახლეების აღდგენაზე მოგვითხრობენ.
ბუნებრივია რომ თიხით ასე მდიდარ სამყაროში საწერ მასალად თიხა იქცა. წერდენ თიხის ნედლ ფირფიტებზე, რომლებსაც შემდეგ ახმობდნენ. მოგვიანებით დაიწყეს თიხის ფირფიტების გამოწვა , რადგან გამომწვარი თიხის ფირფიტები ძალიან გამძლეა. თუ არა მექანიკური ზემოქმედობა, სხვა რამ მათ დიდ ზიანს ვერ აყენებდა. სწორად ამიტომაა, რომ ჩვენამდე მოღწეულ ფირფიტების დიდი ნაწილი ისევე კარგად იკითხება, როგორც იკითხებოდა მაშინ ოთხიათასი წლის უკან, როცა მათზე წარწერები გაკეთდა.
ეს წარწერები მრავალ ფეროვანია. ბევრია ტაძრებისა და სამეფო მეურნეობების ანგარიშები, მიწისა და სხვა ქონების ყიდვაგაყიდვის გაქირავებისა და სხვა ხასიათის დოკუმენტები. უამრავია ოფიციალური და კერძო წერილები.
დროთა ვითარებაში ბევრი ნაგებობები დაინგრა და ნანგრევების შორის მოყოლილია მრავალი წარწერიანი ფირფიტა, ზოგჯერ კი მთელი არქივებიც კი.
29. ალქიმია იყო მეცნიერება, რომლის მიზანი სხვა და სხვა ლითონების ძვირფას ლითონებად (ოქრო, ვერცხლი) გარდაქმნა გახლდათ. ალქიმიკოსებს ოქრო ყველაზე სრულ-ყოფილ ნივთიერებათ მიაჩდათ და ისეთ ნივთიერებას ეძებდენ, რომელიც უბრალო ლითონის ოქროდ გარდაქმნას დააჩქარებდა. ამ ნივთიერებას ზოგი „ფილოსოფიურ ქვას“უწოდებდა , ზოგი „წითელ ლომს“, ზოგი კი „უკვდავების ელექსირს“. ალქიმიკოსებმა მიუხედავად იმისა რომ მიზანს ვერ მიაღწიეს, მაინც დიდი ღვაწლი შეიტანეს ქიმიას განვითარებაში. მათმა შექმნეს მრავალი ქიმიური ლაბორატორიები, სადაც შეისწავლეს ნივთიერების ბევრი თვისება, გამოიგონეს მრავალი ლაბორატორიული ხელ-საწყო.
ალქიმიკოსებს მიაჩნდათ, რომ საგანმა შეიძლება დაჰკარგოს თავიანთი თვისებები და დავიდეს პირველმატერიამდე, რასაც შემდეგ შეიძლება დაემატოს სხვა, უკეთესი თვისებები. ეს ყოველივე ემყარებოდა პლატონისა და არისტოტელის მატერიის თეორიას, რომლის თანხმადაც პირველმატერიიდან თავდაპირველად წარმოიშვა ოთხი ელემენტი – ცეცხლი, მიწა, ჰაერი, წყალი, თითოეულ მათთაგანს ახასიათებს ოთხი ძირითადი თვისებიდან ორ ორი: ცეცხლი ცხელია და მშრალი, მიწა ცივია და მშრალი, წყალი ცივია და სველი, ჰაერი ცხელია და სველი. ყოველივე შესდგება ამ ოთხი ელემენტიდან, განსხვავებულობა მხოლოდ პროპორციებშია.
30. ალექსანდრიის ბიბლიოთეკის თაობაზე დღეს არც თუ დიდი იმფორმაცია მოგვეპოვება. ქალაქი ალექსანდრია ალექსანდრე მაკედონელმა დაარსა ქრისტეშობამდე 331 წელს, ეგვიპტის დაბყრობის შემდეგ. ბიბლიოთეკის განადგურების რამოდენიმე ვერსია არსებობს. ერთი მოსაზრებით ის იულიუს კეისარის არმიამ გადაწვა კლეოპატრასთან ერთ-ერთი დაპირისპირების დროს. მეორე ვერსიათი ბიბლიოთეკა გაანადგურა ქრისტიანმა იმპერატორ თეოფილემ მე-4-ე საუკუნეში, რადგან იქ უამრავი წარმართული ხელ-ნაწერები ინახებოდა. რეგიონში ისლამის გავრცელების შემდეგ, ბიბლიოთეკის ნარჩენები ხალიფა ომარის მიერ საბოლოოდ განადგურდა, მიზეზი ამჯერადაც წარმართული ხელ-ნაწერები იყო. ფაქტი ერთია რომ ალექსანდრიის ბიბლიოთეკას განადგურებით თაობების შედეგად მოპოვებული ცოდნა უკვალოთ გაჰქრა.
31. „ბარსელონა“ ესპანეთის ავტონომიური ოლქის კატალონიის საფეხბურთო კლუბია. იგი 1899 წელში შვეიცარიელმა ჰანს გამპერმა სხვა რამოდენიმე შვეიცარიელის, ინგლისელისა და კატალონიელის დახმარებით დაარსა. ” ბარსელონა“ ერთერთი იყო 1928 წელს ესპანეთის ჩემპიონატის დამაარსებელთა შორის. კლუბის მთავარი არენაა ”კამპ ნოუ” - ევროპაში ყველაზე მეტად ტევადი სტადიონი. 2006-07 წლების სეზონზე „ბარსამ“ დაიკავა მესამე ადგილი მსოფლიოს ყველაზე უმდიდრეს კლუბებს შორის. მისმა შემოსავალმა შეადგინა 291,1 მლნ ევრო. 2007 წლის ივნისის მონაცემებით ბარსას გულ შემატკივრების რაოდენობამ 156 366-ს მიაღწია. ისინი მსოფლიოს სხვა და სხვა კუთხეებში არსებულ ათასშვიდას ოთხმოცდაორი ფან-კლუბის ოფიციალური წევრებია. „ბარსა“ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში იყო კლუბი, რომელმაც უარი სთქვა სპონსორის ლოგოების საფეხბურთო მაისურებზე გამოსახვაზე.
2009 წელს ”ბარსას” მიერ დამყარებულ იქნა უნიკალური რეკორდი. იგი გახდა ერთად ერთი ევროპული კლუბი, რომელმაც სეზონის განმავლობაში მოიგო ყველა შესაძლო ტურნირი.
32. ლაპლანდია ერთიანი სახელმწიფო არასდროს ყოფილა.დღეს დღეობით ის დანაწილეობული აქვთ ოთხ სახელმწიფოს. ესენია ნორვეგია, შვედეთი, ფინეთი და რუსეთი.
შვედეთის ლაპლანდია უამრავი მდინარითა და ხეობებით დასერილ მთიანეთს წარმოადგენს. ლაპლანდიაში ნადირობისა და თევზ-ჭერის უძველეს ეპოქას კვალია აღმოჩენილი . ჩვენ წელთაღრიცხვამდე, დაახლოვებით,100 წელს ლაპლანდია საამებით დასახლდა, რომელიც მე-XVII საუკუნეში შვედებმა შეავიწროეს და ჩრდილოეთისკენ განდევნენ. ლაპლანდიას სამხრეთ ნაწილი 1809 წლამდე შვედეთს ეკუთნოდა. მომდევნო პერიოდებში კი თანამედროვე ფინეთის ტერიტორია და მასთან ერთად ლაპლანდიაც რუსეთის იმპერიის საზღვრებში მოექცა. შესაბამისად 1809 წლიდან ლაპლანდია გაიყო დასავლეთ (შვედურ) და აღმოსავლეთ (ფინურ) ნაწილებათ.
33. 1917 მოდილიანიმ გაიცნო ჟანა ებიუტერნი, ვინც კოლაროსის აკადემიაში სწავლობდა. ჟანას ოდნავ მოწაბლისფრო თმა და რძესავით ქათ-ქათა კანი ჰქონდა. ამისგამო მას მეგობრებმა „ქოქოსის კაკალი“ „კოკო“ შეარქვენ.
ჟანას მშობლებს არ სურდა მოდილიანი მათი სიძე გამხდარიყო. მათმა ცდა არ დააკლეს, რომ მათ შვილს გადაეფიქრებია თუმცა ჟანა, რომელიც ჩუმი ეგონათ დიდი ძალა გამოიჩინა და თავის სიყვარულის ერთგული დარჩა.
ჟანა უბრალოდ იცვამდა, მაგრამ თავისი სადა ოდნავ გულ ამოჭრილი კაბითა და დაბალ ქუსლიანი ფეხსაცმელით ყველას ლამაზი ეჩვენებოდათ.
34. შრინგარი ინდოელ ქალის სრულ მორთულობას ჰქვია. ინდოელი ქალი ლამაზად მიიჩნევა თუ მას სილამაზის 16 ნიშანი ამშვენებს.
ინდოელთა წარმოდგენით თმა სიცოცხლის ენერგიის სიმბოლოა. ძველად ადამიანებიღ მერთებს თავის თმას წირავდნენ. ქალმა ნაწნავი უნდა ატაროს, რადგან სამ ძირითად ღმერთს მიაგოს პატივი. ინდოელების დაკვირვებით ღმერთებსა და ფილოსოფოსებს გრძელი ბიბილოები ქონდათ. ქალისთვის საყურეს ტარებას ბედნიერება მოაქვს. რაც უფრო ძვირფასი საყურე უკეთია ქალს მითუფრო ბედნიერია იგი. ზოგჯერ საყურე იმდენათ მძიმეა, რომ მას სარჭებით თმაზე იმაგრებენ.
მეჰენდი ინით შესრულებული ნახატია, რომელიც მხოლოდ რამოდენიმე დღე ძლებს. ძველ ეგვიპტეში ქალები ინით მთელს სხეულს იხატავდნენ. XII საუკუნიდან მეჰენდის გაკეთება ინდოეთშიც დაედო საფუძველი. ქორწილის წინ პატარძალს ხელფეხს უხატავენ. რაც უფრო დიდ ხანს ძლებს ინის ნახატი, მით უფრო მყარი იქნება ცოლ-ქმრული სიყვარული.
35. ქართველთა სამონასტრო ცხოვრება პალესტინაში საფუძველს იღებს IV-V საუკუნიდან. პირველი პერიოდის მონასტრებიდან ცნობილი იყო ხარიტონის, ექვთიმეს, თეოდორეს, საბას ლავრა. თეოდორეს სახელობის მონასტერი ქართულ კულტურის ისტორიაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომელიც უძველეს ძეგლებში მოხსენიებულია სხვადასხვა სახელებით "ქართველთა მონასტერი" "ლაზთა მონასტერი", "იბერთა მონასტერი" .
წმ. თეოდორეს მონასტერი აგებული უნდა იყოს IV საუკუნეში ქართლის მეფე ბაკურის დროს. იგი V საუკუნეში გაუნახლებია პეტრე იბერიელსა და იოანე ლაზს. პეტრე იბერიელმა მონასტერში შექმნა სკოლა, რომლის ბირთვს შეადგენდნენ სირიაში მყოფი ქართველობა. არსებობს მოსაზრება რომ ამ სკოლაში სწავლა მიღებული ქართველები სამშობლოში დაბრუნებულან, რაც ქართულ ისტორიოგრაფიაში ცნობილია როგორც ასურელ მამათა ჩამოსვლა.
პეტრე იბერიელის მოღვაწეობის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მხარეთ მიჩნეულია მაშინდელი კულტურულ-საგანმანათლებლო კერების მშენებლობა, ქართველთათვის განკუთვნილი თავ შესაფარი ადგილების შექმნა სირია-პალესტინაში.
36. მე-20 საუკუნის 30-იან წლების დასაწყისში ბერიამ მეტეხის ეკლესიის დანგრევა ბრძანა, რამაც ქართული საზოგადოება შეაშფოთა. ქართველი მწერლების ერთი ჯგუფი რომელშიც მიხეილ ჯავახიშვილიც შედიოდა ბერიასთან თხოვნით მივიდნენ. მწერლებმა ბერიას დაუმტკიცენ, რომ მეტეხის ეკლესიის დანგრევა არ შეიძლებოდა, რადგან იგი ქართული ხუროთ-მოძღვრების იშვიათი ნიმუში იყო. მიხეილ ჯავახიშვილს ბოლოს ისიც უთქვამს “ასეთ ძეგლს ევროპაში ოქროს ჩარდახში ჩასვავდნენო!”…
მწერლებმა ბერიას გადაწყვეტილება შეაცვლევიეს, მაგრამ დაიბოღმა უვიცობაში რომ ამხილეს, წყენა არ დაივიწყა და მოგვიანებით დელეგაციის თითქმის ყველა წევრის დახვრიტა განახორციელა.
ბერიასთან შეხვედრის შემდეგ შინ დაბრუნებულ მ.ჯავახიშვილს სახეზე ფერი აღარ ქონია. მართალია ქართველ ერს მეტეხის ეკლესია შეუნარჩუნა, მაგრამ სიცოცხლე სასწორზე შეაგდო - ბერიას მსტოვრები მის ყოველ ნაბიჯს უთვალთვალებდენ. მწერალი ხედავდა თავის თანამებრძოლებსა და მეგობრებს თან და თან როგორ აპატიმრებდნენ. აღარ იცოდა რა ექნა, რა გზას დასდგომოდა. ჯამრთელობა უკვე ღალატობდა, მუხლები სტკიოდა, სიარული უჭირდა.
37. იაპონური ტრადიციების მიხედვით გეიშას ისეთ ქალს უწოდებენ რომელიც თავის სტუმრებს (კლიენტებს) ართობს ცეკვით, სიმღერით, საუბრითა და ჩაის ცერემონიის წაყვანით. ამჟამათ ამ პროფესაის სხვა სახელწოდებებითაც ხშირად მოიხსენიებენ. გეიშების კულტურის უმთავრეს ცენტრებად კიოტოს, ოსაკასა და ტოკიოს მიიჩნევენ, რომლებშიც გეიშები პირველად მე-XVII საუკუნეში გამოჩნდა. გეიშების კულტურის ოქროსხანად XIX საუკუნე იქნა მიჩნეული, რადგან იმდროისათვის ისინი ნამდვილი ვარსკვლავები იყვნენ და მრავალი პოეტისა თუ მხატვრების მუზად იქცენ. ამ პერიოდშივე ჩამოყალიბდა გეიშას ხელოვნების მკაცრი ტრადიციები, რომელმაც დღემდე პრაქტიკულად უცვლელი სახით მოახწია.
მომავალი გეიშების ცხოვრება ადრეულ ასაკიდანვე ჩაის სახლებში იწყებოდა სადაც მათ ღარიბი ოჯახებიდან აბარებდნენ. მთელი ბავშვობა ისინი ვალდებულნი იყვნენ ჯერ მსახურებად, ხოლო შემდეგ ჩაის სახლის მთავარი გეიშების ასისტენტებად ემუშავათ, რომლებიც თავის მხრივ მათ გეიშის განათლების მიღებაში ეხმარებოდნენ. 18 წლის ასაკიდან წარმატებულ გეიშას შეუძლია მუშაობის თავისი პერსონალური გრაფიკი შეიმუშავოს, რადგან სხვადასხვა ღონისძიებებზე მას ხშირად ეპატიჟებიან.
38. მარგალიტი ერთერთი ყველაზე ძვირფასი ქვაა.ის ოკეანეში, ზღვაში ან მდინარეში მოიპოვება. რაც შეეხება მისი გაჩენის მიზეზებს ეს ჩვენთვის ჯერაც უცნობია. ძველად ვარაუდობდნენ, რომ მოლუსკში ქვიშის მარცვალი ხდება და შემდეგ დროთა განმავლობაში მარგალიტათ ყალიბდება. მარგალიტებს გამოიმუშავებს მოლუსკები. თუ ნიჟარაში მოხვდება უცხო სხეული, მაგალითად ქვიშის მარცვალი, ნივთიერებები დაიწყებენ მასზე „დაფენას“ და რამდენიმე წელიწადში წარმოიქმნება მარგალიტი. ინდოეთის მარგალიტი ნაზი ვარდის ფერია, ავსტრალიის თეთრი, პანამის მარგალიტს ოქროსფერი ელვარება აქვს, ხოლო იაპონიის მარგალიტი ოდნავ მომწვანო ელფერით გამოირჩევა.
მარგალიტი უნიკალური საიუველირო ნაწარმია, რასაც დამუშავება არ სჭირება. მარგალიტი ოდიდგანვე სიმდიდრისა და ბედნიერების მომტანად ითვლებოდა. მას მაგიური ძალა აქვს, რომელიც საუკუნეების მანძილზე არ დაუკარგავს. იგი ან უყვართ ან ეშინიათ, როგორც ამბობენ მარგალიტი სრულ ყოფილი ქნილებაა. იგი უნიკალურია რადგან მის მსგავს ბუნებაში ვერსად ნახავთ.
მარგალიტს განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს ძვირფას ქვებში, მიუხედავად ხანმოკლე სიცოცხლის უნარიანობისა და ხელოვნურად გაზრდილი მარგალიტების კონკურენციისა ნამდვილი, ბუნებრივი მარგალიტი კვლავაც ძალიან ძვირად ფასობს.
39. მადეირა პორტუგალიას კუნძულია რომელიც 1418 წელს აღმოაჩინეს. ორი საუკუნის განმავლობაში ადგილობრივთა ძირითადი საქმიანობა შაქარის ლერწმის მოშენებით შემოიფარგლებოდა, მევენახეობით მოგვიანებით მოხდა დაინტერესება. 1570 წელს კუნძულიდან კრეტა ვაზის ძირები ჩამოიტანეს. მისგან დაყენებული ღვინო დიდი მოთხოვნილებით სარგებლობდა, თუმცა ხანგრძლივი მგზავრობის გამო ხშირად ფუჭდებოდა. ამ მხრივ მადეირას უკეთესი ადგილმდებარეობა ქონდა.
კუნძულზე დამზადებულ ღვინოს კუნძულის სახელი უწოდეს. თავდაპირველად მადერა არაფრით გამოირჩეული ჩვეულებრივი სასმელი იყო. XVII საუკუნის ბოლოს კი შეამჩნიეს, რომ გემით გადატანის შემდეგ მისი გემო მეტად უკეთესი ხდებოდა. ამასთან დაკავშირებით ლეგენდებიც კი არსებობენ. ერთ-ერთის მიხედვით მადეირელმა ვაჭარმა ინდოეთში ღვინის პარტია გააგზავნა, მაგრამ დამკვეთი გარდაიცვალა და ყველა კასრები უკან დააბრუნეს. აღმოჩნდა, რომ სასმელი, რომელიც გაფუჭებული ეგონათ ბევრად უკეთესი გემო ჰქონდა. იმ პერიოდში ამ საოცარ გარდაქმნას ეკვატორის გადაკვეთას მიაწერდენ. განსაკუთრებით ფასობდა მადერა, რომელიც ორჯერ გაივლიდა ეკვატორს. მას უწოდებდნენ vinho da roda-ს, რაც ნიშნავს სასმელს, რომელმაც აქეთიქეთ იმოგზაურა. გარკვეულ როლს თამაშობდა გემის რყევა, ასევე დღისა და ღამეს ტემპერატურის მკვეთრი სხვაობაც, თუმცა ამ მოვლენას არსი მეცნიერულად დღემდე აუხსნელია.
40. ნობელის პრემია ყოველ წლიური საერთაშორისო პრემიაა. მას სახელი ეწოდა დამაარსებელ შვედი ინჟინერის, ქიმიკოსის გამომგონებლისა და მრეწველის ალფრედ ნობელის პატივსაცემად.
ნობელის ანდერძის მიხედვით პრემია ენიჭება რასის, ეროვნების, სქესისა და სარწმუნოების გაურჩევლად კანდიდატებს ფიზიკის, ქიმიის, მედიცინისა და ფიზიოლოგიის, მხატრული ლიტერატურის დარგში მნიშვნელოვანი და ძალიან უახლესი მიღწევებისათვის. ნობელის პრემია შედგება ოქროს მედალისაგან, სადაც გამოსახულია ნობელი, დიპლომისა და ფულადი თანხის ჩეკისდან. ნობელის პრემიას ანიჭებენ მხოლოდ ერთხელ, თუმცა არსებობს გამონაკლისიც. მარი სკლოდოვსკა-კიურიმ ნობელის პრემია მიიღო ორჯერ 1903 და 1911წლებში. ნობელის პრემიის გადაცემის საზეიმო ცერემონიის ჩატარება წარმოებს სტოკჰოლმსა და ოსლოში ყოველი წლის 10 დეკემბერს — ა. ნობელის გარდაცვალების დღეს, რაც ნობელის დღედაა გამოცხადებული.
ნობელის პრემიის ორმა ლაურიატმა უარი განაცხადეს ჯილდოს მიღებაზე. ნობელის პრემია გასიცემა 1091 წლიდან. იგი არ გაცემულა 1940 და 1942 მეორე მსოფლიო ომის შედეგად.
41. მე-19 საუკუნის მეორე ნახევრამდე მსოფლიო ბაზარზე ალმასები მხოლოდ ინდოეთიდან შემოქონდათ, სადაც მათი მოპოვება მდინარეების კალაპოტში ხდებოდა. არცერთი ალმასის მსხვილი საბადო ამ დროისთვის აღმოჩენილი არ იყო. 1850-ნი წლებისთვის ალმასის ყველა მაღარო გამოიფიტა და მსოფლიო ალმასის კრიზისმა მოიცვა. იძარცვებოდა ბუდისტური ქანდაკებები, წარჩინებულ ინდუისტთა კოლექციები მაგრამ ეს აშკარად არა საკმარისი იყო.
1866 წელს ერაზმუს იაკობსმა მამამისის ფერმაზე, რომელიც სამხრეთ აფრიკაში ნარინჯის ფერი მდინარის ნაპირზე მდებარეობდა, იპოვა მცირე ზომის ალმასის ნატეხი. მამამისმა ეს ალმასი ვან ნიკერკს მიყიდა. ამ ალმასიდან დამზადებულ იქნა 21.25 კარატის ბრილიანი, რომელიც დღეს ცნობილია ”ევრიკას” სახელწოდებით.
1871 წლისთვის კაპის პროვინციაში ძმებმა დე ბირსებმა თავისი ფერმა ძვირფას ქვების საძიებო ბანაკად აქცია. აქ დაახლოვებით სამი ათას ადამიანს მცირე ზომის მიწის ნაკვეთები გამოუყვეს ნაპოვნი ალმასებისთვის შესაბამისი წილის გადახდის პირობით. ერთერთ მიწის ნაკვეთზე აღმოჩნდა იმ დროისთვის ძალიან უმსხვილესი სამხრეთ აფრიკული ალმასი, რომელიც 83,5 კარატს იწონიდა. დამონი, რომელიც როუსტონის მზარეული იყო, მცირე დანაშაულის გამო მაღაროში მიწის თხრა მიესაჯა, მაგრამ წერაქვის პირველივე მოქნევაზე მან უდიდესი ალმასი აღმოაჩინა.
42. თანამედროვე კულტურაში ვამპირები ძალიან პოპულარულებია. რეჟისორები ყოველ წელს ახალახალ ფილმებს იღებენ მათზეიბეჭდება უამრავი წიგნები.მოთხრობები გაცოცხლებულ მკვდრებზე, რომლებიც იკვებება ადამიანის სისხლით თითქმის ყველა კულტურაში იყო პოპულარული, განსაკუთრებით კი ევროპაში.
სლავურ მოსახლეობას მიაჩნდათ, რომ ვამპირები ხდებიან მკვლელობის მსხვერპლნი, თვით-მკვლელები, დაღუპული ჯადოქრები, ასევე ეკლესიისგან გარიყულნი და “არასწორად” დამარხულნი. ცრუ რწმენების თანახმად ვამპირები და ჯადოქარები ყველაზე ძლიერები წმინდა გიორგის დღესასწაულზე არიან. გლეხებს წამდათ, რომ ის, ვინც გარდაიცვალა დათქმულ დრომდე ადრე, თავის სიცოცხლეს სიკვდილის შემდეგ გააგრძელებენ.
როგორც ცნობილია ყველაზე საუკეთესო საშუალება, პროფილაქტიკაა. გარდაცვლილის ნათესავები ცდილობდნენ თავის დაზღვევას. ითვლებოდა, რომ ვამპირის განიარაღება რამოდენიმე ხერხით შეიძლება: მის კუბოში ჯვარის დადება ან პირში ნიორის ჩადება.
43. ლუვრი ყველაზე განთქმული მუზეუმია მსოფლიოში. 2008 წელში მას რვა მილიონზე მეტი დამთვარიელებელი ჰყავდა. ლუვრის ისტორია იწყება 1200 წლიდან , მაშინ როდესაც მეფე ფილიპ-ოგუსტმა მდინარე სენასთან ახლოს თავდაცვის მიზნით ციხესიმაგრე ააშენებია. თავიდან ამ ნაგებობას სამეფო სასახლის დანიშნულება არ ქონდა და გამოიყენებოდა მხოლოდ ძვირფასეულობისა შესანახავად. XIVსაუკუნეში შარლ მე-V ამოირჩია ეს ნაგებობა საცხოვრებელად და ააშენა ცნობილი ბიბლიოთეკა. მისი მეფობის შემდეგ იქ არ უცხოვრია არცერთ მეფეს 1546 წლამდე.
ლუვრის გამდიდრება ყველაზე მეტად ნაპოლეონმა შესძლო. იგი დამარცხებულ ქვეყნებს საუკეთესო ხელოვნების ნიმუშებს ართმევდა ხარკად და საკუთარ სამშობლოში მოჰქონდა. დღეს ლუვრში 40 000 -მდე ნიმუში ინახება მათ შორისაა ”ჯოკონდა” . მუზეუმი დაყოფილია სხვადასხვა სექტორებად.
დღევანდელი ლუვრის სახე-ცვლილებაში დიდი ღვაწლი მიუძღვის პრეზიდენტი ფრანსუა მიტერანს. 1981 წელს მან მოითხოვა მთელი ლუვრის შენობა გადაკეთებულიყო მუზეუმათ . ამავდროულად ლუვრს მიუმატეს თანამედროვე ელემენტი "გამჭვირვალე პირამიდის" სახით, რომელიც შესასვლელის ფუნქციას ასრულებს. ეს სამუშაო შეასრულა ამერიკელმა არქიტექტორ ეო მინგ პეიმ.
44. ძნელი წარმოსადგენია იმაზე უფრო ჯიუტი ფიცხი და ბოლო წუთამდე მებრძოლი ერი, როგორც შოტლანდიელებია. ჩვენი წინაპრები ვერასდროს ხვდებოდნენ თუ რატომ ატარებდნენ ეს ვაჟკაცი მამაკაცები „კაბებს“. დიახ, სწორედ ”კაბებს” ეძახდნენ და არა ”ტარტანს” ან ”კილტს”, როგორც ჩვენ მას ახლა უწოდებთ.
”ტარტანი” არის ქსოვილი, რომელიც განსაკუთრებული ჯიშის ცხვარის მატყლიდან მზადდება. ის არის სხვადასხვა ფერის და მასზე ვერტიკალური და ჰორიზონტალური ხაზები ერთმანეთს კვეთავენ. შოტლანდიაში ტარტანები უამრავია, რადგან ყველა გვარს საკუთარი გააჩნია. ის ძალიან პოპულარულია ეხლაც.
დუგლასები ერთ-ერთი ძლიერი გვარია. დუგლასების საგვარეულო ტარტანი გამოირჩეოდა ნაცრისფერი, შავი და თეთრი ფერით. იყო ორი შტო შავი დუგლასი და წითელი დუგლასი. დუგლასები გარდა შოტლანდიისა, სხვა ტერიტორიებზეც გავრცელდა. ამ გვარს საგმირო საქმეების დიდი ისტორი გააჩნია.
15 საუკუნეში კი ისე მომძლავრდნენ, რომ შოტლანდიის იმ დროინდელ მეფე ჯეიმს II-ს უკვე უჭირდა მათთან გამკლავება.
45. ეგვიპტურ ენაზე დამწერლობა სამიათასი წლის განმავლობაში იქმნებოდა. პირველი იეროგლიფები ჩნდებიან ჩვ.წ.-მდე IV ათასწლეულის ბოლოს. ზოგი ერთი იეროგლიფი მთელ სიტყვას გამოხატავს, ზოგიც მის ნაწილს ან ცალკეულ თანხმოვნებსაც.
წიგნები და საქმიანი ქაღალდები ეგვიპტეში ჭილის ქაღალდზე იწერებოდა. მისი დამზადება ხდებოდა პაპირუსისაგან , რაც ძვირი იყო, ამიტომ უბრალო ყოფითი ჩანაწერებისა და სასკოლო სავარჯიშოებისათვის ე.წ ,,ოსტრაკონს”- ბრყელ ქვას ან თიხის ფირფიტას იყენებდნენ. კალამის ფუნქცია ლერწმის ღეროს ქონდა, მელანს კი ჭვარტლისაგან ამზადებდნენ.
1798 წელს ნაპოლეონის ექსპედიციის წევრმა მეცნიერმა ეგვიპტეში აღმოაჩინეს როზეტის ქვა, რომელზეც ერთიდაიგივე ტექსტი ორ ენაზე წერია ბერძნულსა და ეგვიპტურზე.
26 წლის შემდეგ ამ ტექსტის საფუძველზე ფრანგმა მეცნიერმა შამპოლიონმა მოახდინა ეგვიპტური იეროგლიფები გაშიფრა.
ჟან ფრანსუა შამპოლიონი გვიპტოლოგიის ფუძემდებლია. თერთმეტი წლის შამპოლიონს ეგვიპტური დამწერლობა უნახია და უთქვია : ,, მე ამას წავიკითხავ როცა გავიზრდები” . შამპოლიონმა პირველმა შეადგინა ეგვიპტურ ენის გრამატიკა და ლექსიკონი.
46. რომაულ მითოლოგიაში იუპიტერი ჭექაქუხილისა და ელვის ღმერთია და მას იგივე როლი ჰქონდა როგორც ზევს ბერძნულ პანთეონში. მას უწოდებდნენ ”უმაღლესს”, როგორც რომაულ სახელმწიფოს მფარველ ღვთაებას, კანონისა და სოციალური წესრიგის გამნკარგავს. ამავე ღმერთის სახელი დაერქვა პლანეტას იუპიტერი.
იუპიტერი სიკაშკაშეთი მეოთხე სხეულია ცაზე. თუმცა შიგა და შიგ მარსი იუპიტერზე უფრე მკვეთრად სჩანს. იუპიტერი მზის სისტემის ყველაზე უდიდესი პლანეტაა. მისი ეკვატორული დიამეტრი 142 900
კმ–ია, რაც დაახლოვებით 11.2–ჯერ აღემატება დედამიწის ანალოგიურ მაჩვენებელს. იუპიტერი ძირითადად შედგება წყალბადისაგან და ჰელიუმისაგან და შედგენილობით ახლოსაა მზესთან. იგი მიეკუთნება გაზის გიგანტების ტიპის პლანეტებს.
მეცნიერები ვარაუდობენ რომ იუპიტერის ბირთვი შედგება ჰელიუმზე ბევრად მძიმე ელემენტებისაგან. ჩატარებული კვლევების საფუძველზე დადგენილ იქნა, რომ იუპიტერი უფრო მეტ ენერგიას გამოასხივებს ვიდრე შთანთქავს, რაც დაკავშირებული უნდა იყოს პლანეტის ბირთვში მიმდინარე რეაქციებთან.
47. ოქროს საწმისი ბერძნულ მითოლოგიაში ოქროს ტყავი იყო. ოქროს საწმისი კოლხთა კეთილ-დღეობის გარანტი გახდა, რომელსაც არესის ტყეში დრაკონი სდარაჯობდა. თესალიის მეფემ პელიამ თავის ძმისწულს იასონის სამეფო ტახტი შესთავაზა კოლხეთიდან ოქროს საწმისის ჩამოტანის ფასათ. იასონმა ააგო გემი “არგო”.არგონავტებმა მდინარეს აყვნენ და აიეტის ციხე-სიმაგრეს მიადგნენ. იასონმა აიეტის მოთხოვნები მედეას მეშვეობით შეასრულა. მედეას ჭაბუკი შეხედვის თანავე თავდავიწყაებით შეუყვარდა. იასონმა მოიპოვა ოქროს საწმისი და მედეასთან ერთად თავის სამშობლოში დაბრუნდა. მაგრამ იასონიმ უღალატა მედეას. მედეამ სასტიკი შურისძიება მოახდინა. 14 მან მოკლა იასონის ახალი ცოლის და თავისი ორი შვილიც.
48. სასმელი ”პეპსი” შეიქმნა 1898 წელს. 1898 წლის ზაფხულში როგორც წესი ძალიან ცხელოდა ქალაქ ნიუ-ბერნში, ამიტომ ახალგაზრდა ფარმაცევტმა, კალებ ბრედჰემმა თავიანთ მომხმარებლებს ახალი სასმელი შეთავაზა. ის შესდგებოდა სხვადასხვა სანელებლების, წვენებისგან და სიროფისგან.
კალებ ბრედჰემი მომხმარებლების შესანარჩუნებლად თავყრილობების მოწყობას აპირებდა, რაშიც მას დაეხმარა თავისი საკუთარი ქმნილება. მომხმარებლებს, რომლებსაც ძალიან მოსწონდათ ახალი სასმელი, მას ”ბრედის სასმელი” უწოდეს. მაგრამ ბრედმა გადაარქვა მას სახელი, უწოდა ” პეპსი” და ხელი მიჰყო მის რეკლამირებას. ხალხი დაინტერესდანენ. ”პეპსზე” დიდი მოთხოვნილება იყო, ამიტომ ბრედჰემმა ბიზნესის გაფართოვების მიზნით 1902 წელს კომპანია დაარსა.
თავდაპირველად ”პეპსის” ჭიქებით ყიდდნენ, მაგრამ შემდეგ გაჩნდა იდია, გამოეშვათ ბოთლებით, რათა ხალხს ყველგან შესძლებოდა წაღება. პირველ წელს 8 000–ზე მეტი ქილა გაყიდა.
ამის შემდეგ ”პეპსი” ყოველწლიურად ანვითარებს წარმოებას. საინტერესოა, რომ 1976 წლიდან ”პეპსი” ხდება ერთადერთი გაზირებული სასმელი რომელიც გავიდა გაყიდვაში ამერიკის სუპერმარკეტებში.
49. პიცა იტალიის ნაციონალური კერძია, თუმცა ჯერ კიდევ ძველ საბერძნეთში დაიწყეს ცომის გამოცხობა სანელებლებთან ერთად, რომლის მაგივრადაც ხან და ხან ბოსტნეულს, ხორცს, ზეთისხილს, რძის ნაწარმს და ა.შ. იყენებდნენ. 1522 წელს ევროპაში პომიდორის გავრცელების შემდეგ ნეაპოლში შეიქმნა პირველი პიცა. გაჩნდა ადამიანები, რომლებიც აკეთებდენ პიცას იტალიელ გლეხებისთვის. იყო დრო, როცა მას ამრეზით უყურებდნენ და ღარიბთა საჭმელს უწოდებდნენ. მართლაც ნეაპოლელი გლეხების იდეას, წინა დღით მორჩენილი ნასუფრალი ცომთან ერთად გამოეცხოთ, დიდი დრო დაჭირდა არისტოკრატთა აღიარებამდე, მაგრამ დღეს პიცა მთელს მსოფლიოშია გავრცელებული, იგი მეტისმეტად პოპულარულია თანამედრვე კულტურაშიც. მაგალითად პიცა მულტიპლიკაციური თუ მხატრული ფილმების პერსონაჟების საყვარელი კერძია.
პიცა ძალიან უყვარდა იტალიის მეფე უმბერტო I და მისი მეუღლე მარგარიტა სავოისკაიას, რომლის საპატივსაცემოდაც პიცის ერთ-ერთ სახეობას ”მარგარიტა” დაარქვეს.
აშშ-ში პიცა პირველად XIX საუკუნის მეორე ნახევარში გაჩნდა კერძოდ ჩიკაგოში. 1957 წლიდან ჩნდება პიცის ნახევრად-ფაბრიკატები. პიცა ძირითადად აშშ-სა და ევროპაში გავრცელდა, რომელშიც საკმაოდ მალე გაჩნდა პიცერიების მთელი ქსელი.
50. უალკოჰოლო სასმელების კომპანიის ”კოკა-კოლა” შეიქმნის ისტორია იწყება 1886 წლის 8 მაის ამერიკის პატარა ქალაქ ატლანტაში. სასმელი შეიქმნა მოყვარული ქიმიკოსის – ჯონ პემბერტონის მიერ საკუთარი სახლის უკანა ეზოში.
ყოფილი ამერიკელი კავალერისტი ჯონ პემბერტონი კონფედერატების დამარცხების შემდეგ აღმოჩნდა სამსახურის გარეშე და იძულებული გახდა მოეფიქრებია რამე თავის სარჩენად. გამომდინარე იქედან, რომ იგი ახალგაზრდობაში გატაცებული იყო ქიმიური ცდებით მან ატლანტაში გახსნა პატარა ფარმაცეპტური კომპანია.
ძირითადი ინგრედიენტები, რისგანაც ”კოკა-კოლა” შედგებოდა იყო სამი წილი კოკის ფოთლები და ერთი წილი ტროპიკული ხის კოლის ნაყოფი. სიროფი იყო ტკბილი და ბლანტე. ჯონმა მისი გამოგონება გასაყიდად მიუტანა ქალაქში ყველაზე დიდ აფთიაქს. იმავე დღეს სიროფის პირველი პორცია გაყიდულ იქნა ჭიქა ხუთ ცენტად. ცოტა ხანში აფთიაქის გამყიდველებმა სიროფში შეურია გაზიანი წყალი. დასახელება "კოკა–კოლა", ისევე როგორც წარწერის შრიფტი შექმნა ფრენკ რობინსონმა. გამომგონებელმა რომელმაც ვერ განსაზღვრა ”კოკა-კოლას” მომავალი წარმატება, გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე 1888 წელს მიყიდა თავისი საქმე სხვადასხვა პარტნიორებს.
51. პეტრე იბერი (ერის კაცობაში მურვანი) ქართველი თეოლოგი და ფილოსოფოსი იყო. იგი მოღვაწეობდა მე-4 საუკუნეში. მის ამღზრდელად კოლხეთიდან მოუწვევიათ მითრიდატე ლაზი. 423 წელში ბიზანტიის კეისარის მოთხოვნით წარგზავნილ იქნა კონსტანტინოპოლში. აქ ქართველ უფლისწულის სწავლა აღზრდის საქმეს მითრიდატე ლაზთან ერთად ხემძღვანელობდა კეისრის მეუღლე. ცნობების თანახმად მურვანს ბიზანტიაში ასწავლიდა გამოჩენიი სწავლულები და ფილოსოფოსები. მას თავისი განსწავლულობითა და გონება მახვილობით განცვიფრებაში მოჰყავდა მეფე. როგორც ჩანს მურვანს არ აკმაყოფილებდა იმპერატორის სასახლე რისთვისაც იგი რამდენიმე ქართველთან ერთად გაიპარნენ სასახლედან.
52. ნაყინის შექმნასთან მიმართებაში ბევრი ისტორია არსებობს. ერთ-ერთი ვერსიის მიხედვით ნაყინის სამშობლოდ ჩინეთი ითვლება. მეორე ვერსიით პირველი ნაყინი რომის იმპერატორის ნერონის დროს დამზადდა. იმ დროს ნაყინი ხილისა და ყინულიდან კეთდებოდა. მესამე ვერსიის თანახმად კი, ნაყინი XVII საუკუნეში ფრანგების მიერ იყო შექმნილი. ევროპაში ნაყინის რეცეპტი 14-ე საუკუნეში მარკო პოლომ ჩინეთიდან ჩამოიტანა. ის მაშინვე პოლულიარული გახდა.
ეკატერინე მედიჩის საფრანგერეთში გათხოვებასთან ერთად, ნაყინის ინდუსტრიამ იტალიიდან პარიზის სამეფო კარზე გადაინაცვლა. ახალგაზრდა დედოფალმა იტალიადან გამოცთილი მზარეული წაიყვანა. მეფე მარშალ I ისე მოხიბლა რომ ნაყინის რეცეპტი სახელმწიფო საიდუმლოებად გამოაცხადა, ცოლის მზარეული სამეფოს მთავარ მენაყინედ შერაცხა და სიცოცხლის ბოლომდე პენსია დაუნიშნა.
1774წ. საკვები პროდქტების მომარაგებელმა ფილიპ ლენზიმ პირველად გამოაქვეყნა სხვადასხვა ტკბილეულისა და ნაყინის რეკლამა ნიუ-იორკის გაზეთში. 1776წ. ამერიკაში პირველი სანაყინე გაიხსნა. მას შემდეგ, რაც გაყინული დესერტი მოხდა ამერიკაში, ცნობილმა ადამიანებმა მაშინვე შეიყვარა ის. ჯორჯ ვაშინგტონი და ტომას ჯეფერსონი სწორეთ ნაყინით უმასპინძლდებოდა საკუთარ სტუმრებს.
მუყაოს ჭიქაში ჩასხმული ნაყინი და პლომბირი ნაპოლეონ III- ს დროს გამოიგონეს. შოკოლადისა და ყავის სამშობლოდ კი ავსტრიის დედაქალაქს მიიჩნევენ.
53. დელფინებს მაღალ განვითარებული ცენტრალური ნერვიული სისტემა აქვთ. თუთიყუშების მსგავსად მათაც შეუძლიათ ადამიანის მიერ ნათქვამი ზოგიერთი სიტყვების გამეორება. ისინი ადვილად იწრვთნებიან. შესასწავლად ყავთ დელფინარიუმებში და ოკეანარიუმებში.
დელფინები იკვებებიან თევზებით, თავ-ფეხიანი მოლუსკებით, იშვიათად კიბოსნაირებით. დელფინების ქვე-ოჯახში ოცი გვარია ორმოცდა რვა სახეობით. შავ ზღვაში ბინადრობს სამი სახეობა აფალინა, თეთრ გვერდა დელფინები და ზღვის ღორი. დელფინების სახეობათა უმრავლესობა ცხოვრობენ ოკეანეთა თბილ წყლებში.
დელფინების მოშინაურებით ადამიანს ზღვის სიმდიდრის უფრო სრულყოფილი ათვისების საშუალება ეძლევა. საზღვარგარეთ ადგილი აქვს დელფინების შესწავლას სამხედრო მიზნითაც ნაღმების, ტორპედოების, ჩაძირულ გემების, წყალ ქვეშა ნავების აღმოსაჩენათ და სხვა.
54. ლა სკალა - სიტყვა სიტყვით "თეატრი კიბეზე" ოპერის შენობაა მილანში. შენობა ააგეს ორ წელიწადში არქიტექტორ ჯუზეპე პიერმარინის მიერ,
1943 წელს ლა სკალის შენობა დაიბომბა და მისი ხელახალი გახსნა 1946 წელს მოხერხდა. ლა სკალაში მუსიკალური სეზონი ტრადიციულად იხსნება 7 დეკემბერს, მილანის მფარველ წმინდა ამბროზის დღეს. ამავე შენობაში არის ლა სკალას მუზეუმი, რომელშიც ინახება სასცენო ნახატების, დეკორაციების, ქანდაკებების, კოსტუმების უდიდესი კოლექცია.
2002 წლის19 იანვარს შენობა დაიხურა განახლებისთვის საჭირო სამუშაოების გამო. განახლებას ხელმძღვანელობდა არქიტექტორი მარიო ბოტა. ხელახალ გახსნას ადგილი ჰქონდა 2004 წლის 7 დეკემბერს სალიერის იგივე ოპერათი რითაც თავდაპირველად გაიხსნა.
ყოველ წელს მასში უამრავი ბალეტები იდგმევა კალასიკური ცეკვის უდიდესი ოსტატების მონაწილეობით.
55. მაჩუ-პიქჩუ (”ძველი მწვერვალი’) მე-15 საუკუნის ძეგლია. მისი მშენებლობა ორი უძლიერესი იმპერატორის მართველობის პერიოდს ემთხვევა. ესპანელ დამპყრობელებს იგი არასდროს გაუძარცვიათ ინკების სხვა ძეგლების მსგავსად, რადგან იგი ირგვლივ გარშემორყმული იყო ჯუნგლებით, ამიტომ მისი არსებობის შესახებ დიდ ხანს არ იცოდნენ.
მაჩუ-პიქჩუს ნანგრევები კედლის საშუალებით ორ მთავარ ნაწილათაა გაყოფილი ურბანულ და აგრარულ სექტორებად. გარდა ამისა ეს სექტორებიც დაყოფილია რამდენიმე ნაწილებად. ზოგიერთ შენობას ინკები კირ-ხსნარის გამოყენებით აგებდნენ. როგორც ცნობილია, პერუ სეისმურად საკმაოდ აქტუალური ქვეყანაა, თუმცა, შენობები მიწისვრისადმი მდგრადი იყო.
ინკებს ყოფა-ცხოვრებაში არასოდეს გამოუყენებიათ ბორბალი. ბორბალის არა პრაქტიკულობა შესაძლოა გამოწვეული იყო ძლიერი გადამზიდავი ცხოველების ნაკლებობით. თუ როგორ გადაადგილებდნენ ისინი უზარმაზარი ქვის ბლოკებს დღემდე საიდუმლოდ რჩება.
56. ჩაის წარმოშობაზე უამრავი ლეგენდა არსებობს და ყველა ეს ლეგენდები ამტკიცებენ, რომ მისი სამშობლო ჩინეთია. ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად ძველ ჩინეთში ცხოვრობდა ბერი დარამა. იგი მთელ დღეებს მარხვაში და ლოცვაში ატარებდა. ერთხელ მედიტაციის დროს, ბერს თვით ბუდა გამოეცხადა. ესეთი სასწაულის ხილვით გაოცებულმა დარამამ გადასწყვიტა, იმ დღიდან თვალ მოუხუჭავად ელოცა. ბუდისტ ბერებს ურჩევდნენ, მედიტაციის დროს ჩაი ესვა, რადგან არ ჩაძინებოდათ. საგულისხმოა, რომ “ჩაი” და “სიფხიზლე” ჩინურ ენაში ერთი და იგივე იეროგლიფით აიღნიშნება. 10
IV-V საუკუნეში ჩრდილოეთ ჩინეთში აღმოაჩინეს, რომ ყველაზე საუკეთესო ჩაი ამ მცენარის ნორჩი ქორფა ფოთლებიდან მზადდებოდა. ამიტომ ეწოდა სასმელს “ჩა“, რაც ჩრდილო ჩინურ დიალექტზე “ნორჩ ფოთოლს” ნიშნავდა. სიტყვა “ჩაი” გავრცელდა როგორც რუსეთში ისე საქართველოშიც – ჩვენ ხომ ჩინეთან უძველესი “აბრეშუმის გზა” გვაკავშირებდა. ევროპაში გავრცელებული სიტყვა “თი” კი ჩინეთის სამხრეთ დიალექტზე ნიშნავდა ”ჩაის” და რადგან ევროპელები ჩინეთის სამხრეთში ზღვით ხვდებოდნენ, ამიტომ ჩაის სახელი “თი”-ც სამხრეთული დიალექტიდან იქნა აღებული.
57. ხან და ხან ადამიანი ერთგვარი თავმოწონებით აღიარებს რომ ის უიღბლოა, მაგრამ არასოდეს იტყვის, რომ ყველაფერში თითონაა დამნაშავე. არსებობს წარუმატებელი ადამიანის რამოდენიმე სახეობა. ერთ-ერთი ასეთია ე.წ. ”შხამიანი სახეობა”. ეს არის ადამიანი, რომლის ინტელექტიც უფრო მაღალია ვიდრე მისი რეალურად გამოყენების შესაძლებლობა. ასეთი ადამიანი დროთა მანძილზე ხდება კრიტიკული და შურიანი. ის ბევრ სფეროებშია გაცნობიერებული, მაგრამ შინაგანად ღრღნის ფაქტი, რომ ღირებულს ვერაფერს ჰქმნის.
მეორე სახეობის ადამიანებს ბუნებისგან ყველაფერი ებოძათ ისინი ლამაზები, ჭკვიანები, მომმხიბვლელები, ნიჭიერებია. მათ იოლათ ეძლევათ ყველაფერი და სწორედ ამისთვის კარგავენ მოტივაციას. უიღბლო ადამიანი ერთი ორი წარუმატებლობის შემდეგ ყველას მწუხარებით უყვება მისი უიღბლობის შესახებ.
ბრძენ და მომთმენმა ხალხმა იაპონელებმა მიზნის მიღწევის სიმბოლოებად აღიარეს ლოკოკინა და კუ.
58. ნიკო ფიროსმანი ძალიან ადრე 8 წლის ასაკში დაობლდა, დაქვრივებულმა ავად მყოფმა დედამ იგი ასაღზრდელად გააგზავნა თბილისში ერთერთი შეძლებული სომეხი ემიგრანტის ოჯახში. მდიდრულ სახლში მოდიოდენ განათლებული ბევრი სტუმრებიც, რომლებიც საუბრობდნენ ხელოვნების, ლიტერატურისა და პოლიტიკის შესახებ. დასაშვებია, რომ ნიკო თავისებურად ითვისებდა ამ საუბრებს. აქ გააკეთა ნიკომ თავისი პირველი ბავშვური ნახატები. ხატავდა ყველაფერზე, კედლებზეც კი, რისთვისაც უჯავრდებოდნენ.
ოჯახის წარმომადგენლების მოგონებების მიხედვით ნიკოს წერაკითხვაც შეასწავლეს. ნიკო ჭაბუკობის ასაკში წავიდა ამ ოჯახიდან. მის წასვლას კონკრეტული მიზეზი ქონდა. მან სასიყვარულო ბარათი მიწერა ოჯახის უფროსის დას. მან მთელს ოჯახს შეატყობია სასიყვარულო წერილის შესახებ. ოჯახმა აღშფოთება გამოთქვა. აღმოჩნდა, რომ მათ არ მიაჩდათ ახლობელად.
საერთოდ, თბილისში მცხოვრები სომეხი ქალები პრესტიჟულად მიიჩნევდნენ ქართველ კაცზე გათხოვებას, მაგრამ კალანტაროვებმა ჩათვალეს, რომ ობოლი, უსახლ-კარო ნიკო ვერაფერ მოგებას ვერ მოუტანდა მათ ოჯახს. ნიკომ სამუდამოდ დატოვა მათი ოჯახი. ნიკო გერმანელ მესტამბე მილერთან გადავიდა სამუშაოთ, მაგრამ გული ვერ დაუდო სტამბის საქმიანობას და აქიდანაც წავიდა.
59. იაპონური ფერ-წერა ისეთივე უნიკალურია , როგორც მთელი კულტურა. დასავლურ შეხედულების მატარებელ ადამიანს იაპონური ტრადიციული ფერ-წერა შეიძლება ეგონოს უბრალო ნახატი ,, მაგრამ ეს რათქმაუნდა ესე არ არის , თვით ევროპელი იმპრესიონისტები აღიარებდნენ მას შედევრად.
აღიარებულია, რომ იაპონური ფერ-წერა დაფუძვნებულია კონტინენტურ მიმდინარეობაზე, კერძოდ ჩინურ, კორეულ და სუფთა იაპონურ სტილზე. მე-14 საუკუნეში ედოს ეპოქაში, იაპონიაში იხსნება სამხატვრო სკოლები – ტოსა და რიმპა , რომელშიც ასწავლიდნენ მხატვრობის ისეთ მიმდინარეობებს როგორიცაა ემაკიმონო , მარუიამა , ნამბანი , უკიოე , იტოო და ა.შ.
დღეს-დღეობით თანამედროვე იაპონიური ფერწერა იყოფა ორ ძირითად მიმართულებად: ტრადიციული – ნიჰონგა და დასავლური- იოგა. ნიჰონგააას მხატვრები ძირითადად წყლის საღებავებით და ტუშით ხატავენ აბრეშუმზე და ქაღალდზე, იოგასი კი ზეთის საღებავებით ტილოზე. არიან აგრეთევ შორეული მიმდინარეობები , რომელშიც შერწყმულია ეროვნული და ნასესხები ფერწერული თავისებურებები.
60. ორიგამი არის ქაღალდის ხელოვნება, რომლიც დაიბადა იაპონიაში. მიუხედავად იმისა რომ ქაღალდი ჩინეთიდან წარმოიშვა , სწორედ იაპონელებმა მიცეს მას ხელოვნების დატვირთვა ანუ დაიწყეს ქაღალდიდან სხვადასხვა ფიგურების გაკეთება. ირიგამის წარმოშობას საფუძველი დაედო მე-8 საუკუნეში. საიმპერატორო კარზე ორიგამის გაკეთება სავალდებულო ჟესტად ითვლებოდა და ის ვინც კარგად დაეუფლებოდა ამ ხელოვნებას, მიიჩნევოდა განათლებულ და დახვეწილ მანერების მქონე პიროვნებად. ორიგამის ფიგურებს იყენებდნენ სხვადასხვა მნიშვნელობით- წერდნენ წერილს და შემდეგ ამ წერილით აკეთებდნენ სხვადასხვა ფიგურას, მაგალითად : პეპელას, ჩიტისა და ყვავილის ფორმა მეგობრობისა და სიყვარულის ჟესტს ნიშნავდა. ამით ადამიანებს უადვილდებოდა გრძნობების გამოხატვა.
მე -18 საუკუნედან ორიგამი უფროდაუფრო პოპულარული ხდება. XX – საუკუნეში კი ორიგამით დაინტერესება ქვეყნის გარეთაც ხდება , დიდი ბრიტანეთში , ჰოლანდიაში , საფრანგეთში იხსნება ორიგამის სკოლები , დაწესებულებები და კავშირები. ორიგამის ფიგურებოს დამზადება იმდენად რთული და შრომა ტევადი ხელოვნებაა , რომ მის სასწავლებლად არსებობს სპეციალური კურსები, რადგან სრულყოფილად დაეუფლო ამ საქმეს. იაპონიაში დაწესებულია აგრეთვე ორიგამის დღესასწაული. ამ დღეს ყველა იაპონელი ერთმანეთს ეჯიბრებიან ორიგინალური ორიგამის გაკეთებაში.
61. ჯერ კიდევ ჩვენ ერამდე დაიწყეს ადამიანებმა კოსმეტიკის გამოყენება, რასაც მოწმობს აკლდამებში ნაპოვნი მალამოების ჭურჭელი. დაუჯერებელია მაგრამ ფაქტია პირველი პლასტიკური ოპერაციების გაკეთება მოხდა ძველ რომში. პოპულარული იყო ცხვირისა და ყურის ფორმის შეცვლა. რაც შეეხება კოსმეტიკას ჯერ კიდევ პლატონი წერდა ”ქალი კოსმეტიკის გარეშე იგივეა, რაც კერძი უმარილოდ”. ეს მტკიცებულება დღემდის ძალაშია. ჩვ.წ. აღ. II საუკუნეში ეგვიპტის დედოფალ კლეოპატრამ შექმნა თავისი საკუთარი კოსმეტიკური რეცეპტები, რომელსაც არქეოლოგებმა მისი პარფიუმერიის ლაბორატორიაში მიაკვლიეს.
IX საუკუნეში საფრანგეთში ქალაქ მარსელში ფრანგებმა პირველად დაამზადეს საპონი, რომელიც საოცრად უსწრაფესად გავრცელდა მსოფლიოში. XI საუკუნეშია ვიცენა პაციენტებს ურჩევდა, მშრალ კანზე წაესვათ სხვადასხვა მცენარეებისაგან დამზადებული ზეთი. XVII-ე საუკუნეში ევროპაში მოდაში შემოვიდა პუდრი. კენიელმა ვაჭარმა ფირინმა აღმოაჩინა ოდეკოლონის მომზადების საიდუმლო წყალს ამატებდა ეთეროვან ზეთებს და ციტრუსის არომატს. სხვა ვერსიით ოდეკოლონის რეცეპტი გამოიგონეს ესპანელმა ბერებმა, ფირინმა მათთაგან იყიდა და 1709 წელს გასაყიდელად გამოიტანა.
62. ღვინო უძველესი ალკოჰოლური სასმელია. საკმაოდი დიდი ხნის წინ დაიწყეს მის სასარგებლო თვისებების შესახებ საუბარი. ჯერ კიდევ ჰიპოკრატეს მიაჩდა, რომ ღვინო დიეტური პროდუქციაა და ამბობდა, რომ ჯანმთელი თუ ავადმყოფი ადამიანისთვის ნატურალური ღვინისა და თაფლის მიღება აუცილებელია ოღონდ ზომიერი რაოდენობით. ჰიპოკრატეს წერდა რომ ღვინო და თაფლი ამღგზნები, გამამხნევებელი
და შიმშილისდამაამებელი საშვალებებია.ცნობილია, რომ ღვინოს გააჩნია მატონიზირებელი მოქმედება,
ხსნის დაღლილობას. რა თქმა უნდა საჭიროა მისი ზომიერი მიღება. საკმარისია ერთი პატარა ჭიქა კონიაკის ან ღვინოსდალევა, რომ მძიმე დღის შემდეგ ადამიანებმა შვება იგრძნოს.
ღვინის სამკურნალო თვისებები განპირობებულია არამარტო სპირტით, არამედ მასში შემავალი სხვა კომპონენტებითაც. ყურძენის ღვინოში შედიან ფრუქტოზა და გლუკოზა. წითელ ღვინოში სასარგებლო
ნივთიერებები მეტია ვიდრე თეთრში. მასში არის სხვადასხვა ვიტამინები: B1, B2, P. P ვიტამინი ამაგრებს სისხლ-ძარღვებისკედლებს და აწესრიგებს ნივთიერებათა ცვლას.
63. შეიძლებაითქვას, რომ რაინდული სულის კვეთება ლაიტმოტივადგ ასდევს მთლიანად შუა საუკუნების ეპოქას. ჯვაროსნული ლაშქრობები პირდაპირ ასოციაციას ჰქმნის შუა საუკუნეებთან, ამიტომაც არ არის გასაკვირი, რომ მათში მონაწილე მებრძოლებმა სამუდამოთ დაიმკვიდრა ადგილი მსოფლიო ლიტერატურაში, ხელოვნებში და რაც მთავარია ისტორიაში. შუა საუკუნეების კულტურა ყველაზე მეტად რელიგიურ და პოლიტიკური მოტივებითაა განპირობებული. მიუხედავად იმისა რომ ამ დროს იბადება რომანული, გოთიკური და სხვა საინტერესო სტილი, მაშტაბურად არ იქმნება მსოფლიო მნიშვნელობის კულტურული ძეგლები და ხელოვნების ნიმუშები. ეს ფაქტი ერთერთ განმაპირობებელ მიზეზად იქნა მიჩნეული რაინდობის ინსტიტუტის ასე თვალსაჩინოდ წარმოსაჩენად ანუ არაფერი ყოფილა რაინდობაზე უფრო ამაღფრთოვანებელი.
საინტერესოა საიდან იღებს სათავეს რაინდთა ინსტიტუტი. რთულია ვთქვად თუ ვინ იყო პირველი რაინდი ისტორიაში, მაგრამ დაზუსტებით შეგვიძლია დავასახელოთ ტექსტი, რამაც სათავე დაუდო ლიტერატურას რაინდებზე.
64. ელიზაბეთ ბათორი ყველაზე ცნობილი ქალი მანიაკია ისტორიაში. ის თავის სისასტიკით არის ყველასათვის კარგად ცნობილ გრაფ დრაკულას შორეული ნათესავი. ელიზაბეთს ჰქონდა ეპილეფსია. ეს დავადება გამოწვეული იყო სისხლამღრევი ქორწინებით. ამბობენ, რომ ელიზაბეთს შურდა ახალგაზრდა გოგონების და სხვადასხვა გვარად აწამებდა მათ. სისხლის დანახვაზე ის ცოფებს ყრიდა. მოსამსახურეს ერთ-ერთი ცემის დროს ელიზაბეთს მოეჩვენა, რომ ხელის ის ნაწილი რომელზედაც მას სისხლი მოხვდა გაახალგაზრდავდა. ქალბატონის გონებაში მაშინვე დაიბადა იდეა, თუ როგორ უნდა შეენარჩუნებია ახალგაზრდობა. მისი ბრძანებით გააკეთენ გალია “რკინის ეკლებით”. გოგონას შეაგდებდნენ გალიაში და აწამებდნენ ცხელი გავარვარებული შანთებით, ამ დროს გოგონას ერჭობოდა “ეკლები” და მისი სისხლით ხდებოდა იმ აბაზანის ავსება, სადაც შემდგომ გრაფინია ჩაწვებოდა.
ცდამ არ გაამართლა. ელიზაბეთ ურჩიეს გამოეყენებინა აზნაურ გოგონათა სისხლი. ცოტახანში 20 გოგონა დაიბარეს, რომ ვითომ გაერთოთ ქალბატონი, მაგრამ ისინი სისხლის დაცლისგან იქნენ გარდაცვლილნი.
65. გსმენიათ რამე კაცი-ჭამია დიქტატორის იდი ამინის შესახებ? ის იყო უგანდის პრეზიდენტი, კაცი რომელმაც 70-ან წლებში შექმნა ერთ-ერთი ყველაზე უსასტიკესი ტოტალიტალური რეჟიმი აფრიკაში. ის მსოფლიოს დაამახსოვრდა მისი სისხლიანი რეპრესიებით- პირადად ყავს მოკლული ოცი ათასამდე კაცი. მას განათლება პრაქტიკულად არ ჰქონდა მიღებული და ჭაბუკობაში ნამცხვრებს ყიდდა, მაგრამ იმის გაცთვითცნობიერების შემდეგ, რომ ამ საქმეთი ცხოვრებაში წარმატებას ვერ მიაღწევდა ის წავიდა ბრიტანულ არმიაში. 1962 წელს უგანდა ხდება დამოუკიდებელი სახელმწიფო, ხოლო იდი ამინი კაპიტანი. რამდენიმე ხნის შემდეგ ის ატარებს სამხედრო გადატრიალებას და ჩამოაგდებს პრეზიდენტს. შედეგად 1971 წელს ამინი გახდა უგანდის სრულუფლებიანი მართველი.
1978 წელს იდი ამინმა გამოუცხადა ომი სოციალისტურ ტანზანიას, რითაც ჩამოიშორა უკანასკნელი მოკევშირეები საბჭოთა კავშირი, კუბადა ვიეტნამი. მიუხედავად ლიბიის სამხედრო დახმარებისა ამინის რეჟიმი იქნა განადგურებული, ხოლო თვით დიქტატორი გაიქცა კადაფისთან, ხოლო შემდეგ გადავიდა საუდის არაბეთში სადაც მოკვდა 2003 წელს.
66. ინდიელებზე ჩვენი წარმოდგენა ხშირად რომანტიულია და არ ემთხვევა რეალობას. კინო-ფილმებიდან და ინდიელების შესახებ წანაკითხი წიგნებიდან ვიცით, რომ ისინი ხის ტოტებისგან ან ლერწმისგან აგებულ, გუმბათისებურ ქოხში ცხოვრობენ, რომელსაც ვიგვამს უწოდებენ და ბუმბულებით მორთული ტყავის ტანისამოსი აცვიათ. თანამედროვე ინდიელები ჯინსებსა და მაისურებსიცმევენ და ნაციონალურ ეროვნულ სამოს მხოლოდ იშვიათად დღესასწაულების დროს თუ გაიხსენებენ.
ინდიელთა ერთ-ერთი ტომი, რომელიც ჯუნგლებში ცხოვრობს შენარჩუნებული აქვს მამა-პაპური ტრადიციები. გამორჩეულია მათი ჩაცმულობა, ცხოვრების წესი. ესენია კეჩუას ტომის ინდიელები, რომლებიც არც ჯინსებით დადიან და არც მანქანები ყავთ. საინტერესოა რომ კეჩუას ტომელები თამბაქოს მხოლოთ ლოცვის დროს ეწევიან. მათი აზრით სულ სხვა სამყაროში ვიცხოვრებდით, თეთრკანიანებს ყოველი მოწევის დროს რომ ელოცათ. ინდიელთა რეზერვაციებში ამერიკული და კანადური კანონები არ მოქმედობს, რადგან ყველა ტომს თავისი კანონი აქვს. ნებართვის გარეშე, მათ სურათსაც ვერ გადაუღებთ. ისინი ლაკონურად ლაპარაკობენ. ყველაზე გავრცელებული ფრაზაა “მზეს უყურე და ჩრდილებს ვერ დაინახავ.”
67. 1998-1999 წლებში ჩატარდა ექსპედიცია უძველეს ტიბეტში ჰიმალაის მთებში. აქ აღმოჩენილ იქნა რამოდენიმე ტბა- ”ცოცხალი” და ”მკვდარი” წყალი.ასევე პირამიდების უდიდესი კომპლექსი, რაც ჩამალული იყო მთებში. გამოკვლევების მიხედვით გაირკვა რომ წყალს შეუძლია შეინახოს იმფორმაცია. აღმოჩენილ ტერიტორიაზე ”ცუდი” უჯრედის გარშემო გროვდება წყალი, რომელიც ააქტიურებს მასში ”სიკვდილის გენს” და ანადგურებს მას. ხოლო ”ჯამრთელი” უჯრედის ირგვლივ გროვდება ისეთი წყალი, სადაც გააქტიურებულია ”სიცოცხლის გენი”. ეს ტბები გასაიდუმლებული იყო დიდი დროის განმავლობაში და სწორედ ამ ექსპედიცია სდროს ერთ- ერთმა იოგმა გამოამჟღავნა საიდუმლო. აღმოჩნდა, რომ ტბებს უძველესი დროიდან მედიტაციის დროს და ასევე სხვადასხვა სამკურნალო საშუალებებისთვისაც იყენებდნენ. სწორედ ამ ტბებიდან გამოსულ წყაროს წყალს, რომელიც კლდეში მოედინებოდა ”მკვდარ წყალს” ეძახდნენ ხოლო ცოცხალს ”ძლიერს”.
ექსპედიციის წევრებმა აგრეთვე აღმოაჩინა საფეხურებიანი პირამიდები,რომელთა უმეტესი ნაწილი საუკუნეებს გარდაექმნა. ასევე ადგილი ჰქონდა უდიდესი ქვის ნატეხების აღმოჩენას, რომელიც ძალიან გავდა ადამიანის გამოსახულებებს.
ძველი ტიბეტური ლეგენდის მიხედვით ჯერ კიდევ უდიდეს წარღვნამდე, როდესაც ჩრდილოეთ პოლუსი სხვა ადგილზე მდებარეობდა დედამიწაზე გამოჩნდნენ”ღმერთის შვილები” რომლებმაც ააშენეს წმინდა ქალაქი.
68. ტერენტი გრანელი (კვირკველია) დაიბადა 1897 სამეგრელოში წალენჯიხაში,ღარიბიგლეხისსამსონკვირკველიასოჯახში. დედახუთიწლისასგარდაეცვალა. სამსონმაცოლადშეირთოდარიამებონია, რომელიცმეტადსათნოდედინაცვალიგამოვიდა. ტერენტისჰყავდაორიდებიმაშოდაზოზია. დედინაცვალსგანსაკუთრებითტერენტიყვარებია. მორწმუნედარიასხშირადდაჰყავდაპატარატერენტი წალენჯიხისმაცხოვარისეკლესიაში.ამდედა-შვილურიდამოკიდებულებისნიშნადპოეტმასონეტიუძღვნადედინაცვალს. მიუხედავადმატერიალურიხელმოკლეობისამშობლებმაშვიდიწლისტერენტისოფელისსასწავლებელშიმიაბარეს. სკოლაში „მოწაფეთამეფეს“ ეძახდნენ.
ტერენტისწავლასთანერთადსაოჯახოსაქმიანობაშიცსიბეჯითესიჩენდასკოლიდანმობრუნებულიიჯდამამისსახელოსნოშიდაწაღებსკერავდა.უბედურმაშემთხვევამოჯახსსახლიდაეწვა,ტერენტიმეექვსეკლასიდანმოსწყვიტასწავლას. მიუხედავადამისაიგიუფრომეტიმონდომებითეწაფებოდაბიბლიოთეკისწიგნებს. ცხოვრებისსიმკაცრისგამოგულჩათხრობილიდასევდიანიგახდა.
1918 წელსთბილისში გადავიდა . ამავეწელშიგარდაეცვალამამა. უსახსროდდარჩენილიტერენტიმუშაობასიწყებსთბილისისრკინიგზისსადგურზე- ჯერვაგონებისგადამბელად, ხოლოშემდეგ-კონდუქტორად.
69. სვასტიკა ერთ-ერთიყველაზეუძველესიდაფართოდგავრცელებულიგრაფიკულისიმბოლოა; ესაა მკლავებომხრილიჯვარისსახეობა, რომელსაცთითქმისყველაუძველესკულტურაშითუცივილიზაციაშისაკრალურიმნიშვნელობაქონდა.სვასტიკისმნიშვნელობაარაერთგვაროვანია, სვასტიკისარასრული ფრაგმენტებინაპოვნია როგორც შუამდინარეთშიისე საქართველოსტერიტორიაზე.
საქართველოშისვასტიკაუძველესიხანიდანარისცნობილი. აშკარაა, რომქართულრეალობაშისვასტიაკადა ბორჯღალი იმთავითვეუდიდესიდატვირთვისადასაკრალურიმნიშვნელობის იყო. ესორნამენტულიკომპოზიციამიიჩნევოდამზისმისტერიად, სიცოცხლისუკვდავყოფის, საიდუმლოცოდნის, ძალა-უფლების, შემომქმედიძალის, კეთილდღეობისადანაყოფიერებისსიმბოლოდ. 12
შუმერშისვასტიკასიყვარულისადანაყოფიერებისქალღმერთიინანასსიმბოლოა, აქიგიპირდაპირკავშირშიანაყოფიერებასთან. გარდაამ მნიშვნელობისაშუმერებიგრაფიკულკალენდარსსვასტიკისფორმასაძლევდნენ. აქოთხიქალისსილუეტიწელიწადისოთხდროსნიშნავდა, ხოლო თითოეულისილუეტისსამინაწნავისეზონშისამითვისარსებობას.
ჰიტლერმა პირველად 1920 წელსგამოიყენასვასტიკაროგორცსაკუთარიმოძრაობისსიმბოლო. ჰიტლერიმოგვიანებითწერდა „ეფექტიიმდენადდიდიიყო, რომყუმბარისაფეთქებასჯობდა”
70. ზუსტადარავინიციან, როდისგამოიგონესპირველიმექანიკურისაათი. მაგრამცნობილიარომპირველისაათები, რომლისგადატანაცშესაძლებელიიყო, 1500 წელსგაჩდა, რაცმესაათეობისგანვითარებაშიმნიშვნელოვანიეტაპიგახდა.
ჩვენთვისჩვეულიმაჯისსაათებიშედარებითმოგვიანებითშემოვიდა. მანფართოგამოყენებაგანსაკუთრებითკიქალებში XIX საუკუნისმიწურულისთვისჰპოვა. პირველიმსოფლიოომისდროსარტილერიისოფიცრებმადაინახეს, რომსაათისმაჯითტარებაუფრომოსახერხებელიიყოვიდრეჯიბით. მასშემდეგმაჯისსაათებიუფროდაუფრომეტპოპულარობასიხვეჭავდა.
ცხადიაგვსურსისეთისაათიშევიძინოთ, როგორიცმოგვწონს. ბევრისთვისმნიშვნელიაქვსარამარტოპრაქტიკულდაფუნქციურმხარეებს, არამედესთეტიურსაც. გარდაამისაგამოცდილიმესაათეგვირჩევს, იმაზეცვიფიქროთ, თურასმოველითსაათიდან. ვატარებთმათყოველდღემთელი დღის განმავლობაშითუმხოლოდგანსაკუთრებულშემთხვევებისდროს.დაექვემდებარებაესსაათიდარტყმებსანტემპერატურისმკვეთრცვლილებებს.მაგალითადქიმიურნივთიერებებთანანზღვისწყალთანხშირიშეხებისშედეგად, შეიძლებასაათისსამაჯურისანკორპუსის დაზიანებას ჰქონდეს ადგილი. ამიტომგონივრულიაამფაქტებისმხედველობაშიმიღება.
71. კაკაპოანუ "ბუთუთიყუში“არისუნიკალურიფრინველი.ისძლიერგანსხვავდებათავისინათესავებისგან. ყველაზედიდიგანმასხვავებელინიშანიარისისრომკაკაპოვერდაფრინავს. ევოლუციისდროსისემოხდარომჩიტებსდაეკარქათფრენისუნარი. ესგამოწვეულ იქნა იმით, რომფრინველებიცხოვრობდენიზოლაციაშიდამათარიციანმტაცებლები. ერთადერთი, რაცკაკაპოსშეუძლიაარისხეზეაძვრომა.გარდა ამისაკაკაპოყველაზედიდხანსმცხოვრებითუთიყუშია.ფრინველისსიცოცხლისხანგრძლივობააჭარბებს 95 წელს ხოლო წონაშეადგენს 4 კილო-გრამს.როგორცაღნიშნავენ კაკაპოსაქვსსასიამოვნოსუნი. სავარაუდოდესარისბუნებრივიინსტინქტი, რომელიცმიანიშნებსსხვათუთიყუშსმისაქყოფნაზე.
პრაკტიკულადმთელთავისსიცოცხლესკაკაპოატარებსმიწაზედაიმტერიტორიაზე, რაცსავსეახეებითდაბუჩქებით. ფრინველისესსახეობაგადაშენებისპირასაა.მიზეზიკისაკმაოდბანალურიაევროპელებმაშეიტანესმტაცებლები,რომლებიცჭამენკვერცხებსდანადირობენდიდფრინველებზე.
72. სხვარაშეიძლებაუწოდომასთუარადიადი?! კაცი, რომელმაცგაუმეორებელიდიზაინისიშვიათისპორტულიავტომობილებისშექმნაშეძლო, თავისისახელიუკვდავყო. მომავალიმეწარმის, ავტომრბოლელისადადიზაინერისენცოფერარისცხოვრებათავიდანვეუჩვეულოთდაიწყო. 1898 წლის 18 თებერვალს ქალაქ მოდენას გარეუბანშიდაბადებულიბავშვიმშობლებმაორიდღერეგისტრაციაშივერგაატარა, რადგანძლიერითოვისგამოცენტრამდევერჩავიდნენ.ენცო 10 წლისაიყო, როცაავტორბოლისსანახავადწაიყვანა. შეჯიბრიიმდროსსახელ-განთქმულმაფელისნაზარომმოიგო.სანახაობამსაშინლად ძლიერი შთაბეჭდილებამოახდინაბიჭზე. 1918 წელს, პირველიმსოფლიოომისდამთავრებისთანავეენცომ ”ფიატის” საავტომობილოკომპანიაშიმუშაობისდაწყებაცადა, მაგრამმისთვისვაკანსიაარაღმოჩნდა. იგივეწლისბოლოსტურინშიგამომცდელიმძღოლისადგილიიშოვაერთმომცროკომპანიაში.
ერთიწლისშემდეგფერარიმილანშიკომპანია CMN-შიგადავიდადამალესაავტომობილორბოლებშიმონაწილეობა დაიწყო.მისი პირველიდებიუტი4-ე ადგილითდაგვირგვინდა.
73. მექსიკურისამზარეულოარისინდიელთადაევროპლთაკულინარიისკომბინაცია. მაგალითადმაიასადააცტეკებისგანმათერგოთ შემდეგი პროდუქტები სიმინდი და მცენარეებისფოთლები. ასევემოყავდათ გოგრა, წიწაკა, ლობიო, კარტოფილი, პომიდორი. დარათქმაუნდაამზადებდნენკერძსკაკტუსისგან, რომლისფოთლებსაძრობდნენეკლებს, წვავდნენდაიღებდნენ ბლინებისმაგვარკერძს. ადგილობრივნანადირებიდანინდიელებიამჯობინებნენ ინდაურისხორცს. შინაურიცხოველებიღორები, ძროხებიდაცხვარიმექსიკისტერიტორიაზეგამოჩნდამხოლოდფრანგკოლონიზატორებისშემოსვლისშემდეგ. მათაგრეთვეჩამოიტანენხორბალი, შაქრისლერწამი, ხახვი, ოხრახუშიდაჭარხალი.
ჩინეთიდანაქშემოვიდა ბრინჯი, რომელიცადგილობრივიმოსახლეობისთვისძალიანმალეგახდაერთერთიყველაზეუსაყვარლესი კერძი. მექსიკურსამზარეულოშისაკუთარი ღვაწლი შეიტანესკოვბოებმა. ისეთიპოპულარულიკერძებიროგორიცაა: სტეიკები, „ბუფალოს“ ფრთები და ჰამბურგერებიაქსწორედტეხასიდანდამკვიდრნენ .
74. სიმინდიარისპროდუქტი, რითაცმექსიკელებსშეუძლიათისაუზმონისადილონდაივახშმონ. თუმოგიწევთმეხიკოსქუჩებშისერინობააუცილებლადშეიძინეთ ტამალეადგილობრივ აბორიგენთა ერთ-ერთიუძველესიკერძი. მსოფლიოშიცნობილია კიდევერთიკერძი. მისი მომხადება ხდებასიმინდისგან.ეს არისტორტილია ანუსიმინდისლავაში. ისშეიძლებადააქუცმაცოწვენიანიკერძისთვისანშეკამზოფარშით. გამომდინარეიქედან, თურა სახისფარშსაირჩევ, მიიღება ნაჩოსი,კესადილიასი ან ტოსტადო. ლავაში აგრეთვეტენიანთევზს ანსოკოს. დესერტზედაცკიშესაძლებელიაშემოგთავაზონ ტორტილია ტროპიკულხილით.
არარისგასაკვირი, რომმექსიკელებსმიიჩნევენყველაზევნებიანერად, რადგანყველაფერირასაცისინიმიირთმევენარისსაოცრადცხარე. ამაში „დამნაშავეა“ცნობილი წიწაკაჩილი.თავისდროზემისიონერებიკრძალავდნენმისროგორცჯოჯოხეთისმცენარის,ჭამას. მაგრამროგორცცნობილიააკრძალულიხილიტკბილია– ჩილიპოპულიარულიგახდაარამხოლოდმექსიკაში,არამედმთელმსოფლიოში.არსებობს ჩილის 80მდესახეობა.
75. XII-XIIIსაუკუნეშიდღევანდელიმექსიკისადა პერუსტერიტორიაზეაცტეკებისადაინკებისორიძლიერიიმპერიაჩამოყალიბდა.ორივე იმპერიაერთ დროულად,თუმცადამოუკიდებლად,რამდენიმესაუკუნისგანმავლობაშიარსებობდნენდასაბოლოოდესპანელებისმიერამერიკისკონტინენტისდაპყრობისშედეგადგანადგურდნენ.
მე-12 საუკუნეშიაცტეკებიჩრდილოეთიდანსამხრეთისკენდაიძრნენდასაბოლოოდმექსიკის დღევანდელიდედაქალაქის მეხიკოსმახლობლადდასახლდნენ.ისინითავსსოფლისმეურნეობით, ვაჭრობითდასამხედროსამსახურითირჩენდენ.XV საუკუნეშიაცტეკებმამეზობელიქალაქებისდაპყრობადაიწყენდადიდიტერიტორიებიშემოიერთეს.დაპყრობილიტერიტორიებიდანშემოქონდათსხვადასხვა პროდუქტი სიმინდი , ლობიო , კაკაო , ბამბისქსოვილიასევევერცხლიდაოქრო.აცტეკებისდაპყრობითიომებისმთავარიმიზანიიყოტყვეებისხელშიჩაგდება. მათირწმენითღმერთებსადამიანის სისხლიჭირდებოდათ, სწორად ამისთვისღმერთებსტყვეებსსწირავდნენმსხვერპლად.ესრიტუალიქალაქისმთავარტაძარშიხდებოდა.XV საუკუნეშიმსხვერპლთ შეწირვისტრადიციამაცტეკებიდაღუპვამდემიიყვანა. დამპყრობელესპანელებისგარდა აცტეკებსბრძოლაგაუმართამათისისასტიკითუკმაყოფილომეზობლმატომებმა. საბოლოოდაცტეკებისიმპერიის დაშლა მოხდა XVI საუკუნეში.
76. პირველმაზღვაოსნებმა,რომლებმაცამერიკისკონტინენტზედადგაფეხი, ყურადღებამიაქციესუჩვეულოეკლიანმცენარესდაგანსაკუთრებულიეგზემპლიარებისამშობლოშიწამოიღეს. ასედაიწყოკაქტუსმამოგზაურობამთელს მსოფლიოში.
თანამედროვეთავარაუდითკუნძულმადაგასკარზე, შრი-ლანკაშიდააფრიკაშიკაქტუსებიშეიტანეს, ხოლომათისამშობლოამერიკაა.არსებობსლეგენდა, რომლისთანახმადაცტეკებმადაარსესქალაქიტენოჩტიტლანი (”წმინდაოპუნციისქალაქი"), თანამედროვემეხიკო. ლეგენდაგადმოგვცემს, რომძველმააცტეკებმატესკოკოოპუნციისტბისნაპირზედაინახესარწივი, რომელიცგველსგლიჯავდა. მათმაიფიქრეს, ესკარგისნიშანიაოდაამადგილასქალაქიშექმნეს. ესმოხდა 1325 წლის 18 ივლის. კაქტუსი ”ოპუნცია" გამორჩეულიაიგიმექსიკისეროვნულგერბსამშვენებს. მექსიკაშისაახალწლოდღიაცისქვეშკაქტუსსბავშვებისათამაშოებითრთავენდაესმათინაძვისხეა.
როგორც ცნობილია ვერცერთიჯიშისძაღლივერიტანსკაქტუსს. ესკარგადიცოდნენველურიდასავლეთისპირველმოსახლეებმადაშესაბამისად, თავისსასარგებლოდიყენებდნენ. ისინისამოსახლოსკაქტუსისღობესირგვლივ შემოავლებდნენდაამითიცავდნენთავსკოიოტებისთავდასხმიდან.
77. ისტორიკოსებმა მარაოს წარმოშობის ზუსტი თარიღი არ იციან, მის ”ავტორობას” ერთდროულად იჩემებენ ჩინელებიც, იაპონელებიც და ინდოელებიც. იაპონურ კულტურაში თითეულ ნივთს თავისი სიმბოლიკა აქვს.მარაო სხვადასხვა ცერემონიების დროს გამოიყენებოდა. ჩინელი იმპერატორები წყალობის ნიშნათ, მარაოებით ასაჩუქრებდნენ ”დამსახურებულ” მოხელეებს . სხვათა შორისჩინეთში მარაო დღესაც დამცავ და სიცოცხლის გამახანგრძლივებელ ძლიერ თილისმად ითვლება.
ასირიელებითვის, სპარსელებისთვის, ინდოელებისათვის და ძველი ეგვიპტელებისთვის მარაო ძალაუფლების, სიმშვიდისა და ნეტარების სიმბოლოა. ეგვიპტეში მარაო ფარაონის ატრიბუტიკა იყო.მარაოს ტარების უფლება მხოლოდ მისი ოჯახის წევრებს ჰქონდა ,მათ ”მარცხენა მხრიდან დამნიავებლების” ტიტული ენიჭებოდათ. ბერძნულ მითოლოგიაში მარაო ქალურობის სიმბოლო და სიყვარულის ქალღმერთის აფროდიტეს ატრიბუტია. ანტიკურ რომში კი მარაოს გამოყენებამ ახალი ხელობა შეჰქმნა - მონებს სპეციალურად წრთვნიდნენ და მათ მარაოს ქნევა ევალებოდათ.
ბიზანტიაში ტარიანი მარაოები საზეიმო ღვთისმსახურების დროს გამოიყენებოდა. ბინანტიიდან მარაოსგადმონაცვლება მოხდა ევროპაში და მოგვიანებით დამატებითი ფუნქციებიც შეიძინა. ევროპაში მასალად პერგამენტის გარდაგამოიყენებოდა ან აბრეშუმი ან თხელი შალის ქსოვილი, მოგვიანებით სირაქლების და ფარშევანგის ბუმბული.
78. ძვირფასი ქვებისსახელწოდებებიშორეულწარსულიდანმომდინარეობენ. სიტყვა”აქვამარინი”შედგებაორილათინურისიტყვიდან - ”წყალი”და”ზღვა”. ტერმინი პირველათ მე- XVII საუკუნეში გამოიყენეს. მისი შეფერილობა ოდნავ მომწვანო მოცისფროა. ტრადიციულად აქვამარინი მეზღვაურების დამცავ ქვად მიიჩნეოდა. ესქვაითვლებასიბრძნის, გონებისდამეგობრობისსიმბოლოდ.მიიჩნევენრომისთავისპატრონსიცავსტყუილისგან. ასევექვაიცვლისფერსმეპატრონესხასიათისმიხედვითმუქდება, როცაადამიანიცუდგუნებაზეადაღიავდებაროცათავსკარგად ჰგრძნობს. მასზეარა ერთილამაზილეგენდაარსებობს.
აქვამარინი, როგორც თილისმა, ჭეშმარიტ სიყვარულის, მეგობრობისა და სამართლიანობის შემნარჩუნებლად ითვლება. მისი კეთება ხელ საყრელია ძლიერი განცდების მქონე ადამიანებისათვის - აძლიერებს დიდ ხანს სიცოცხლეს და ორმხრივ სიყვარულს, აქრობს შიშსა და სტრეს.
79. საქართველო ლეგენდების ქვეყანაა და ალბათ არსად ისე არ უყვართ ძველი, მეხსიერებაში მიმქრალი ამბები, როგორც ჩვენქვეყანაში. ძალიან უიშვიათესია ქართული ლეგენდა, რომელიც ღვინოს, სუფრასა და ზოგადად ბახუსის ტრფიალებას არუკავშირდებოდეს. სხვადასხვა ისტორიულ წყაროებში, უმეტესად კი ზეპირ გადმოცემებში, ღვინოსთან დაკავშირებულილეგენდად ქცეული ამბები უხვად გვხვდება. ამ მასალის საერთო ანალიზით ადვილად მივდივართდასკვნამდე რომ საქართველო მართლაც ღვინოს სამშობლოა.
ღვინოსთანდაკავშირებულილეგენდები საქართველოსთითქმის ყველა კუთხეებშია შემორჩენილი. მათ შორის აღმოსავლეთ საქართველოშიც, რომელშიც ღვინის დაყენბებას არასდროს ჰქონია ადგილი. თუმცაღვინის ნამდვილქართულ ფენომენს მთიელები ბარისქართველებზე არა ნაკლებადაღიქვავდნენ.
უხსოვარ დროში როდესაც ღმერთი დედამიწაზე ცხოვრობდა გადაწყვიტა, ისეთი სასმელი შეექმნა,რომელიც კაცს მცირედი ხნით მაინც დააბრუნებდა სამოთხეში. გააკეთა და ღვინის გასასინჯათ ყველა ანგელოზი და ეშმაკიც მიიწვია. ღვინოყველას მოეწონა, მათ შორის ეშმაკსაც. მაგრამ რისი ეშმაკი იქნებოდა, ღმერთს რომ არ გაჯიბრებოდა?იფიქრა დარაკი სხვა ვერაფერი მოიფიქრა, ღმერთის მიერ გაკეთებული ღვინის ნარჩენებით, ანუ ჭაჭით, სხვა, უფრო მათრობელა დაძლიერი სასმელიარაყი გააკეთა.
80. რონინიარისსამურაი, ვისაცდაკარგულიაქვსკავშირითავისკლანთან. ესეპიზოდიფეოდალიზმისეპოქაშიბუშიდოს-იაპონელისამხედროწოდებისსამურაებისმორალისადაქცევისსისტემისერთერთიმკაფიოგამოვლენაა. ბუშიდოსძირითადისაფუძველი იყოერთგულებაბატონისადმი, ვაჟკაცობა, სიკვდილისარაფერად ჩაგდება, ნებისყოფა. ერთგულებამოითხოვდათვითმკვლელობასბატონის სიკვდილისშემთხვევაშიდაშურისგებას, თუესსიკვდილივინმესბრალიიყო.
ედოსპერიოდისსამურაებისუმრავლესობაპატივისიერარქიულკოდექს( „ბუშიდო“)ემორჩილებოდნენ.მათმოეთხოვებოდათრანგითუფრომაღლამყოფთათვისმაგალითიყოფილიყვენ. ბუშიდოსკოდექსისმნიშვნელოვანინაწილიიყო „სეპუკუ“ რითაცდამნაშავესამურაისშეეძლოდანაშაულისგამოყიდვადაპატივისაღდგენასიკვდილისშუამავლობით.
ჰარაკირისანსეპუკუსდროსმიღებულიიყოგარკვეულიცერემონიალურირიტუალისჩატარებასიკვდილისათვისგამზადებულიმებრძოლიჯერსვავდაერთჭიქასაკეს,ამბობდათავისსაბოლოვოტანკას- ხუთტაეპიანლექსისდაშემდეგდანით იკლავდა თავს.
სწორად ამ კოდექსის არსებობითიქნა გამოწვეული უფროსისადმი განსაკუთრებული პატივისცემა იაპონურ კულტურაში.
81.იაპონიაშიგაზაფხულისდადგომასთანერთადსაკურასალუბლისხეების ყვავილობასაცზეიმობენ. ესტრადიციაიაპონიაშინარასექოპიდანიღებსსაფუძველს. თავიდანიაპონელებიქლიავისხეებისყვავილობასღნიშნავდნენ, თუმცაჰეიანისეპოქიდანსაკურასმიმართუფრომძლავრიინტერესიგაჩდა. საკურაიაპონელებსსილამაზისსიმბოლოთმიაჩნიათ. მიზეზისავსებითგასაგებიასაკურასყვავილობისდღესასწაულიიაპონელებისთვისახალცხოვრებისდაწყებასა და ახალენერგიასთან ასოცირდება.საკურასყვავილობა, რაც დაახლოვებითშვიდი დღეგრძელდება, იაპონიაში ეროვნულ დღესასწაულის სტატუსი აქვს. ამ ხნის მანძილზე საკურასხეებისძირშიიაპონელებიჯდებიან, მიირთმევენსაკეს, საუბრობენსხვადასხვათემებზე , წერენლექსებსდამხიარულადატარებენდროს.
საკურასსილამაზითმოხიბლულმაამერიკელებმაისთავის ქვეყანაშიცწაიღეს. დღეისთვისუკვეიქაც ხარობსთუმცამისიყვავილობისპერიოდიმეტად ძალიანხანმოკლეა.
იაპონიაში საკურას დღესასწაული 1992 წლიდან აღინიშნება.
82. ინდურისაზოგადოებატრადიციულადკასტებისსისტემაზეიყოაგებული, თუმცაინდოეთისმიმართტერმინი „კასტა“ არაკორექტულია, რადგანისლათინურსიტყვიდანწარმოდგება.ინდოეთშიარსებობს4 ვარნა, რომელიცთავისმხრივჯატებადიყოფადასწორედამინდურჯატებსუწოდებენკასტებს.
ინდოეთისმთელიისტორიისმანძილზეკასტურმასისტემამცვლილებებისწინაშესაოცარიმტკიცემდგრადობაგამოავლინა რაც იმაში გამოიხატა, რომ შენარჩუნებულ იქნა კასტური სისტემა.
კასტებისძირითადმახასიათებლებადითვლებაენდოგამია- ქორწინებამხოლოდკასტისწარმომადგენელებსშორის, სხვაკასტისწარმომადგენლებთანერთადსაკვებისმიღებისდამათთანკონტაქტისაკრძალვა და ა.შ. ასევე, ფაქტიურად, შეუძლებელია სხვაკასტაშიგადასვლა.
დღესდღეობითინდოეთისკონსტიტუციაარჰყოფსადამიანებსკასტებისმიხედვით, გარდაამისამაჰათმაგანდიმდიდიძალისხმევაგაიღოკასტისგარეშედარჩენილიინდოელების დასახმარებლად. მართალია კასტებისმიხედვითადამიანებისდისკრიმინაციაინდოეთშიაკრძალულია. რეალობაშიკიკასტურისისტემაცარსებობსდადისკრიმინაციაც.
გავრცელებულიააზრი, რომთანამედროვეინდოეთშიკასტებმათავისითავდაპირველიმნიშვნელობადაკარგეს, მაგრამ ესასეარარის.
83. ფულსისეთივედიდიხნის ისტორია აქვს, როგორცკაცობრიობის ცივილიზაციას. საუკუნეების სვლასთან ერთად ფულადი ერთეულებიც მუდმივად იცვლებოდნენ. მას ცალკეულ ქვეყნებში თავისი ისტორია აქვსდათითოეულითავისთავად უნიკალურია.თავდაპირველადესიყოუბრალოდნატურალურიგაცვლა. გასაცვლელისაქონელისსახეობებისზრდამგანაპირობანატურალურიგაცვლითიოპერაციებისგართულება. კომპანიონის მოსაძებნადრომელსაცაწყობდაშემოთავაზებულისაქონლისთავისაშიგაცვლა, იკარგებოდადიდი დრო. ესიყომიზეზიიმისა, რომადამიანებსვეღარაკმაყოფილებდათსაქონლისნატურალურიგაცვლა. ამისგამოგადაწყვიტეს, რომმოეფიქრებიათისეთიუნივერსალურიგადახდის საშუალება, რომლისსანაცვლოდაცშესაძლებელიიქნებოდამიეღოთნებისმიერისახის მომსახურება.ესსაშუალებააღმოჩნთა ფული.
ითვლება, რომყველაზეპირველადმონეტებიგამოჩნდაჩინეთშიდაძველილიდიისსამეფოშიძვ.წ VII საუკუნეში. დაახლოვებით 500 წელსკი, ჩვენერამდე, სპარსეთის მეფემდარიოსმამოახდინათავისსახელმწიფოშიმონეტების შემოღება. იმდროისთვისმონეტებისბეჭვდისშესაძლებლობებიმხოლოდმდიდარმიწათმფლობელებსადამონასტრებსქონდათ. თავდაპირველ ეტაპზემონეტებიმხოლოდოქროსი, ვერცხლისანმათიშენადნობისიყო.
84. უკვედამტკიცებულია, რომშუმერულიცივილიზაციაყველაზეუძველესია დედამიწაზე.შუმერებისპირველიცივილიზაციაშეიქმნადაახლოებითოთხასორმოცდახუთიათასიწლისუკან. შუმერებისწარმოდგენითარსებობდაუცნობიპლანეტა. იგი მე-12-ე პლანეტააშუმერულისისტემით. ამუცნაურდაამოუცნობპლანეტასშუმერებიეძახდნენ”ნიბირუს”, რომელიც ნიშნავს”გადამკვეთპლანეტას”. შუმერებიამტკიცებდენ, რომადგილი ჰქონდაპლანეტანიბირუსმცხოვრებლებთან კონტაქტს. ამ არსებებს შუმერული წყაროების მიხედვით ანანუკები ჰქვია.
თუდავუჯერებთამლეგენდებს, რომლებიცმრავალიასხვადასხვაკულტურასადაცივილიზაციაშიანანუკებს არამარტოკონტაქტიჰქონდათადამიანურრასასთანარამედისეახლოსიყვნენმათთან, რომშესაძლებელიასაერთოშთამომავლობაცჰყავდეთ. ანანუკები დედამიწაზეც ჩამოდიოდნენ, რადგან ოქრო მოეპოვებინათ. ისინი მიწისქვეშ მუშაობდნენ, მოპოვებულ ოქროს თავის პლანეტაზე აგზავნიდნენ.
85. ძველ დროში ალმასი სრულყოფილების უძლეველობის, სიწმინდისა და უდანაშაულობის სიმბოლო იყო. მისი მფლობელები შიშს ადვილად ნდევნიდნენ. მეომრებს ჯეროდათ, რომ ალმასის მფლობელის დამარცხება ადვილი არ იქნებოდა. ალმასი ადამიანებს ჯადოდანაც იცავდა. მხოლოდ ეს უნდა ყოფილიყო პატიოსანი გზით მოპოვებული ქვა. ალმასი, რომელიც ნაქურდალი იყო, მფლობელისთვის მხოლოდ უბედურება მოჰქონდა. როგორც მიიჩნევენ ნაჩუქარ ალმას დიდი ძალა აქვს. უძველესი ადამიანები მას მოგზაურობის დროსაც ატარებდნენ, რათა თავი დაეცვა ცხოველების თავდასხმისაგან.
ძველი ინდუსების აზრით ალმასი სამკურნალო თვისებებით გამოირჩევოდა. ფიქრობდნენ, რომ ის შხამისაც კი უმკლავდებოდა. ალმასით ”მკურნალობას” დღესაც მიჰმართავენ. კერძოდ ალმასის სამკაულს დებენ წყლიან ჭიქაში მთელი ღამით და დილით სვავენ. გათვალისწინებული უნდა იქნას ის, რომ ამ პროცედურისათვის არა რეკომენდებულია სხვისი სამკაულის გამოყენება.
მიუხედავად იმისა, რომ ალმასი დიდი ხანია გამოიყენება ძვირფას ქვად მე-14 საუკუნეში აღიარეს.
86. ადამიანიუძველესდროიდანანიჭებდაფერსსიმბოლურმნიშვნელობას. მეცნიერთაჯგუფმაშეიმუშავამეთოდიკა- ,, ფერადიბავშვები”, რომლისთანახმადაცბავშვისხასიათისგამოვლენახდებაიმფერებისმიხედვით, რომელსაცყველაზეუფროხშირადიყენებსხატვისდროს. ასევეშეიძლებაგანისაზღვრულ იქნასმისირეაქციასხვადასხვაცხოვრებისეულსიტუაციებშიდა„ემოციურკლიმატში“და, რაცმთავარიაშესაძლებელია, პროგნოზისგაკეთება,როგორიგაიზრდებაიგი. იმისმიხედვითთუხატვისდროსრომელფერსუფროხშირადიყენებსბავშვი, ასევერომელიფერიამისთვისყველაზესაყვარელიშეიძლებაგამოვყოთმისიხასიათისთავისებურებანი.
ყვითელისულიერებისფერია, მაგრამ,ამავედროს,საშიშროების. ყვითელისმოყვარულიადამიანითავისუფალია, ორიგინალური, განსხვავებულათმოაზროვნედაამიტომსაშიში, მისთვისწესრიგიდაშეუზღუდავიძალა-უფლებაყველაფერზემაღლასდგას. ყველაზემეტადხელოვნებაიტაცებს.,, ყვითელიბავშვი’’მეოცნებეა, ფანტაზიორი, მეზღაპრე. როცაგაიზრდებაუპირატესობასმიანიჭებსმრავალფეროვან,საინტერესოსამუშაოს. მასყოველთვისექნებამომავლის ოპტიმიზმი.ამავედროს, შეიძლებაისეთითვისებებიგამოავლინოს, როგორებიცააარაპრაქტიკულობა, გადაწყვეტილების მიღებისაგანთავშეკავება, უპასუხისმგებლობა.
87. შუასაბერძნეთშიატიკისოლქშიმდებარეობდაქალაქიათენი, რომლისმოსახლეობაძირითადადმეცხვარეობასმისდევდნენ. ათენიატიკისმთავარიქალაქიიყომაგრამთან და თანმანგავლენამთელატიკაზემოიპოვა. ათენისცენტრსაკროპოლისიწარმოადგენდასადაცომიანობისპერიოდშიხალხითავსაფარებდა. ძვ.წ.აღ-ის VII საუკუნეშიათენსარისტოკრატიამართავდა.როდესაცუბრალომოქალაქემათგანფულსისესხებდადავერგადაუხდიდამონობაშიიყიდებოდა, რათქმაუნდაათენსგარეთ. ამასდაემატასასტიკიკანონები,რომელიცმმართველმადრაკონმადაამყარადაამიტომმცირედანაშაულისთვისაცადამიანისიკვდილითისჯებოდა. ერთხელროდესაცდრაკონსკითხეს,თურატომიყომისიკანონებიასემკაცრი, მანუპასუხა, სიკვდილითდასჯაღირსეულისასჯელია.
მოგვიანებით სოლონისრეფორმებისგატარება დაიწყო. მანაკრძალამონათვაჭრობადაგამოისყიდაყველაუცხოეთშიგაყიდულიმონა, ასევედაურიგამათმიწები. მონამხოლოდარაბერძენიუნდაყოფილიყო. სოლონმაასევეთავისიკანონებიგამოაქვეყნადიდფიცრებზექალაქისცენტრში.
პერიკლესპერიოდშიყველაფერსხალხიწყვეტდა. იყოფარულიდაღიაკენჭისყრადამიუკერძოებელისასამართლო.მაშინქალებიდამონებისპარტასგანგანსხვავებითსრულადუუფლებონიიყვნენ. სპარტაშიკიქალებსოდნავპატივსსცემდნენ,რადგანისინიქვეყანასმეომარვაჟებსუზრდიდნენ.
88. ბონი პარკერი 1901 წელს დაიბადა ტეხასში. როცა 4 წლის იყო მამა გარდაეცვალა. მიუხედავადსიღარიბისაბონისკოლაშიკარგადსწავლობდაგანსაკუთრებითლიტერატურას. 16 წლის ბონი ცოლად გაყვა როი ტორტონს. მეუღლეკვირეებისმანძილზეუჩინარდებოდა, ამიტომაც 1929 წელსისინიგაცილდნენერთმანეთსთუმცაოფიციალურადარგანქორწინებულან.
კლაიდ ბაროუ ღარიბ ფერმერის ოჯახში დაიბადა.16 წლისამმიატოვასკოლადადაიწყომუშაობა, თუმცაფეხივერსადმოიკიდა. 1930 წელს ბონი და კლაიდი ერთმანეთს შეხვდა. ისინი დანაშაულებრივსაქმიანობას ეწეოდენაშშ-ისსამხრეთ-აღმოსავლეთში. მათ 13 მკვლელობადა 12მდებანკისძარცვამიეწერება.
ფედერალურისაგამოძიებოსამსახურიმუდმივადდასდევდაბანდას. ისინითავსაფარებდნენმისურისშტატს, სადაც 20-ანიწლებისტრადიციებისთანახმადიმალებოდნენგანგსტერები. ისინიდაბინავდენენსამსართულიანსახლშიმთებისახლოს. ბანდისწევრებიბევრფოტოებსიღებდნენ, განსაკუთრებითბონი, რომელიცცდილობდა, ყველაფოტოშიელეგანტურადგამოიყურებოდეს.მეზობლებისყურადღება მიიპყროარამარტომათიმაუცნაურმაქცევამ, არამედიმანაც, რომმათიავტომობილებირეგისტრირებულიიყოტეხასში. პოლიციის ერთ-ერთი თავდასხმის დროს, მათმა მოკლეს ორი პოლიციელი. აშშ-ში გაიცა ბრძანება, რომლის თანახმად, ისინი ანუნდადაიჭირონანადგილზევემოხდეს მათი განადგურება.
89. კარნავალიყველაზემეტად სახალისო, საინტერესოდამშვენიერიდღესასწაულია, რომელიცყველასუყვარს. კარნავალისწარმოშობისისტორიამომდინარეობსძველსაბერძნეთიდან, რომელშიც ყოველგაზაფხულზეზეიმობდნენღვინისღმერთისდიონისესდღესასწაულს. მოგვიანებითესტრადიციარომაელებმაცგადაიღეს, სახელწოდებით” ბაკანალია”.ამდღესასწაულსისინიდიონისესმზგავსიღმერთის(ბახუსის) საპატივსაცემოდღნიშნავდნენ. ასევეიმართებოდადღესასწაული ”სატურნალია”, სადაცდაბალიფენისწარმომადგენლებიღებულობდნენ ალკოჰოლსდატრადიციულადცვლიდნენსამოს. სატურნალიამოგვიანებითდაიხვეწაკათოლიკურიეკლესიისმიერდაეწოდა ”ნაცრიანიოთხშაბათი”. როგორწესიესდღესასწაულიდიდმარხვისწინაღინიშნებოდა. ისმალესაქვეყნოდცნობილიგახდადამორწმუნეებისათვისმარხვისდაწყებამდეგართობისჭამისადაალკოჰოლისმიღებისსაყოველთაოსაშუალებასწარმოადგენდა. ამდღესასწაულისშემდეგორმოცდღიანიდიდიმარხვაიწყებოდა. დღეს დღეობით რიოს კარნავალი ერთერთიყველაზეცნობილიამთელსმსოფლიოში.
90. ქალაქი რომი ლეგენდის თანახმად რომულუსმა და რემისმა დააარსა მდინარე ტიბრის ნაპირებზე. რომისერთ-ერთისიმბოლო კოლიზეუმია , რომელიცყველაზეთვალსაჩინოამფითეატრიიყო რომისიმპერიაში. კოლიზეუმიგლადიატორთა შერკინებისსაყურებელადმისულ 60 000 ადამიანსიტევდა. ძველირომისცნობილიძეგლებიარომისფორუმი, ტრაიანესსვეტი, ტრაიანესბაზარიდასხვ.
კოლიზეუმი ელიფსურიმოყვანილობისნაგებობაა, რომლისშუაგულშიმდებარეარენისგარშემოოთხიარუსადგანლაგებულიაადგილებიმაყურებელთათვის. შესასვლელგასასვლელებიაქისეადაგეგმარებული, რომუზარმაზარინაგებობასულრამდენიმეწუთშიივსებოდამაყურებელით. კოლოზეუმისარენაზეიმართებოდაგლადიატორებთაბრძოლები, სიკვდილმისჯილთაშერკინებებიგარეულცხოველებზედასხვასასტიკისახეობანი. კოლოზეუმისარენაისეიყომოწყობილირომიგიიხსნებოდა.მისქვეშსაგანგებოდდამონტაჟებულწყლისმილებისსისტემითაქწყალიშემოდიოდადაარენადიდაუზადიქცეოდა, რაშიცსაბრძოლოხომალდებისშეჯიბრიიმართებოდა. ხშირადკოლოზეუმშიგამართულისანახაობარამდენიმედღეღამისგანმავლობაშიგრძელდებოდა; მაყურებლებითავიანთი საკუთარიბალიშებითმოდიოდნენ, ვინაიდანქვისსკამებზემოხერხებულადმოკალათებულიყვნენდაასეშეექციათთავისანახაობათახილვით.
91. ვენეციის კარნავალის დაწყებამდე ერთი კვირით ადრე ვენეციაში არა ერთი ქვეყნებიდან ჩადიან. ვაჭრებს დახლებზე გამოაქვს დიდცხვირა ნიღბები, სამკუთხა ქუდები, მოსასხამები და ვუალები, ატელიები კი სასწრაფო შეკვეთებს ღებულობენ. ყველაზე ცნობილ საკარნავალო კოსტუმს „ბაუტა“ ეწოდება. ეს არის თეთრი ნიღაბი, რომელსაც თვალების ადგილას სიცარიელე აქვს ასევე გრძელი შავი მოსასხამი. სახის ქვედა ნაწილს და მთლიან ყელს შავი აბრეშუმი ჰფარავს , ხოლო თავს სამკუთხა ფარფლებიანი ქუდი ამშვენებს.
გარდა ქუჩებისა კარნავალი უძველეს სასახლეებსა და ძვირად ღირებულ სასტუმროებშიც მიმდინარეობს. ამგვარ ღონისძიებებზე მოხვედრა არც ისე ადვილია. პალაცოები ყველა მსურველს ვერ მიიღებს, ბილეთები ძვირია და წინასწარ ხორციელდება მათი დაჯავშნა, დახურულ საღამოებზე ე.წ. „დრეს-კოდიც“ კი მეტად უმკაცრესია. კარნავალის ცენტრად კაფე „ფლორიანი“ მიაჩნიათ, სადაც ყველანაირი ნიღბების ერთად ნახვა შეიძლება. სადღესასაწაულო ტანსაცმელში გამოწყობილი საზოგადოება დიდხანს საათობით გაუთავებელად საუბრობს და მსოფლიოში საუკეთესო ყავას მინიატურულ ჭიქებიდან მიირთმევენ.
92. სესილია დიმიტრის ასული თაყაიშვილი დაიბადა 1906 წლის 17 სექტემბერს ბათუმში. მამა დიმიტრი თაყაიშვილი გახლდათ თეატრისა და პოეზიის მოტრფიალე, თითონაც წერდა იუმორისტულ ლექსებს. 1923-26 წლებში სესილია სწავლობდა თბილისის ა. ფაღავას დრამატულ სტუდიაში. სტუდის დამთავრების თანავე ჩაირიცხა რუსთაველის თეატრის დასში, რომელსიც 1930 წლამდე მუშაობდა. მისი პირველი სადებიუტო როლი იყო ჯადოქარი ფატიმა. როგორც ამბობენ სესილიას არ უყვარდა იმ ფილმების ნახვა, რომელშიც ანსახიერებდა სხვადასხვა როლებს. მას 1950 წელს მიენიჭა საქართველოს სახალხო არტისტის წოდება, ხოლო 1982 წელს თბილისის საპატიო მოქალაქის. სესილიას მეუღლე გახდათ მსახიობი ვასო გოძიაშვილი, რომლიდანაც შეეძინა ერთად ერთი შვილი – დათო. ვასოს ძალიან უყვარდა სესილია, მაგრამ გამოუსწორებელი მექალთანე იყო. ექვსი წლის შემდეგ დაცილდენ ერთმანეთს. სესილა სიამაყით ამბობდა ,,მეორე სართულიდან გადმოვუგდე ჩემოდნებიო”.
სესილია თაყაიშვილი გარდაიცვალა 1984 წლის მაიში. დაკძალულია საბურთალოს საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.
93. ჯემალ ქარჩხაძის ”ზებულონში” ბევრი საინტერესო პერსონაჟები შეგხვდებათ, ზოგი ერთი მათთაგანი (განსაკუთრებით ბექა, კათალიკოსი) ლიტერატურული ტიპაჟის სიმაღლესაც კი აღწევენ, თუმცა რომანის ძირითად ტვირთს მაინც ზებულონი ”მიათრევს”.
ზებულონი ბუნებაში გაიზარდა, მას ქონდა საშვალება ბუნების წესრიგი და ურთიერთ დამოკიდებულება შეეცნო.
ნაწარმოებში სრულად ახლებურათაა გააზრებული მუხის სიმბოლო. მუხა მიწის ტყვეა, მუხა დამბულია ფესვებით და უცხო მინდორის სილამაზეს ვერასოდეს იხილავს, მუხა განწირულია მისი ფუტურო სიამაყეს არავითარი ფასი არა აქ.
ქვეყანას მართლაც არა აქვს იმის ნება რომ ადამიანს ყველაფერი წაართვას ,მაგრამ ადამიანს აქვს უფლება მსხვერპლად შეეწიროს მას, თუმცა ამის აუცილებელობას საზოგადოება არ ითხოვს, ამას ადამიანს მხოლოთ საკუთარი სინდისი ჰკარნახობს, რაკი, საბედნიეროდ ადამიანი ნადირი არ არის. მართალია, ადამიანი სინდისის ტყვეა, მაგრამ სწორეთ ამ ტყვეობაშია მისი არსის გამოხატულება.
ამას რომ ვერ მიხვდა ზებულონი, სწორეთ ეს იყო მისი ტრაგედიას მიზეზი, ამან ათქმევინა ეს სიტყვებიც: ” ნუთუ მართლა ეს იყო ცხოვრება?”
94. ჩინეთის დიდი კედელის მშენებლობა ოცი საუკუნე გაგრძელდა. იგი ააგეს, რათა სურდათ, თავი დაეცვათ სხვადასხვა დინასტიების თავდასხმებიდან. ჩენეთი დიდი კედელი ნებისმიერ მნახველს ანცვიფრებს არამარტო თავისი სილამაზით არამედ უამრავი საიდუმლოთი. ცოცხლად დამარხული მეომრები, მიწის ქვეშა სამალავები, დაკარგული საგანძური, უცხო პლანეტელბთან კავშირი ეს ყველაფერი ამ კედლის საიდუმლო მხარეა. ლეგენდის მიხედვით როდესაც ჩინეთის დიდი იმპერია ერთი იმპერატორის მართველობის ქვეშ გაერთიანდა და შიდა ქიშპობას ბოლო მოეღო, სერიოზული ზომების მიღება გახდა საჭირო გარე მტრებისგან თავის დასაცავად.
ჩინეთს ძალიან ბევრი ემტერებოდა, ამიტომ სანამ ჩრდილო ნაწილი ჯერ კიდევ ღია იყო, თავდაცვის მიზნით ყოველ საღამოს კოშკის თავზე დიდ კოცონს ანთებდენ. თუ მოახლოებულ მტერს დაინახავდნენ, კოცონს აქრობდნენ იმის ნიშნად, რომ საბრძოლო მზადება დაწყებულიყო. აქ მეტად უმნიშვნელოვანესია ის ფაქტი , რომ სხვა ქვეყნებში პირიქით ხდებოდა როდესაც მტერს დაინახავდნენ, სწორედ მაშინ ანთებდნენ კოცონს.
თანამედროვე მეცნიერების მიერ წარმოდგენილი იქნა მოსაზრება, რომ ჩინეთის დიდი კედლის მშენებლობაში სხვა ცივილიზაციებიც მონაწილეობდნენ. ამ დასკვნას საფუძველი დაუდო იმ ფაქტმა, რომ ჩინეთის დიდი კედელი ერთადერთი ნაგებობაა დედამიწაზე, რაც კოსმოსიდანაც ჩანს.
95. მაჩუ-პიქჩუ ჩვენ დრომდე კარგად შემონახული ინკების ქალაქის ნანგრევებია მაღალი მთის ფერდობებზე. ის დაახლოვებით 2 350 მ. სიმაღლეზე მდებარეობს პერუში. ქალაქი მე-15-ე საუკუნეში ააგეს თუმცა საერთაშორისო ყურადღების ცენტრში მოექცა მას შემდეგ რაც იელის უნივერსიტეტის არქეოლოგ ჰირაიმ ბინგემმა აღმოაჩინა 1911 წელში. მაჩუ-პიქჩუ გამოირჩევა პეიზაჟური არქიტექტურით. მისი კედლები აგებულია კლასიკურ ინკურ არქიტექტურულ სტილში. საინტერესოა, რომ განსაკუთრებულ ტექნიკას ფლობდნენ ინკები, რომლის საშუალებითაც კედლების აგებისას ბლოკებს ერთმანეთან მჭიდროდ აკავშირებდნენ. ინკები კირს იშვიათად იყენებდნენ. ეს ბუნებრივიცაა რადგანაც მაჩუ–პიქჩუ მდებარეობს სეისმურად არა მდგრად ტერიტორიაზე და მიწისძვრის შემთხვევაში ერთმანეთთან კირის გარეშე დაკავშირებული ბლოკებით აგებული კედელი უფრო გამძლე იქნებოდა.
2005 და 2009 წლებში არკანზის უნივერსიტეტის პროფესორებმა მაჩუ-პიქჩუსა და უაინა–პიქჩუს მთაზე მყოფი ნანგრევების ლაზერული სკანირება მოახდინეს. მიღებული შედეგები დაინტერესებულ პირებისათვის ვებ-გვერდზე განათავსეს.2012 წლის მაისში იუნესკოს კონსერვაციის ექსპერტებმა პერუს ხელისუფლებას „საგანგებო ზომების“ მიღებისკენ მოუწოდა, რათა დამატებით მოეწესრიგებიათ ძეგლის ბუფერული ზონა და დაეცვათ იგი ტურიზმთან დაკავშირებული განვითარებისგან განსაკუთრებით კი ეს ქალაქ აგუას – კალიენტესს ეხებოდა, რომელიც სწრაფად ვითარდება.
96. . ტაჯმაჰალი ინდოეთის ერთ-ერთი ღირს-შესანიშნაობაა. ძეგლი 1631-1654 წლებში მუღალთა იმპერატორ შაჰ ჯაჰანის დაკვეთით ააგო ოციათასმა მუშამ. არქიტექტორის მოწვევა იტალიიდან მოხდა. შაჰ ჯაგანი ჯერ კიდევ პრინცი იყო, როცა 19 წლის მშვენიერი მუმთაზ მაჰალი მიიყვანა. ლეგენდის თანახმად ღარიბი გოგონა პირველად ბაზარში დაინახა მაგრამ გლეხურ წარმოშობას ხელი არ შეუშლია მასზე დაქორწინებაში. ახალგაზრდა წყვილის სიყვარულზე ლეგენდები დადიოდა. ცნობილია პრინცი იმდენათ იყო შეყვარებული მეუღლეზე, რომ სხვა ქალებს ახლოს არ იკარებდა. ქალი ერეოდა სახელმწიფოს მმართველობაში და ხან და ხან ქმარს ბრძოლაშიც დაჰყვებოდა. 17 წლიანი თანა-ცხოვრობის პერიოდში მუმთაზმა ქმარს 14 შვილი 8 ვაჟი და 6 ქალიშვილი აჩუქა. მე-14 შვილის გაჩენისას დედოფალი გარდაიცვალა. ინდოეთში ორწლიანი გლოვა გამოცხადდა. ერთ ხანს შაჰ ჯაჰანი თავის მოკვლასაც აპირებდა, საბოლოოდ კი გადაწყვიტა, მეუღლის უკვდავ საყოფად მავზოლეუმი აეგო.
ტაჯმაჰალის კედლები მარმარილოთი მოაპირკეთეს, რის გამოც მზის სხივის დაცემისას ოქროსავით ბზინავს. დარბაზში ორი აკლდამაა, მაგრამ სულთანი და მისი მეუღლე მტერს რომ არ გაეძარცვა, მიწისქვეშა სართულზეა დაკრძალულები. იმედ გაცრუებული შეყვარებულებისთვის დღემდე მოდაშია ტაჯმაჰალის უმაღლესი წერტილიდან გადმოხტომა თვითმკვლელობის ჩადენის მიზნით, ამიტომ იქ უამრავი დაცვა მორიგეობს.
შაჰს სურდა, რომ მოპირდაპირე მხარეს ანალოგიური, ოღონდ შავი შენობა აეგო და ორი ტაჯმაჰალი ერთმანეთს ხიდით დაჰკავშირებოდა, მაგრამ ინდოეთში გადატრიალება მოხდა, მისი მმართველობა დაემხო და ციხეში ჩასვეს.
97. მარგალიტს ნიჟარებიდან იღებენ. მას ძველტაგანვე იყენებდენ სხვა და სხვა სამკაულების დასამზადებლათ. მსხვილი მარგალიტი მეტად უძვირფასესია. თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით ადგილი აქვს ნებისმიერი ზომის მარგალიტის შექმნას, რათა იგი ბუნებრივზე იაფია.
ლეგენდა მოგვითხრობს რომდედოფალ კლეოპატრას რომაელი მხედართ-მთავარის თანდასწრებით დანდნარი მარგალიტი ფიალაში ჩაუსხია და ჭითელ ღვინოსთან ერთად შეუსვია. მარგალიტის მკრტალი ნათება ჰბადებს სავსე მთვარეს ასოციაციას, ამიტომ იგი უძველეს დროიდან სინათლის და ქალური სილამაზის სიმბოლოთ მიიჩნეოდა.
98. ძველის ძველი ლეგენდა ასე მოგვითხრობს ბუდიზმის წარმოშობას. ძვ.წ.აღ-ის მე-VI-V საუკუნეში ინდოეთში ცხოვრობდა უფლის წული გაუტამა. ის ძალიან გონიერი გულ-კეთილი და გასწავლული ახალგაზრდა იყო. გაუტამას ლამაზი და გულ თბილი ცოლი და კარგი შვილები ყავდა. ყველანი ჯამრთელად და ბედნიერათ ცხოვრობდა. ისინი აკეთებდენ იმას, რასაც სურდათ.
სასახლეს ბაღს ირგვლივ მაღალი გალავანი ქონდა შემოვლებული. მის გარედ გაუტამა არ გადიოდა. ერთხელ, გაუტამას შვილს ბურთი გადაუვარდა, ატირდა და მამას თხოვა მისი მოტანა, რათა იქ მსახური არიყო. სწორედ მაშინ დასტოვა გაუტამამ პირველათ სასახლის ბაღი. გაუტამამ ბურთის ძებნაში უამრავი უბედურებები ნახა - გაჭივრებული ხალხი, სნეულნი, დამნაშავენი. . . მიხვდა რომ მის ცოლშვილს ოდესღაც სიკვდილი ელოდა.
99. ვან გოგის ერთერთ უდიდეს მიხწევათ ფერების კონტრასტული შეხამება ითვლება. მხატვარი საკუთარ ემოციური განწყობის გადმოსაცემათ ფერთა სხვადასხვა ტონებს იყენებდა. ამით იგი ხაზს უსვავდა თავის გრძნობებს. 20-ე საუკუნის დასაწყისში ამ აზრის განვითარება რამოდენიმე მხატვარებმა ცადა. მათ შორის ანრი მატისი გამოირჩევოდა. მატისის შემოქმედებიდან განხვავებით, კოშმარებითაა სავსე ნორვეგიელ მხატვრის ედუარდ მუნკის ”ყვირილი”. ეს ნახატი ზედმიწევნით ასახავს მუნკის ფსიქიური აშლილობით გამოწვეულ პანიკას. სურათზე ყველაფერი შიშის მომგვრელ გამოსახულებას ქმნის.
100 . VIII-IX საუკუნეთა მიჯნაზე მეფემ ლეონ II-ემ გაანთავისუფლა დასავლეთი საქართველო ბიზანტიაზე დამოკიდებულებიდან. ცხადია ეს უბრძოლველათ არმომხდარა. ის, რომ ლეონს ხაზართა დახმარება დასჭირდა, აშკარად მეტყველებს იმაზე, რომ ბიზანტიას ნებაყოფლობით არ დაუთმია მისი პოზიციები.
საიმპერატორო კარი ცდილობდა ფორმალური გავლენა მაინც შეენარჩუნებია საქართველოზე. იგი ხაზს უსვავდა თავის უფლებას, რის გამოხატვასაც ადგილი ჰქონდა საქართველოს მეფეებთან ურთიერთობისას. IX საუკუნეში ბიზანტიამ რამოდენიმეჯერ ილაშქრა ეგრისში, თუმცა ყოველი ლაშქრობა მარცხით დამთავრდა. უკანასკნელ ლაშქრობისას ბიზანტიელებმა ორმოციათასი კაცი დაჰკარგეს.
მაგარია....მომეწონა.რამდენი გიშრომიათ.თუ არ გეწყინებათ,მეც ვისარგებლებ ნაწილს,გამოვიყენებ კლასში სამუშაოდ.წარმატებებს გისურვებთ
ReplyDeleteმაგარია....მომეწონა.რამდენი გიშრომიათ.თუ არ გეწყინებათ,მეც ვისარგებლებ ნაწილს,გამოვიყენებ კლასში სამუშაოდ.წარმატებებს გისურვებთ
ReplyDeleteდიდი მადლობა :) თუ სურვილი გაქვთ, რომ ამ მასალიდან გამოიყენოთ რამე, ნამდვილად არ მეწყინება :) მეც წარმატებებს გისურვებთ :)
Deleteაი, მშრომელი მასწავლებელი, დარწმუნებული ვარ კარგი მოსწავლეებიც გეყოლებათ. თუ ნებას მომცემთ რაღაც ნაწილს მეც გამოვიყენებ.
ReplyDeleteგმადლობთ. მოხარული ვიქნები, თუ თქვენთვის საინტერესო მასალას იპოვით და გამოიყენებთ :)
Deleteსწორი პასუხები სად ვნახო?
ReplyDeleteრატომღაც ბლოგზე არ დამიდევს პასუხები
Deleteშეგიძლიათ დადოთ? უმორჩილესად გთხოვთ
DeleteThomas,მოხარული ვარ რომ დაინტერესდით ჩემ მიერ შექმნილი მასალით.
Deleteთქვენს თხოვნას აუცილებლად გავითვალისწინებ, ოღონდ ერთბაშად ცოტა გამიჭირდება :) იქნებ მომწეროთ ამ ეტაპზე რომლით დავიწყო და მეც შესაბამისად გავაკეთებ
ძველი ქართული ლიტერატურა. ყველაზე მეტად ეს მაინტერესებს. მადლობა გამოხმაურებისთვის
Delete1-გ 11-ბ 21-გ 31-ა 41-ბ
Delete2-ბ 12-ა 22-ა 32-დ 42-დ
3გ 13-ბ 23-ა 33-ბ 43-ა
4-გ 14-ა 24-ბ 34-გ 44-ბ
5-გ 15-ბ 25-გ 35-ბ 45-დ
6-ა 16-ბ 26-დ 36-ბ 46-დ
7-ბ 17-ა 27-გ 37-ბ 47-ა
8-ბ 18-გ 28-ბ 38-ბ 48-დ
9-დ 19-გ 29-გ 39-ბ 49-გ
10-ა 20-გ 30-ბ 40-ა 50-გ
გთხოვთ იქნებ პასუხები გახადოთ ხელმისაწვდომი, ძალიან საჭირო და გამოსაყენებელი მასალაა, გმადლობთ
Deleteძალიან საინტერესოა. იქნებ პასუხები დადოთ,მაგ. ტექსტის რედაქტირების. წინასწარ გმადლობთ.
ReplyDeleteძალიან საჭირო რესურსია. გამოვიყენებ. დიდი მადლობა!
ReplyDeleteშესანიშნავი რესუსები გაქვთ.წარმატებები
ReplyDeleteყოჩაღი, ენერგიული, ნიჭიერი და პროფესიონალი თამუნა <3 წარმატებას გისურვებ ყველა საქმეში !
ReplyDeleteამ ბლოგს ახლახან მივყვები და დღეს ვგრძნობდი, რომ ჩემი ამბავი უნდა გამეზიარებინა, რადგან მეც მსხვერპლი ვიყავი. მას შემდეგ, რაც შვიდი წლის განმავლობაში ვიყავი მასთან, მან გაწყვიტა ჩემთან ერთად, მე ყველაფერი გავაკეთე იმისთვის, რომ მას დავბრუნებულიყავი, მაგრამ ეს ყველაფერი უშედეგოდ იყო, მე ასე მინდოდა მისთვის, იმ სიყვარულის გამო, რომელიც მე მასში მაქვს, ყველაფერში ვთხოვე, დავპირდი, მაგრამ მან უარი თქვა. მე ავუხსენი პრობლემა დედაჩემს და მან შემოგვთავაზა მე დამიკავშირდეს მართლწერის წოდება დრიგბინოვია, რომელიც მეხმარებოდა ჯადოქრობაში რომ ჩამებრუნებინა, მაგრამ ჯადოქრობა არასდროს მჯეროდა, სხვა არჩევანი არ მქონდა, მაგრამ შევეცდები შელოცვა მეთქვა და მან განუცხადა მე აღარ უნდა ინერვიულო, რომ ყველაფერი კარგად იქნებოდა, რომ ჩემი ყოფილი დაბრუნებულიყო, მან მეორე დღეს გასაკვირი გასროლით ჯოხი შეაგდო ჩემს სახელით, ეს იყო საღამოს 4:00 საათზე. ჩემმა ყოფილმა დამირეკა, მე ძალიან გამიკვირდა, მე ვუპასუხე ზარს და ყველა მან თქვა, რომ ბოდიში იყო ყველაფრისთვის, რაც მომხდარა, რომ მინდოდა უკან დაბრუნებულიყო, რომ ძალიან მიყვარდა. მე ძალიან ბედნიერი ვიყავი, რომ ეს მუშაობს ჩემთვის, ასე რომ, ჩვენ თავიდან ბედნიერად დავიწყეთ ცხოვრება. მას შემდეგ მე დავპირდი, რომ ყველას, ვისაც ვიცნობ, აქვს ურთიერთობის პრობლემა, მე ვეხმარებოდი ასეთ ადამიანს, მხოლოდ ნამდვილ და ძლიერ ჯადოქარს მივმართავ, რომელიც ჩემს პრობლემაში დამეხმარა და ყველაფერში განსხვავდება ეს ყალბი. ვინმეს დახმარება გჭირდებათ აქ მისი ელ.ფოსტა: doctorigbinovia93@gmail.com შეგიძლიათ Whatsapp დარეკოთ მისი მობილური ტელეფონის საშუალებით +2348144480786 საუკეთესო შედეგის მისაღებად ყველა ან თქვენს პრობლემას
ReplyDelete